İNFAZ HUKUKU - Deneme Sınavı - 18

• Eşya müsaderesi (TCK m.54/1, 3 ve 4); Örneğin, suçun işlenmesinde kullanılan
silahın müsaderesi,
• Eşdeğer müsadere (TCK m.54/2): Örneğin, çalınan kimyasalların tüketilmesi
hâlinde bunların değeri kadar paranın failden alınması,
• Kazanç müsaderesi (TCK m.55/1): Örneğin, çalınan paraların hisse senedi olarak
saklanması hâlinde bunların müsadere edilmesi,
• Kaim değerlerin müsaderesi (TCK m.55/2): Örneğin, çalınan arabanın satılması
neticesi elde edilen paranın müsadere edilmesi. Doğru cevap E'dir.

Güvenlik tedbirleri, fiil ve failden kaynaklanması muhtemel tehlikeliliği önlemek ve faili
eğitmek, koruma altına almak veya tedavi etmek amacını güden müdahalelerdir. Güvenlik tedbirleri ceza değildir; zira, güvenlik tedbirleri bastırıcı değil, önleyici nitelik taşır. Cezalar uygulandıkları kişiye ızdırap verir ve işlenen suç bakımından geriye dönük özel ve genel önleme amacı güderken güvenlik tedbirleri ileriye dönüktür. Güvenlik tedbirleri kanunda öngörülen toplumsal savunma vasıtalarıdır ve bunlara suçun işlenmesinden sonra hâkim tarafından hükmedilir. Cezaların süreleri kanunda belirlenmiştir. Oysa güvenlik tedbirlerinin süresi kural olarak belli değildir.

TCK m.53’te belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma bir güvenlik tedbiri olarak düzenlenmiştir. Bu bağlamda aşağıdaki tedbirlere yer verilmiştir:
a. Sürekli, süreli veya geçici bir kamu görevinin üstlenilmesinden men,
b. Seçme ve seçilme ehliyetinden ve diğer siyasi hakları kullanmaktan men,
c. Velayet hakkından; vesayet veya kayyımlığa ait bir hizmette bulunmaktan men,
d. Vakıf, dernek, sendika, şirket, kooperatif ve siyasi parti tüzel kişiliklerinin yöneticisi veya denetçisi olmaktan men,
e. Bir kamu kurumunun veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşunun iznine tabi bir meslek veya sanatı, kendi sorumluluğu altında serbest meslek erbabı
veya tacir olarak icra etmekten men.
Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma tedbirleri aşağıda belirtilen esaslara göre
yerine getirilir (Tüzük m.57/2):
a. Mahkemece Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilen ilam, infaz defterine kaydedilerek infaza başlama ve bitiş tarihleri yazılır. Ancak bu tedbirlerin infazına,
mahkûmiyetin kanuni sonucu olarak hapis cezasının infazına başlama tarihi ile
birlikte başlanır.

b. Cumhuriyet Başsavcılığınca, hapis cezasının infazına başlanacağı tarih de dikkate
alınarak, bu tedbiri içeren ilamın içeriği, tedbirin konusu ve niteliğine göre ilgili
kurum ve kuruluşlar ile kolluğa bildirilir. Cumhuriyet Başsavcılığınca ayrıca infaza
başlama ve bitiş tarihleri de bildirilir.
c. TCK’nın 53. maddesinin birinci fıkrasının (a) ilâ (e) bentlerinde belirtilen yoksun
bırakılma konusu faaliyet ve görevlerle ilgili olarak, tedbirin infazının tamamlanmasından sonra hükümlünün bu faaliyet ve görevlerde bulunabilmesi, 5352 sayılı
Adli Sicil Kanunu hükümlerine göre temin edeceği adli sicil kaydının ilgili yere
ibrazı ile mümkündür.

Kaim değerlerin müsaderesi (TCK m.55/2): Örneğin, çalınan arabanın satılması
neticesi elde edilen paranın müsadere edilmesi

Mahkemelerce, emanet eşyanın müsaderesine ilişkin kesinleşen karar örneklerinden
biri, dosyadaki emanet makbuzu ile birlikte bir hafta içerisinde Cumhuriyet Başsavcılığına tevdi edilir

12 yaşını doldurmamış çocuk işlediği fiilden dolayı kovuşturulamaz ve hakkında ceza verilemez. O hâlde hakkında soruşturma yapılabilir. Ancak bu soruşturma bazı özellikler taşır. Gerçekten 12 yaşından küçük çocuğun işlediği fiiller bakımından gözaltı, tutuklama vb. koruma tedbirlerine başvurulabilmesi mümkün olmamalıdır. Bu yaş grubu çocuk hakkından yapılacak olan sadece yaş tespiti ve belki eğer mümkün ise çocuğun ifadesinin alınmasıdır. Bunun dışında çocuk hakkında herhangi bir işlem ya da muhakeme tedbirine başvurulabilmesi mümkün olmamalıdır. Çocuklara özgü güvenlik tedbirleri uygulanabilir.

Çocukluk devresiyle erişkinlik arasındaki bu ara dönemde algılama ve irade yeteneği
her somut olayda ayrı ayrı incelenmelidir. Bu dönemde çocuğun fiilinin haksızlık niteliğini bildiği ancak kendisine yine de fiili işlemekten alıkoyamayacağı kabul edilir. Yani çocuk
davranışlarını yönlendiremez. Bu dönem bakımından mahkeme önce çocuğun işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayabilip algılayamadığı veya davranışlarını yönlendirme yeteneğinin yeterince gelişmiş olup olmadığı yönünden bedeni-akli ve ruhi durumunu incelettirir (TCK m.31/2). Araştırma uzman hekimce yapılmalıdır. Çocuğun işlenen eylemin hukuki anlamını algılayabilme yeteneğinin yanı sıra bu doğrultuda hareketlerini yönlendirme yeteneği de araştırılmalıdır.

Kanunumuz süreli tekerrür sistemini benimsemiştir. Yani tekerrürün söz konusu olabilmesi için yeni suçun kanunda öngörülen belli süreler içinde işlenmesi gerekir. Kanunun
süre yönünden ikili bir ayrım yaptığı görülmektedir:
a. 5 yıldan fazla hürriyeti bağlayıcı cezalar için 5 yıl
b. 5 yıldan az hürriyeti bağlayıcı cezalar için adli para cezalarını da kapsar şekilde 3 yıl
5 ve 3 yıllık süreler cezanın infaz edildiği tarihten itibaren başlar.

Kanunumuz süreli tekerrür sistemini benimsemiştir. Yani tekerrürün söz konusu olabilmesi için yeni suçun kanunda öngörülen belli süreler içinde işlenmesi gerekir. Kanunun
süre yönünden ikili bir ayrım yaptığı görülmektedir:
a. 5 yıldan fazla hürriyeti bağlayıcı cezalar için 5 yıl
b. 5 yıldan az hürriyeti bağlayıcı cezalar için adli para cezalarını da kapsar şekilde 3 yıl
5 ve 3 yıllık süreler cezanın infaz edildiği tarihten itibaren başlar.
Tekerrür süresinin başlayabilmesi için infaz şarttır.

1. “Tekerrür hâlinde işlenen suçtan dolayı mahkûm olunan;
a.Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının otuz dokuz yılının,
b.Müebbet hapis cezasının otuz üç yılının,
c. Süreli hapis cezasının dörtte üçünün,
infaz kurumunda iyi hâlli olarak çekilmesi durumunda, koşullu salıverilmeden yararlanılabilir.

Cezanın infazı tamamlandıktan sonra devam eden denetim süresi içinde, CGTİHK m.108 hükümlerine göre kendilerine yüklenen yükümlülüklere ve yasaklara aykırı hareket eden mükerrirler, infaz hâkimi kararı ile disiplin hapsine tabi tutulur. Disiplin hapsinin süresi on beş günden az ve  3 aydan fazla olamaz.

Kısa Süreli Hapis Cezası
Hükmedilen bir yıl ve daha az süreli hapis cezası kısa süreli hapis cezasıdır. Kısa süreli hapis cezasının önemi ve özelliği, hapis cezasının kısa süreli olması durumunda bu cezanın para cezasına ve bazı başka yaptırımlara çevrilebilme olanağının varlığıdır. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar m.50’de düzenlenmiştir.

Güvenlik tedbirleri, fiil ve failden kaynaklanması muhtemel tehlikeliliği önlemek ve faili eğitmek, koruma altına almak veya tedavi etmek amacını güden müdahalelerdir. Güvenlik tedbirleri ceza değildir; zira, güvenlik tedbirleri bastırıcı değil, önleyici nitelik taşır. Cezalar uygulandıkları kişiye ızdırap verir ve işlenen suç bakımından geriye dönük özel ve genel önleme amacı güderken güvenlik tedbirleri ileriye dönüktür.

Müsadere, yeni suçların işlenmesini önlemek amacıyla cezai nitelikteki hukuka aykırı fiillerden kaynaklandığı veya bunların işlenmesiyle ilgili olduğu için suç düşüncesini ve
suçun çekiciliğini canlı tutan eşyaya, Devlet lehine el konulmasıdır.

Doğru cevap B'dir.

TCK yaş küçüklüğünün kusur yeteneğine ve ceza sorumluluğuna etkisini üç devreye
ayırmıştır: 1. devre: 0-12 yaş (TCK m. 31/1), 2. devre: 13-15 yaş (TCK m. 31/2), 3. devre: 16-18 yaş (TCK m. 31/3).

Doğru cevap D'dir.

Koruyucu ve destekleyici tedbirler, çocuğun öncelikle kendi aile ortamında korunmasını sağlamaya yönelik danışmanlık, eğitim, bakım, sağlık ve barınma konularında alınacak tedbirlerdir.

Doğru cevap E'dir.

Akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirleri ise m.57’de düzenlenmiştir. Buna göre “Fiili
işlediği sırada akıl hastası olan kişi hakkında, koruma ve tedavi amaçlı olarak güvenlik tedbirine hükmedilir. Hakkında güvenlik tedbirine hükmedilen akıl hastaları, yüksek güvenlikli sağlık kurumlarında koruma ve tedavi altına alınırlar”

Doğru cevap A'dır.

Kaim değerlerin müsaderesi (TCK m.55/2): Örneğin, çalınan arabanın satılması
neticesi elde edilen paranın müsadere edilmesi.

Doğru cevap C'dir.

Kişi hakkında başka başka kesinleşmiş cezalar var ise koşullu salıverme hükümlerinin uygulanabilmesi için mahkemeden toplama kararı alınır. Burada toplama talebini savcı veya hükümlü yapacaktır. Bu çerçevede koşullu salıverilme sürelerini düzenleyen CGTİHK m.107’ye bakılmalıdır. Doğru yanıt C'dir.

Akıl hastalığı dışındaki diğer hastalıklarda cezanın infazına, resmî sağlık kuruluşlarının mahkumlara ayrılan bölümlerinde devam olunur (CGTİHK m.16/2). Bu durumda infaz ancak hastalığın mahkûmun hayatı için kesin tehlike oluşturması hâlinde geri bırakılır. İşte m.100’de ifade edilen hastalık m.16/2 anlamında akıl hastalığı olmayan ve mahkûmun hayatı için kesin tehlike oluşturmayan hastalıklardır. Bu durumlar da artık infaz durmaz ya da geri bırakılmaz; hastanede geçirdiği süre cezadan indirilir. Doğru yanıt D'dir.