İLKÖĞRETİME HAZIRLIK VE İLKÖĞRETİM PROGRAMLARI

Çocuğun öğrenmesinin en yoğun olduğu, temel alışkanlıklarının ve zihinsel yeteneklerinin en hızlı geliştiği ve biçimlendiği dönem okulöncesi dönem olarak adlandırılan 0-6 yaş dönemidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Okulöncesi eğitimin evrensel sayılabilecek üç temel amacı bulunmaktadır. Bu amaçlar; toplumsal, eğitsel ve gelişimsel amaçlardır. Okulöncesi eğitimin eğitsel amacı çocuğun duygularını eğitmek ve çevresiyle iletişimini sağlamaktır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bu dönemde gelişimsel olarak, çocuklar henüz gözlerini küçük nesneler ya da ayrıntılar üzerinde odaklayabilmek için yeterli olgunluğa ulaşamadıkları için bu dönemde el göz uyumları yetersizdir. Bu nedenle iğne deliğinden iplik geçirme, ipe boncuk dizme vb. etkinliklerde başarılı değillerdir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Nesnenin devamlılığı, nesne görüş alanından uzaklaştırıldığında, çocuğun, nesnenin varlığının farkında olması ve kaybolan nesneyi ısrarla aramasıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Okulöncesi dönem, Erikson’un psikososyal gelişim evrelerinden özerkliğe karşı kuşku ve utanç (2-3,5 yaş) ve girişimciliğe karşı suçluluğun (4-6 yaş) yaşandığı döneme denk gelmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Türkiye'de ilköğretimin amaçları;

Doğru cevap B seçeneğidir.

On yaşındaki bir çocuk somut işlemler dönemindedir ve bu dönemdeki bir çocuk, somut olmayan nesne ve durumlar üzerinde akıl yürütemez. Doğru cevap C seçeneğidir.

İlköğretimin birinci dönemi çocuğun öğrenme ve sosyal beceriler kazanma çabalarının öne çıktığı bir dönem olup, Erikson’un psikososyal gelişim evrelerinden başarılı olmaya karşı yetersizlik karmaşasının ve kimlik kazanmaya karşı kimlik krizinin yaşandığı döneme denk düşmektedir. İlköğretime yeni başlayan çocuk için oyun oynamak eski çekiciliğini kaybetmiş, yerini bir şeyler üretmek, yaptığı işlerde başarılı olmak isteği almıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

İlköğretim döneminde çocuğun somut problemleri mantıklı bir biçimde çözebilmesi, sınıflama ve dizinler oluşturması, tersine dönüşebilirliği anlaması, kuralları izlemesi gibi gelişim özellikleri zihinsel gelişim alanıyla ilgilidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

İlköğretim dönemi sınıflama becerilerinin edinildiği dönemdir. Çocuk çeşitli açılardan çeşitli sınıflamaların yapılabileceğini bu dönemde anlamaya başlar. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bu çağın(somut işlemler dönemi) başlangıcında, zaman kavramı çok sınırlıdır. Çocuklar ilerisi için plan yapamaz ve zamanlarını ayarlayamazlar. İkinci sınıfta zaman kavramı gelişmeye başlar, dönemin sonuna doğru yemek zamanını, ders yılının başını ve sonunu, haftanın günlerini ve aylarını kavrar duruma gelir (Başhan, 1987, ss. 477-478).

Toplumsal amaçlar: Çalışan annelere destek sağlamak; her çocuğun bireysel farklılıklarını göz önüne alarak onların sosyal, zihinsel, duygusal, fiziksel ve cinsel gelişim alanlarında geleneksel eğitimin boşluklarını kapatmak.

Okulöncesi dönem, Piaget’in duyusal motor (0-2) ve işlemöncesi dönemlerine (2- 7 yaş) denk gelmektedir.

İşlemöncesi dönemde çocuk önce sembolik, daha sonra da sezgisel düşünceyi geliştirir. Sembolik işlem dönemi, bir nesne ya da hareketin bir diğerini temsil için kullanıldığı dönemdir. Sembolik işlem dönemi, işlemöncesi dönemin yaklaşık 2-4 yaşları arasını kapsar. Bu dönemde, dramatik oyunda belirli hareket ve nesneler diğer hareket ve nesnelerin yerine geçer. Bir odun parçası telefon olabilir. Çocuk bu dönemde yaşayan ve yaşamayan nesneler arasında ayrım yapamaz.

İşlemöncesi dönemde çocuk önce sembolik, daha sonra da sezgisel düşünceyi geliştirir. Sembolik işlem dönemi, bir nesne ya da hareketin bir diğerini temsil için kullanıldığı dönemdir. Sembolik işlem dönemi, işlemöncesi dönemin yaklaşık 2-4 yaşları arasını kapsar. Bu dönemde, dramatik oyunda belirli hareket ve nesneler diğer hareket ve nesnelerin yerine geçer. Bir odun parçası telefon olabilir. Çocuk bu dönemde yaşayan ve yaşamayan nesneler arasında ayrım yapamaz.

İşlemöncesi dönemin ikinci aşaması, 4-7 yaşları arasını kapsayan, sezgisel işlem dönemidir (Küçükkaragöz, 2002, ss. 88-89). Çocuklar bu dönemde mantık kurallarına uygun düşünme yerine sezgilerine dayalı olarak akıl yürütürler ve problemleri sezgileriy- le çözmeye çalışırlar (Senemoğlu, 2002, s. 49). Bu dönemde mantıklı düşünme işlemi henüz gelişmediğinden, çocuklar nesnelerin görüntülerinin etkisi altındadır.

Okulöncesi dönem, Erikson’un psikososyal gelişim evrelerinden özerkliğe karşı kuşku ve utanç (2-3,5 yaş) ve girişimciliğe karşı suçluluğun (4-6 yaş) yaşandığı döneme denk gelmektedir. Özerkliğe karşı kuşku ve utanç dönemindeki çocuklar için kendine güven duygusu ve kendi kendini denetleme önem kazanmaktadır. Girişimde bulundukları işleri yaparak kendilerine olan güvenlerini artırmaya çalışırlar. Yetişkinlerin yaptıkları işe karışmalarını ve müdahale etmelerini istemezler. Eğer yaptıkları iş engellenirse öfkelenip hırçınlaşırlar. Girişimciliğe karşı suçluluğun (4-6 yaş) yaşandığı dönemde ise çocuklar doyurulmaz bir merak, enerji ve etkinlik içindedir. Bu dönemde çocuğun çevresi ve ailesi, onun bu davranışlarını özendirir, çocuğun deneme ve yanılmasına, araştırmasına izin verirse çocuğun girişkenlik duygusu artar. Diğer taraftan, çocuğun çevresi ve ailesi, çocuğun bu yaşantılarını engeller, denetler ve eleştirirse çocukta suçluluk duygusu gelişir.

Bu dönemin en önemli özelliği korunum ve tersine dönüşebilirlik kavramlarının kazanılması ve sembolik zihinsel etkinliklerden gerçek zihinsel etkinliklere geçilmesidir. Somut işlemler dönemindeki bir çocuk, somut olmayan nesne ve durumlar üzerinde akıl yürütemez. Bu dönemde çocuk, somut problemleri mantıklı bir biçimde çözebilme, sınıflama ve dizinler oluşturma, tersine dönüşebilirliği anlama, kuralları izleme gibi gelişim özellikleri gösterir (Selçuk, 1995, s. 79). Çocuk bu dönemde soyut düşünceleri anlayıp çeşitli hipotezleri içeren problemleri çözemez. Bu yetenekler somut işlemler döneminin sonunda ortaya çıkar.

İlköğretim bireyleri yetişkin oldukları zaman alacağı toplumsal, sosyal ve kültürel görevleri için hazırlayan, bu görevler için temel bilgi ve beceriler kazandıran eğitim basamağıdır.

İlköğretim kurumları; dil, ırk, cinsiyet, felsefi inanç ve din ayrımı gözetilmeksizin

herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kişiye, zümreye ya da sınıfa ayrıcalık tanınamaz.

İlköğretimin birinci dönemi çocuğun öğrenme ve sosyal beceriler kazanma çaba- larının öne çıktığı bir dönem olup, Erikson’un psikososyal gelişim evrelerinden başarılı olmaya karşı yetersizlik karmaşasının ve kimlik kazanmaya karşı kimlik krizinin yaşandığı döneme denk düşmektedir.