İLKÇAĞ FELSEFESİ

Aristoteles, aralarında biyolojinin de bulunduğu çeşitli bilim dallarının gelişimine sağladığı katkılar dolayısıyla da fevkalade önemli bir düşünürdür. Aristoteles,
engin merakı ve bilgi edinmeyi insan yaşamının gayesi sayan ahlaki tutumu ile felsefe tarihinin vazgeçilmez düşünürlerinden biridir.

Ahlak ve siyaset ile ilgili eserleri Ethica Nicomachea (Nikomakhos’a Etik), Magna Moralia
(Büyük Etik), Ethica Eudemia (Eudemos’a Etik), Politica (Politika), Oeconomica (Ekonomi) adlı risaleleridir. Bunlardan Magna Moralia ile Oeconomica’nın özgünlükleri
tartışmalıdır. Yorum üzerine adlı eseri mantık ve münazara ile ilgilidir.

Aristoteles mantık biliminin kurucusudur. Aristotelesçi mantık düşüncenin biçimsel tarafını analiz ettiğinden (yani analitik olduğundan) çoğu zaman formel mantık olarak anılır.

Her önermede bir süje (özne) ve bir yüklem vardır. Önerme süje ile yüklem arasındaki
bir bağı ifade ettiği için bu bağı oluşturacak bir unsura ihtiyaç vardır. Bu bağa “kopula” (bağ) adı verilmektedir. Kopula diye tabir edilen şey Türkçe ifadelerin sonunda yer alan ve hüküm belirten “… dir/dır” koşacıdır.

Aristoteles neticesini veya sonucunu esaslı bir farklılıkla kanıtlamaya çalışan iki tür önerme gösterir.Bunların ilki tümdengelim yöntemini teşkil eder. Diğer önerme biçimi tümevarım yöntemini oluşturur. Bu önerme türünde tek tek hadiselerden genel ilkelere ulaşılmak istenir.

Aristoteles’e göre, bir şeyi bilmenin iki boyutu vardır: evvela sebebini bilmek sonra neden başka türlü olamayacağını bilmek.

1.Doğru (aksi halde herhangi bir bilgiye temel olamazlar),
2. Daha aslî,
3. Dolaysız olmaları gerekir (aksi halde bunların da arkasında mevcut bir başka bilginin
varlığını var saymak gerekir ki bu durumda bunları aksiyom olarak kabule gerek kalmaz), ayrıca bunların,
4. Daha genel olmaları beklenir.

Aristoteles’in düşüncesinin ve bilim anlayışının dikkate değer bir yönü tabiatta bir amaçsallık olduğuna inanmasıdır. İnsan ediminin belli amaçlar gütmesi gibi tabiat da edimlerinde bir gayeyi hedefler. Tabiat olaylarını anlamaya çalışırken bu hadiselerin “ne için” cereyan ettiğini sormalıyız. Çünkü bu hadiselerin, bu tabiat olaylarının bir telosu, bir gayesi vardır.

Aristoteles ruhu yaşayan nesnelerin yaşam formu olarak düşünmekte, canlı varlıkların
hayatiyetlerini ve bedensel bütünlüklerini temin eden ve bedene edimsellik kazandıran bir şey olarak tasavvur etmektedir. Ona göre, bedenden ayrı bir ruh düşünülemez.

Aristoteles’in ne anlamda kullandığı üzerine getirilen yorumları şöyle tasnif edebiliriz:
• Didaktik 
• Etik
• Terapötik
• Entelektüel 
• Dramatik

Aristoteles insanın tabiatı gereği sosyal bir varlık olduğunu savunmaktadır. Yalnız yaşayan, kendi kendine yeten bir insan, Aristoteles’e göre, ya tanrıdır ya da hayvan. Arılar, karıncalar gibi insanoğlu da biyolojisi gereği toplum içinde yaşar; aile, toplum ve devlet insanın tabiatının tezahürleridir. Doğru cevap B'dir.

En genel manada mimesisin tabii süreçlere bir müdahale olduğu anlayışı kabul görmektedir. Yani mimesisin doğanın bir taklidi ya da doğanın taklit edilmesi olduğu söylenebilir. Bunu şöyle bir örnekle açıklamak mümkündür. Doğru A'dır.

Aristoteles’in ruha dair görüşleri hylomorfizm kavramı ile ifade edilmektedir: Ruh bedenin biçimi (morphē) ve beden de ruhun maddesidir (hylē). Aristoteles ruhu canlılığın sebebi ve alameti saydığından ona göre tüm canlıların ruhu vardır; ruhu olmak ile canlı olmak bir yerde aynı anlama gelmektedir, yalnızca canlı varlıkların ruhu vardır. Doğru D'dir.

Entelektüel; yani tragedya temsil edilen hadisenin izleyici tarafından sağlıklı bir biçimde anlaşılmasına imkan tanır. Bu yorumcular katharsis ile entelektüel arınmanın kastedildiği görüşündedirler. Doğru cevap E’dir.

Aristoteles’in kullandığı ve çoğunlukla mutluluk diye tercüme edilen eudaimonia kelimesi serpilmek, inkişaf etmek, gelişmek, muvaffak olmak anlamlarını barındırır ve mutluluk kelimesi ile dolaylı ilgisi vardır. Doğru cevap C’dir.

Aristoteles MÖ 367’de Aristoteles Atina’ya gelerek Platon’un Akademi’sine katıldı ve Platon’un ölümüne dek -19 yıl- burada kaldı. Diogenes Laertius’un aktardığına göre Platon’un en özgün talebesi olan Aristoteles şüphesiz Akademi’deki yılları boyunca Platonizm’in temel prensiplerini kabul etmiş bir talebeydi ve erken dönem eserlerinde gerek seçtiği konuları ve gerekse üslubu bakımından Platon’un etkisi altındaydı.

Aristoteles'in biyoloji ile alakalı Historia Animalium(Hayvanların Tarihi), De Partibus Animalium (Hayvanların Kısımları Üzerine), De Motu Animalium (Hayvanların Hareketi Üzerine), De Incessu Animalium (Hayvanların Gelişimi Üzerine) ve De Generatione Animalium (Hayvanların Türeyişi Üzerine) kitapları bulunmaktadır. De Anima (Ruh Üzerine) psikoloji üzerine bir eseridir.

Aristoteles mantık biliminin kurucusudur. Aristotelesçi mantık düşüncenin biçimsel tarafını analiz ettiğinden (yani analitik olduğundan) çoğu zaman formel mantık olarak anılır. Bununla birlikte Aristoteles’in mantık ilmini dış gerçeklikten tamamen bağımsız olarak tasavvur ettiğini düşünmek hata olur.

Teleoloji kelimesi amaç,gaye gibi anlamları olan Yunanca "telos" kelimesinden türetilmiştir.

Aristoteles ruhun ölümlü olduğunu söylemekle kendisinden önceki Sokrates ve Platon’dan ayrılır.