İLKÇAĞ FELSEFESİ

Doğa ile ilgilenmeyi Sokrates iki temel sebeple reddetmiştir. Bunlardan ilki doğa üzerine yürütülen spekülasyonların dogmatik olmalarıdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Megara Okulu, Elis-Eretria Okulu, Kinikler Okulu ve Kirene Okulu bu kapsamda üzerinde durulması gereken dört temel okulu ifade etmektedir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Küçük Sokratik okullar kendi aralarında da ortak bir felsefi düşünce zemini oluşturmayı başaramamışlardır. Bunun temel sebebi Sokrates’in öğretisinin dogma- tik bir karakter taşımamasıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Ancak erdem sahipleri mutludurlar. Yani neden korkması ve kaçınması gerektiğini bilen ile neden korkmaması gerektiğini bilen ve tabii ki bu bilgiyi hayatına uyarlayabilen kişi ya da kişiler mutluluğa erişebilirler. Burada söz konusu ettiğimiz mutluluk bireyin mutluluğudur. Kinikler bu bakımdan bireycidirler. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Kirene Okulu için haz merkezi değerdir. Yani toplumsal değerleri ve toplumun koyduğu sınırları hiçbir biçimde dikkate almadan hazzın peşinde koşmanın özgürleşmeyi mümkün kılacağını düşünürler. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Hedonizm (Hazcılık; zevki, insan hayatının tek değer ve amacı sayan, haz veren her şeyin iyi olduğunu kabul eden öğretidir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Kirene Okulu, Aristippos tarafından kurulmuştur. Aristippos, MÖ 435-335 tarihleri arasında yaşamış ve kimi Sofistlerden ders aldıktan sonra Sokrates’in çevresindeki yerini almıştır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Kinikler Okulu’nun kurucusu Atinalı Antisthenes’tir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Sokrates'in düşünceleri ve ölümü ile Antik Yunan düşüncesini radikal bir biçimde dönüştüren Sokrates hayatı boyunca ne bir okul kurmuş ne de yazılı bir eser bırakmıştır. Birçokları onun yazılı bir eser bırakmamasının bilinçli bir tercihin ürünü olduğunu düşünmektedirler. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Sokrates ölümü bizzat kendisi yeğlemiştir. Ne susmak ve Atina’yı terk etmek ne de kaçmak ona göre değildir. Sonuçta, neyse o olur. Sokrates olarak kalmayı seçer. Kendisine sadık kalır. Dingin ve korkusuzca ölmeyi tercih eder (Hackforth, 1933, s. 272). Bu ölüm düşünce tarihi içinde çokça konuşulmuştur. Her seferinde, düşünce ile eylemin uyumluluğunun en çarpıcı örnekleri arasında gösterilmiştir.

Hem Sokrates hem de Sofistler kendilerinden önceki doğa felsefelerinin dünya görüşlerini yerle yeksan eden yeni bir paradigma sunmuşlardır. Gözler artık doğada değildir. Düşüncenin nesnesi insan haline gelmiştir.

Sofistlerin şüpheciliği herkes için geçerli olacak bir doğru bilgi idealini tümüyle ortadan kaldırırken, Sokrates, gerçek bir bilgiye ulaşma idealine lâyık olduğu değeri yeniden kazandıracaktır (Birand, 1988). Bir bakıma evrensel bir bilginin peşinde koşmayı tercih etmekle mutlak surette Sofistler ile yolunu ayıracaktır.

Aporetik yöntem ile Sokrates muhatabına bilgisizlik bilinci aşılar.

Erdem olan bilgi iyi olmalıdır. Bizi iyi kılmalıdır. Yaşamlarımızı iyi birer yaşam haline getirmelidir. Bu arada hiçbir özel uğraşı alanı zorunlu olarak bunu yapamaz. Bunu akıldan çıkarmamak gerekir. Demek ki, kişiyi mutluluğa eriştirecek tek bilgi iyi ve kötüye ya da neyin iyi ve neyin kötü olduğuna ilişkin bilgidir.

Sokrates'e göre bir doktorun işini bir gemiciye yaptıramazsınız. Bir gemicinin işini, bu işin hakkını vererek bir terzi asla yerine getiremez.

Platon ve Aristoteles tarafından kurulmuş olan Sokratik Okullar "Büyük Sokratik Okullar" olarak kabul edilmektedir.

Phaidon, Sokrates’in en çok sevdiği öğrencileri arasındadır. Sefil bir kölelik hayatından sonra Sokrates tarafından satın alınarak özgürlüğünü elde etmiş birisidir.

Kinikler Okulu’nun kurucusu Atinalı Antisthenes’tir. MÖ 444-368 tarihleri arasında yaşamış olan Antisthenes’in annesi Trakyalı bir köledir. Babası ise yoksul bir Atinalıdır. Antisthenes önce Sofist Gorgias’ın öğrencisi olmuştur. Daha sonra ise Sokrates’in dostluğunu kazanmıştır.

Sokrates, düşünce tarihinin en önemli isimlerinden biridir. Bu önem, her şeyden önce onun çağdaşları içinde benzersiz bir konuma sahip olması ile ilgilidir. Kendisinden önceki bütün filozofların “pre-Sokratikler”, yani Sokrates öncesi dönemin filozofları olarak adlandırılmaları bu benzersiz konumun en büyük işaretidir

Sokrates düşünce ve eylem uyumunun sıradan bir örneğini sunmaz bize. O, inandığı gibi yaşayan ve inançları uğruna ölen ilk büyük filozoftur. Aslında, bu durum, onun düşünce ve inançlarının yapısı ile doğrudan ilgilidir.