İNFAZ HUKUKU

Bugünkü infaz rejiminin, infaz sisteminin geçirdiği üç önemli değişimin bir sonucu olduğu söylenebilir:
• Hükümlülere tanınan hakların artması.
• Cezaevi içinde şiddetin azalması.
• Yeniden topluma kazandırma programlarının suçtan uzaklaştırmayı sağlayacak düzeye getirilmesi çabaları.

Resosyalizasyon, yani faili yeniden topluma kazandırma düşüncesi, 1960’lı yıllarda ABD’den Avrupa’ya gelmiş ve oradan tüm dünyaya yayılarak fail eğilimli bir ceza hukuku
yaratmıştır. Gerçekten 1969-1975 yılları arasında ceza hukukunda reform çalışmalarının
üç alanda toplandığı görülür:
• Yeniden topluma kazandırma (Resosyalizasyon)
• Suç olmaktan çıkarma (Entkriminalizasyon)
• İnsanileştirme

Bireyselleştirilmiş iyileştirme programlarında gözetilecek ölçütler şunlardır:
• Hükümlünün geçmişi,
• Suçluluk nedeni,
• Suç sicili,
• Fizik yeteneği ve ruhsal yapısı,
• Kişisel doğası,
• Taşıdığı tehlike hâlleri,
• Cezasının süresi,
• Salıverildikten sonraki beklentisi.

Belgelendirilmesi koşuluyla hükümlüyü
• eşi,
• üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları ile
• vasisi veya kayyımı tarafından
haftada bir kez ziyaret edilebilir.

Kayın (sıhri) hısımlığı ise evlenmeden doğan hısımlıktır. Eşlerden birinin kan hısımları, diğerinin kayın hısmıdır (MK m.18/I). Kayın hısımlığı da üstsoy-altsoy kayın hısımlığı ve yansoy kayın hısımlığı olmak üzere ikiye ayrılır. Eşlerden birinin üstsoy-altsoy kan hısmı, diğerinin aynı derecede üstsoy-altsoy kayın hısmı olur. Aynı şekilde eşlerden birinin yansoy kan hısmı, diğerinin aynı dereceden yansoy sıhri hısmı olur. Kayın hısımlığının derecesi kan hısımlığı gibi hesaplanır.

hükümlünün; yeniden evlenmesini teşvik etmek

izin vermeme hükümlünün iyileştirilmesi için yapılanlardan değildir.

iyileştirme

Yeniden topluma kazandırma

hükümlünün yeniden suç işlemesini önlemeye yönelik olarak üretken olmasını teşvik etmemek

O hâlde hükümlüyü amca, dayı, hala ve teyzesi ziyaret edebilirken yenge veya eniştesi ziyaret edemez. Konu daha önce, artık yürürlükte olmayan İnfaz Tüzüğü’nde de düzenlenmiş olup yenge ve eniştenin listede yer almaması eleştirilmekteydi. Benzer eleştiri akraba sınırlamasına da getirilmekte ve böyle bir sınırlamanın yerinde olmadığı ifade edilmekteydi. Benzer eleştiriler, yeni düzenleme için de geçerlidir. Zira kişinin yaşamında öyle kişiler olabilir ki yukarıdaki hısımlık derecesinde olmamakla beraber bazen kardeşten daha yakındır ve hükümlü bu kişi/kişilerle görüşmeyi tercih edebilir. Yeniden toplumsallaştırmanın önemli bir unsuru olan ziyaretin hısımlık kriterine bağlanması bu yönüyle gerçekçi değildir

hükümlü ve tutuklular ile ziyaretçilerinin her türlü maddi temasının önlendiği, konuşulanların hazır bulunan görevli tarafından işitilebilecek şekilde izlenebildiği ve ceza infaz kurumu idaresinin bu iş için tahsis ettiği özel bölümde yapılan görüşmelere kapalı görüş denir

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanları; eşi, çocukları, torunları, torunlarının çocukları, annesi, babası, büyükannesi, büyükbabası, büyükannesi ve büyükbabasının anne ve babaları, kardeşleri ve vasisi dışında kimse ziyaret edemez (Hükümlü ve
Tutukluların Ziyaret Edilmeleri Hakkında Yönetmelik m.11).

Kişinin yaşamında öyle kişiler olabilir ki yukarıdaki hısımlık derecesinde olmamakla beraber bazen kardeşten daha yakındır ve hükümlü bu kişi/kişilerle görüşmeyi tercih edebilir. Yeniden toplumsallaştırmanın önemli bir unsuru olan ziyaretin hısımlık kriterine bağlanması bu yönüyle gerçekçi değildir. Ancak bu sorun kısmen de olsa aşılmaya çalışılmıştır. Buna göre hükümlüler kuruma kabullerinde, zorunlu hâller dışında bir daha değiştirilmemek üzere, ad ve adreslerini bildirdiği en fazla üç kişi tarafından, yarım saatten az ve bir saatten fazla olmamak üzere çalışma saatleri içinde ziyaret edilebilir.

cihazların bulunmadığı yerlerde arama ve kontrol elle yapılır. Ancak MİLLETVEKİLLERİ,
MÜLKÎ AMİRLER, HÂKİM, CUMHURİYET SAVCILARI VE BU SINIFTAN
SAYILANLAR, AVUKATLAR, NOTERLER, CEZA İNFAZ KURUMLARI VE
TUTUKEVLERİ KONTROLÖRLERİ, İZLEME KURULU BAŞKAN VE ÜYELERİ, ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERLE YETKİLERİ TANINMIŞ KİŞİ VE
KURULUŞLARIN TEMSİLCİLERİ, CEZA İNFAZ KURUMU VE TUTUKEVİ
KORUMA BİRLİK KOMUTANI İLE KURUM MÜDÜRÜNÜN ÜSTLERİ AĞIR
CEZAYI GEREKTİREN SUÇÜSTÜ HÂLLERİ DIŞINDA ELLE ARANAMAZ.

Hükümlü ve Tutukluların Ziyaret Edilmeleri Hakkında Yönetmelik m.12'ye göre bu süre 15 gündür.

Şüpheli durumda elle arama her durumda yapılır.

Kurumlarda, odalar ve eklentilerinde, hükümlülerin üst ve eşyasında habersiz olarak her
zaman arama yapılabilir. Kurumun tamamında her ay bir kez mutlaka arama yapılır.

İdarenin izni olmadan yasak yerlere girmek, bazı etkinliklere katılmaktan alıkoyulmak ile cezalandırılır.

Ziyaretçi kabulünden yoksun bırakma cezasını gerektiren eylemler şunlardır (m.43/2):
a. Sayım yapılmasına karşı çıkmak.
b. Aramaya karşı çıkmak.
c. Sevke, nakle veya bunlarla ilgili olarak alınacak tedbirlere karşı çıkmak.
d. Kurumda korku, kaygı veya panik yaratabilecek biçimde söz söylemek veya davranışta bulunmak.
e. Hükümlülerin haberleşmelerini, ziyaretçileriyle görüşmelerini, iyileştirme ve eğitim programları çerçevesinde eğitim ve spor, meslek kazandırma ve işyurdu çalışmaları ile diğer sosyal ve kültürel faaliyetlere katılmalarını, kurum hekimince muayene ve tedavi edilmelerini, avukat tayin etmelerini, mahkemelere veya Cumhuriyet Başsavcılıklarına gitmelerini, kurum görevlileri ile görüşmelerini, salıverilenlerin kurum dışına çıkmalarını her ne suretle olursa olsun engellemek, hükümlü ve tutukluları bu fiillere teşvik etmek, bu yolda talimat vermek, mevzuatın hükümlü ve tutuklulara tanıdığı sair her türlü görüşme ve temas olanaklarını engellemek.
f. Kumar ve benzeri oyunlar oynamak veya oynatmak