İLK DÖNEM İSLAM TARİHİ

Hz. Ömer’in en meşhur lakabı “Fârûk”tur. Bu lakabı kendisine Hz. Peygamber’in, müslümanların veya Ehl-i kitabın vermiş olduğuna dair rivayetler bulunmaktadır. Fârûk, “hak ile batılı birbirinden ayıran” anlamındadır.Doğru cevap B'dir.

Hz. Ömer Halife seçilince insanlar kendisine “Halîfetü Halîfeti Resûlillah” (Rasûlullah’ın halifesinin halifesi) diye hitap etmeye başladı. O, bunu kabul etmeyip; “Siz müminlersiniz, ben de sizin emirinizim” diyerek kendisine, müminlerin idarecisi olduğuna vurgu bakımından “Emîru’lMü’minîn” denmesini istedi. İslâm tarihinde “emîrü’l-mü’minîn” tabiri ilk defa Hz. Ömer için kullanılmıştır. Doğru cevap C'dir.

Hz. Ömer ölüm döşeğinde iken kendisine yerine birini bırakması teklif edilince ilk Müslümanlardan Abdurrahman b. Avf, Hz. Osman, Hz. Ali, Talha bin Ubeydullah, Zübeyr b. Avvam ve Sa‘d b. Ebû Vakkas’dan oluşan altı kişilik şûranın toplanarak üç gün içerisinde aralarından birini halife seçmelerini istedi. Oğlu Abdullah’ı da halife seçilmemek şartıyla şûraya etmişti. Namazı kıldırmak üzere Suheyb b. Sinan’ı, şûra üyelerini toplamak üzere Mikdad b. Esved’i, seçim gerçekleşinceye kadar heyetin rahatsız edilmemesini sağlamakla da Ebû Talha el-Ensarî’yi görevlendirdi. Doğru cevap D'dir.

Hz. Peygamber’in en fazla istişarede bulunduğu sahabîler arasında yer alan Hz. Ömer, hilafeti döneminde karşı karşıya kaldığı bütün konularda Müslümanlar’ın görüşlerine başvurmuştur. İstişare sayesinde hayata geçireceği kararların en doğru olanını bulmaya çalışmıştır. Onun; “İki kişi bile olsanız işleriniz konusunda aranızda istişare ediniz” sözü bu konuya verdiği önemi ortaya koyar.Kâdisiye savaşından önce nasıl hareket edilmesi gerektiği konusunda ashabın görüşünü soran Hz. Ömer, müzakereler sonucunda orduyu kendisinin yerine başka bir kişinin komuta etmesi kararı uygun görülünce, Sa‘d b. Ebû
Vakkas’ı komutanlığa getirmiştir.Doğru cevap E'dir.

Hz. Ömer’in; “Fırat kıyısında bir deve helak olsa, Allah bunu Ömer’den sorar diye korkarım” sözleri, onun sorumluluk duygusunu en güzel ifade eden tarihî bir cümledir. Onun bu hassasiyetini Mehmet Akif Ersoy şiir diline şöyle aktarmıştır:
Kenar-ı Diclede bir kurt aşırsa bir koyunu.
Gelir de Adl-i ilâhî sorar Ömer’den onu!

Doğru cevap C'dir.

Kâdisiye Savaşı İslâm tarihinin en önemli zaferlerinden biridir. Bu meydan savaşıyla Kuzey Irak ve İran’ın kapıları müslümanlara açılmış, İran ordusu ağır bir yenilgiye uğratılmış ve Kisrâ III. Yezdicerd, saraylarını İslam ordusuna terk ederek doğuya kaçmak zorunda kalmıştır. Çünkü, Sa’d b. Ebû Vakkâs Kâdisiye savaşından sonra başşehir Medâin’i hedef almış ve orayı ele geçirmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yermük Savaşı’ndan sonra Suriye Bizans’ın elinden çıktı. 16 (637) yılında Şeyzer, Kınnesrin, Halep, ardından Antakya, Urfa, Rakka ve Nusaybin kısa aralıklarla müslümanlara teslim oldu. Suriye ve el-Cezîre’nin fethinden sonra İslam devletinin sınırları Toroslar’a dayandı.Doğru cevap E'dir.

Valiler görevli bulundukları vilayette halifenin otoritesini temsil ediyorlardı. Vali, namazlarda imamlık yapar, mescidlerde halka İslam esaslarını öğretir, şehirde emniyet ve asayişi sağlar, adlî işleri yürütür ve suçluları cezalandırırdı. Savaş sırasında orduyu düzenlemek ve savaşı idare etmek,fetihlerden sonra ele geçen yerlerin halkı ile antlaşmalar yapmak, vergileri toplamak, devlet görevlilerinin maaşlarını dağıtmak, ganimetleri taksim etmek ve beytülmal hissesini Medine’ye göndermek, esirlerin durumunu karara bağlamak, müslümanları yeni yerleşim merkezlerine ve eski şehirlere
yerleştirmek gibi görevleri yine valiler yürütürdü.Doğru cevap B'dir.

Kazaî işleri kadılar, malî işleri haraç âmilleri yürütüyordu. Bu görevliler,halife tarafından tayin ve azledilirdi. Vilayetlere ilk kadı tayinini Hz.Ömer yaptı. Bazen vali de kadı tayin ederdi. Bu sistem dört halife dönemi sonuna kadar böyle devam etti. Hz.Ömer, Ebü’d-Derdâ’yı Medine, Şüreyh b. Hârisel-Kindî’yi Kûfe, Ebû Mûsâ el-Eş‘arî’yi Basra ve Osman b. Kays’ı Mısır kadılığına tayin etmiştir.

Hz. Ömer’in İslam’ı doğru anlama ve yorumlamada ictihad yapması Müslümanlara örnek olmuştur. Onun bazı ictihadları şunlardır:

1. Irak topraklarına farklı bir statü getirip onları ganimet olarak gazilere
dağıtmadı.
2. Kıtlık yılında hırsızlara had cezası uygulamadı.
3. Sarhoşluk suçunun sünnette belirlenen cezasını arttırdı.
4. Aynı anda söylenen üç talakı üç ayrı zamanda söylenmiş talak gibi saydı.
5. Teravih namazının camide toplu olarak kılınmasını başlattı.

Doğru cevap D'dir.