İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ - Deneme Sınavı - 5

Dandanakan Savaşı 24 Mayıs 1040 yılında gerçekleşmiştir. Doğru cevap B'dir.

Dandanakan yenilgisi Gazneli devletini büyük devlet olmaktan çıkarmış ve onu Hindu-kuş’un güneyine çekilmeye mecbur bırakmıştı. Doğru cevap D'dir.

Sultan Ferruhzad dönemi 1052-1059 yıllarını kapsamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Şirzâd’dan sonra III. Mesud ile Selçuklu sultanı Melikşah’ın kızı Mehdü’l-Irak’ın oğlu Arslanşah 1116 yılında tahta çıktı. Doğru cevap C'dir.

Seyfeddin Surî “sultan” ünvanını alarak Gazneli tahtına oturdu. O sultan ünvanı alan ilk Gûrlu oluyordu. Doğru cevap D'dir.

Gaznelilerde devletin başı olan hükümdar, yasama, yürütme ve yargı yetkisini doğrudan doğruya Allah’tan alırlardı. Doğru cevap E'dir.

Hacib-i Bozorg: Saray teşkilatında hükümdardan, bütün devlet teşkilatında da hükümdar ve vezirden sonra en yüksek makam sahibidir. Bunlar tavassut, teşrifat işlerini yürüttükleri gibi bizzat askerin başında sefere de çıkmakta idiler. Doğru cevap B'dir.

Divan-ı Risalet: Devletin iç ve dış yazışmaları ile haberleşmesini yapmakla görevli olup divanın âmiri de sahib-i divan-i risalet olarak anılırdı. Doğeru cevap D'dir.

Sipahsâlâr eyaletteki en yüksek askerî görevli olup eyalet ordularının kumandanı idi. Doğru cevap D'dir.

Devletin hakim olduğu coğrafya düz olduğundan, Bulgarlar arasında tarım da çok gelişmiştir. İbn Rüşd Bulgarların tarıma büyük önem verdiklerini ve buğday, arpa ve darı
yetiştirdiklerini yazmaktadır. Yine Rus kroniklerinde Rusların İdil Bulgarlarından hububat satın aldıkları kaydedilmiştir.

Tegin aslında köle demek olup, rivayete göre çocukları hakanın huzuruna çıktıklarında saygı ifadesi olarak “köleniz (tegininiz) şöyle yaptı, böyle işledi.” demeleri nedeniyle zamanla bu kelime onları ifade eden bir ad olarak kalmıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Hanedan soyundan gelen her yaştan kadının genel unvanı tarımdır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Teşrifatçı veya perdeci başılık yapan bırku (hâcib)’nun temel görevleri idare edenle idare edilen arasındaki ilişkiyi düzenlemek ve gelip giden elçileri ağırlamaktı. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yatgak ve Turgaklar, saray muhafızlarındandır. Yatgaklar, sarayın gece nöbetini tutmakla görevli idiler.  Gündüz nöbetlerini tutanlara ise turgak denmekte idi. Doğru cevap E şıkkıdır.

Toplumda üst tabakayı tüplüğ eren veya tüplüğ yıldızlığ denilen asaletli kimseler, yani boy beyleri temsil ediyordu. Doğru cevap B şıkkıdır.

Hakanlık devri para birimlerinden en meşhuru, Tamgaç Han İbrahim (1041-1068) ve onun parlak iktisadi devrine izafeten söylenen tamgaciyye veya müeyyidü’l-adliyye dirhemleri idi. Doğru cevap D şıkkıdır.

Ktadgu Bilig'deki dört unsura göre, Ögdülmiş (Övülmüş) adlı vezirin oğlu Ukuş (Akıl)ı temsil etmektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Mebsûd, Şemsü’l-Eimme Serahsî tarafından yazılmıştır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Hakanların ilk Müslüman atası Satuk Buğra Han’a İslâm’ı anlatan ve Müslüman olmasına vesile olan Ebu Nasr Sâmânî mürşid mertebesinde bir mutasavvıf idi. Doğru cevap B şıkkıdır.

Şemsü’l-Mülk Nasr, Semerkand’a giden yol güzergâhında Buhara yakınlarında başlangıçta belki de bir sarayolarak inşa edilen Ribât-ı Melik’i diğer adıyla Ribâtı-Murabba’yı yaptırmıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.