İLKÇAĞ FELSEFESİ

Pythagorasçılar bir şeyin kendisinden doğduğu ana-maddenin bilinmesiyle değil, şeyin maddi yapısının, yerine getirdiği işlevinin, yöneldiği amacının araştırılarak bilinebileceğini ileri sürerler. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Bir evrendeki her şeyin temeli olduğundan, sınırlı ve sınırsız çifti de tüm evrene saçılmıştır. Pythagorasçılar aynı zamanda evrendeki uyumu sağlayan on karşıt çift saptarlar: Sınırlı/sınırsız, tek/ çift, bir/çok, sağ/sol, erkek/dişi, sükûnette olan/ harekette olan, doğru/eğri, aydınlık/karanlık, iyi/ kötü, kare/dikdörtgen. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Savaş durumu her nesnenin karşıtların toplamı olduğunu ifade eder. Bu açıdan, Herakleitos’a göre, bir nesne “hem vardır, hem yoktur”. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Miletos Okulu filozofları maddeyi canlı olarak kabul etmişlerdir.

Apeiron sonsuz, sınırsız ve belirsiz bir ana maddedir.

Apeiron herşeyin tükenmez, sonsuz kaynağıdır.

Arkhenin niteliği konusunda Anaksimenes Thales'e daha yakın bir duruşa sahiptir. Hocasının ortaya atmış olduğu soyut arkhe düşüncesinden monist düşünceye dönüş sergiler.

Pythagorasçılar mistik eğilime sahiptirler.

B, C, D ve E şıkları Miletos Okulu düşünürlerinin felsefesine işaret etmektedir.

Pythagorasçılara göre sayılar evrende düzeni sağlarlar.

Herakleitos’a göre, tüm değişimleri oranlı, düzenli ve ölçülü kılan bir yasa bulunur. Her şeyin değişmesine karşın evrende değişmeden kalan ikinci şey ise işte bu yasa ya da logostur.

Parmenides değişim olmadığını öne sürmüştür. Bu nedenle doğru cevap E şıkkıdır.

Bir silindir olan ve hiçbir şeye dayanmadan duran dünya, ilk ayrım başladığında önce sularla kaplanır. Buradan hareketle Anaksimandros, var olan tüm canlıların suda yaşayan canlıların zaman içinde aşama aşama evrilmesiyle meydana geldikleri sonucuna ulaşır. Diğer bir deyişle tıpkı Thales’te olduğu gibi “nemlilik”, Anaksimandros için de yaşamın başlangıcında ve temelinde yer alır. Bu bilgiler ışığında doğru cevap “B” şıkkıdır.

Anaksimandros’a göre, her şeyin iç içe geçtiği ve kendisinden türediği başlangıçtaki bu kütle apeirondur. Apeiron sonsuz, sınırsız ve belirsiz bir ana-maddedir. Tüm var olanların kendisinden meydana geldiği apeiron, aynı zamanda var olan her şeyin tekrar kendisine döneceği şeydir. Zıtlıkları bir arada barındırması apeironu tüm var olanların kaynağı yaptığı gibi tüm yok olanların da gideceği yer yapar. Buradan hareketle doğru cevap “A” şıkkıdır.

Aristoteles, “sonsuz” kavramını ilk kez Anaksimandros’un kullandığını ifade ederken, “sonsuz”un doğa bilimleri için kaçınılmaz bir başlangıç olduğunu da kabul eder. Bu bilgiler ışığında doğru cevap “C” şıkkıdır.

Bu dönemde saf felsefi düşünceden söz edilemez, filozoflar daha çok doğal olaylar üzerine görüşlerini teorileştirerek felsefenin zeminini oluştururlar. Sürtünme, doğum, yoğunlaşma, sıkılaşma, soğuma ve ısınma gibi doğal olayların organik ve fizik temelleri evrenin açıklanmasının modelini oluşturur. Bu bilgiler ışığında doğru cevap “D” şıkkıdır.

Pythagoras’ın öğretilerinde dinî ve mistik unsurlar ağır basmaktadır.

Filozof sözcüğünü ilk kez kullanan Pythagorasçılar, felsefe etkinliğini de insani etkinliklerin en üstünü, doğru yaşama götüren yol olarak tanımlarlar. Bu çerçevede doğru cevap “B” şıkkıdır.

Herakleitos durağan bir maddeyi arkhe olarak seçmenin doğadaki değişim ve devinimi açıklayamayacağını düşündüğünden, bildiği en hareketli özdeği, “ateş”i arkhe olarak seçer. Bu bilgi ışığında sorunun doğru cevabı “B” şıkkıdır.

Parmenides, Zenon, Ksenophanes Elea okulu içerisinde değerlendirilmektedir.