İNFAZ HUKUKU - Deneme Sınavı - 3

Hükümlülerin gözlem ve sınıflandırılması şu esaslara göre yapılır (CGTİHK m.23/1 a): • Hükümlülerin kişisel özellikleri,
• bedensel, akli ve sağlık durumları,
• suç işlemeden önceki yaşamları, sosyal çevre ve ilişkileri, sanat ve meslek faaliyetleri, • ahlaki eğilimleri,
• suça bakış açıları,
• hükümlülük süreleri ve
• suç türleri

Gözlem sonunda, gözlem merkezi hükümlüye ait dosyayı, görüşü ile birlikte Adalet Bakanlığına gönderir. Gözlem sonucuna göre hükümlünün gönderileceği infaz kurumu Bakanlıkça belirlenir.

Hükümlü hakları; savunma hakkı, özel hayat ve kişilik hakları, bilgi edinme hakkı,
keyfi-kötü muamele ve işkence görmeme hakkı, haberleşme hakkı, ayrımcılık yasağı, ibadet
hakkı, sağlık hakkı, dış dünya ile bağlantı kurma hakkı, müdafi ile görüşme hakkı,
din ve inanç özgürlüğü, ifade özgürlüğü, bilimden yararlanma ve sanat hakkı, aileyle ilgili
hakları,haberleşme özgürlüğü, kanun yollarına başvurma hakkı şeklinde sıralanabilir.Hükümlünün yükümlülükleri Cezayı Çekme ,Güvenlik ve İyileştirme Programına Uyma, Sağlığın Korunması Kurallına Uyma, Bina ve EşyanınKorunması,Hükümlülerin Çalıştırılması,Çocukların Çalıştırılması,Kurum Hizmetinde Çalştırma, Ücret ve Sosyal Haklar.

Kayın (sıhri) hısımlığı ise evlenmeden doğan hısımlıktır. Eşlerden birinin kan hısımları, diğerinin kayın hısmıdır (MK m.18/I). Kayın hısımlığı da üstsoy-altsoy kayın hısımlığı ve yansoy kayın hısımlığı olmak üzere ikiye ayrılır. Eşlerden birinin üstsoy-altsoy kan hısmı, diğerinin aynı derecede üstsoy-altsoy kayın hısmı olur. Aynı şekilde eşlerden birinin yansoy kan hısmı, diğerinin aynı dereceden yansoy sıhri hısmı olur. Kayın hısımlığının derecesi kan hısımlığı gibi hesaplanır.

Açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ceza infaz kurumu görevlileri gözetiminde, kapalı ceza infaz kurumunda bulunanlar ise iç ve dış güvenlik görevlilerince alınacak tedbirler altında çalıştırılır. Çocuk hükümlülerin çalıştırılması yalnızca meslek eğitimine yönelik olur. Öğretim kurumlarına veya örgün eğitime devam eden çocuk ile genç hükümlüler, öğretim yılı içinde atölye ve iş yerlerinde çalıştırılmaz (CGTİHK m.29/3). Öte yandan çocuk eğitimevlerinde bulunan hükümlülerin, kurum dışında çalıştırılmaları sırasında kurum görevlilerinin gö- zetimi ve muhafazası aranmaz. Kurum yönetimi, cezasının en az bir yılını iyi hâlli olarak çekmiş bulunan hükümlüleri, durumlarına uygun kurum içi hizmetlerde çalıştırabilir. Çocuk hükümlüler, kendi yaşam alanları veya eğitsel amaçlar dışında çalıştırılamaz. Bununla birlikte hükümlü, yöneticilerin ve görevlilerin kişisel işlerinde çalıştırılamaz.

Kadın cezaevlerinde gündelik yaşam erkek cezaevlerinden farklılık gösterir: Kadınlar, erkekler gibi cezaevi personeli için fiziki bir tehdit oluşturmaz. Erkek cezaevlerinde gö- rülen otoriteye karşı gelme yönündeki kültürel yapılanmaya kadın cezaevlerinde rastlan- maz. Bununla birlikte aile ve çevrelerinden ayrılma kadın hükümlüler üzerinde erkeklere göre daha yıkıcı etki bırakır. Bu nedenledir ki kadın hükümlüler hayal kırıklığı ve öfkeyi daha çok kendilerine yöneltir ve bu da kendine zarar verme ve intihar olaylarının kadın cezaevlerinde erkek cezaevlerine göre daha sık olmasına yol açar.

Kadın hükümlülerin sayısının nispeten az oluşu, sorunlarını yansıtmada isteksiz olmaları ve kadınların işlediği suçların toplumu erkeklerin işlediği suçlara göre daha az tehdit ettiği yönündeki düşünceler onların “unutulan hükümlüler” olarak nitelendirilmesine yol açmıştır.

İntihar, kişinin kendisini bilerek ve isteyerek öldürmesidir. Yapılan çalışmalarda cezaevlerinde intihar davranışlarına yol açan ve intiharı hızlandıran etkenler; Cezaevi ortamı, Hükümlünün idareye güvensizliği, geleceğe ilişkin belirsizlik, aile ve çevreden uzaklık, utanç duygusu.

Açlık grevi özellikle siyasi hükümlülerin sıklıkla başvurduğu ve baskı aracı olarak kullandığı bir yöntemdir. Gerçekten açlık grevine başvuran hükümlü aslında ölmek istemez; hukuka uygun olmasa dahi isteklerini kabul ettirmeye çalışır. Siyasi amaçla yapılan açlık grevleri bir insanın ölümüne seyirci kalmak istemeyen yetkililer ve kamuoyu üzerinde etki bırakmakta ve çoğu zaman isteklerinin yerine getirilmesiyle sonuçlamaktadır.

Radyo ve televizyon cihazları bedeli kendisi tarafından ödenmek koşuluyla hükümlü adına kurumca satın alınır. Her ne biçimde olursa olsun dışardan gelenler tarafından getirilen radyo, televizyon ve bilgisayarlar kuruma alınmaz. Hükümlü, odasında bilgisayar bulunduramaz. Ancak Adalet Bakanlığının uygun görmesi hâlinde eğitim ve kültürel amaçlı olarak bilgisayarın ceza infaz kurumuna alınmasına izin verilebilir. Eğitim ve iyileştirme programları gerekli kıldığı takdirde denetim altında İnternetten yararlanılabilir.

hükümlünün; yeniden evlenmesini teşvik etmek

izin vermeme hükümlünün iyileştirilmesi için yapılanlardan değildir.

iyileştirme

Yeniden topluma kazandırma

hükümlünün yeniden suç işlemesini önlemeye yönelik olarak üretken olmasını teşvik etmemek

O hâlde hükümlüyü amca, dayı, hala ve teyzesi ziyaret edebilirken yenge veya eniştesi ziyaret edemez. Konu daha önce, artık yürürlükte olmayan İnfaz Tüzüğü’nde de düzenlenmiş olup yenge ve eniştenin listede yer almaması eleştirilmekteydi. Benzer eleştiri akraba sınırlamasına da getirilmekte ve böyle bir sınırlamanın yerinde olmadığı ifade edilmekteydi. Benzer eleştiriler, yeni düzenleme için de geçerlidir. Zira kişinin yaşamında öyle kişiler olabilir ki yukarıdaki hısımlık derecesinde olmamakla beraber bazen kardeşten daha yakındır ve hükümlü bu kişi/kişilerle görüşmeyi tercih edebilir. Yeniden toplumsallaştırmanın önemli bir unsuru olan ziyaretin hısımlık kriterine bağlanması bu yönüyle gerçekçi değildir

hükümlü ve tutuklular ile ziyaretçilerinin her türlü maddi temasının önlendiği, konuşulanların hazır bulunan görevli tarafından işitilebilecek şekilde izlenebildiği ve ceza infaz kurumu idaresinin bu iş için tahsis ettiği özel bölümde yapılan görüşmelere kapalı görüş denir

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükümlü olanları; eşi, çocukları, torunları, torunlarının çocukları, annesi, babası, büyükannesi, büyükbabası, büyükannesi ve büyükbabasının anne ve babaları, kardeşleri ve vasisi dışında kimse ziyaret edemez (Hükümlü ve
Tutukluların Ziyaret Edilmeleri Hakkında Yönetmelik m.11).

Kişinin yaşamında öyle kişiler olabilir ki yukarıdaki hısımlık derecesinde olmamakla beraber bazen kardeşten daha yakındır ve hükümlü bu kişi/kişilerle görüşmeyi tercih edebilir. Yeniden toplumsallaştırmanın önemli bir unsuru olan ziyaretin hısımlık kriterine bağlanması bu yönüyle gerçekçi değildir. Ancak bu sorun kısmen de olsa aşılmaya çalışılmıştır. Buna göre hükümlüler kuruma kabullerinde, zorunlu hâller dışında bir daha değiştirilmemek üzere, ad ve adreslerini bildirdiği en fazla üç kişi tarafından, yarım saatten az ve bir saatten fazla olmamak üzere çalışma saatleri içinde ziyaret edilebilir.

cihazların bulunmadığı yerlerde arama ve kontrol elle yapılır. Ancak MİLLETVEKİLLERİ,
MÜLKÎ AMİRLER, HÂKİM, CUMHURİYET SAVCILARI VE BU SINIFTAN
SAYILANLAR, AVUKATLAR, NOTERLER, CEZA İNFAZ KURUMLARI VE
TUTUKEVLERİ KONTROLÖRLERİ, İZLEME KURULU BAŞKAN VE ÜYELERİ, ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERLE YETKİLERİ TANINMIŞ KİŞİ VE
KURULUŞLARIN TEMSİLCİLERİ, CEZA İNFAZ KURUMU VE TUTUKEVİ
KORUMA BİRLİK KOMUTANI İLE KURUM MÜDÜRÜNÜN ÜSTLERİ AĞIR
CEZAYI GEREKTİREN SUÇÜSTÜ HÂLLERİ DIŞINDA ELLE ARANAMAZ.