İLK DÖNEM İSLAM TARİHİ

Hz. Peygamber, hicretin ilk yılında gerçekleştirdiği hukukî düzenleme ve hayata geçirdiği Medine sözleşmesiyle, Medine’de bağımsız bir İslâm devleti kurdu. Ancak Mekke müşrikleri düşmanlıklarını hâlâ sürdürüyorlardı. Hicretin ikinci yılında onlara karşı savaşa izni verildi ve Müslümanlar, Mekkeliler’e karşı Bedir zaferini kazandılar. Bunu Kureyş müşriklerinin Bedir’in intikamı için başlattıkları Uhud savaşı takip etti. Hicretin beşinci yılında ise Mekke liderleri, Yahudi Benî Nadîr liderlerinin tahrik ve teşvikiyle bütün putperest kabileleri yanlarına alarak on bin kişilik büyük bir orduyla Medine’yi kuşattılar. Ancak Hendek etrafında geçen ve yaklaşık bir ay süren bu muhasaradan elleri boş dönmek zorunda kaldılar. Allah Teâlâ’nın yardımı, Hz. Peygamber’in başarılı savaş taktikleri ve mü’minlerin sebatı sayesinde, Hendek Gazvesi Müslümanların bir zaferine dönüştü. Bütün şirk ehline karşı elde edilen bu zafer karşısında Allah'a şükreden Hz Peygamber, Kureyş müşriklerinin, taarruz güçlerinin artık tükendiğini ve bundan böyle onların müslümanların üzerine gelemeyeceğini, artık insiyatifin kendilerine geçtiğini müjdeledi. Doğru cevap B'dir.

Bu antlaşmanın süresi on yıldır. Bu süre zarfında iki taraf birbiriyle savaşmayacak ve birbirlerine hiçbir surette saldırıda bulunmayacaklardır. Bu, iki tarafın müttefikleri için de geçerlidir.

Hz. Ali’nin kaleme aldığı, iki nüsha olarak hazırlanan antlaşma metni, iki tarafın şahitleri tarafından imzalandı. Doğru cevap 'D' dir.

Hayber yahudilerinin müslümanlara olan düşmanlıkları iyice şiddetlenmiştir.

Müslümanların Kabeyi ziyaretine antlaşmanın olduğu yıl izin verilmemiştir. Sonraki yıllarda da en fazla 3 gün içinde ve silahsız sadece kılıç ile ziyarete izin verilmiştir. Dolayısıyla ziyaret ile alakalı olumlu bir sonuç olduğu söylenemez. Doğru cevap E'dir.

Kendisine mektup gönderilen Arap emirlerinden, Bahreyn ve Umân emirleri İslâm’ı kabul ettiler.

Gassani kralı Haris b. Ebu Şemir, öfkeyle mektubu yere atmış, ardından Müslümanlara karşı saldırı için hazırlık yapmaya başlamıştı.

Yine Hıristiyan olan Mısır Mukavkısı, İslam’ı kabul etmese de, Hz. Peygamber’in elçisi Hatıb b. Ebu Beltea’yı iyi karşıladı.

İran Kisrası II. Hüsrev Perviz’e elçi olarak Abdullah b. Huzafe gönderilmişti. Hz. Peygamber’in eşit seviyeden hitap şekline ve kendi adının Muhammed adından sonra yazılmasına kızan Kisra, tamamının okunmasına izin vermediği mektubu yırttı ve elçiye hakaret etti. Bununla da kalmadı, Yemen valisi Bazan’a Hz. Peygamber’i yakalatıp kendisine göndermesini bildirdi.

Bizans imparatoru Hz. Peygamber hakkında bazı sorular sordu. Soyu, hayatının safhaları, kendisine inananların durumu, ahlaki özellikleri vb. hususlardaki sorularına aldığı cevaplardan, onun peygamber olduğuna kanaat getirmişti. Ancak din ve devlet adamlarının şiddetli tepkisi üzerine, bu sözlerini onların dinlerine bağlılıklarını sınamak için söylediğini belirtip geri adım attı. Doğru cevap B'dir.

Müslümanlarla Bizans arasında yapılan ilk savaş olan Mûte Savaşı’nın sebebi Hz. Peygamber’in Busra emirine gönderdiği elçi Hâris b. Umeyr el-Ezdî’nin, Mûte’den geçerken, Bizans adına bölgeyi idare eden Hıristiyan Gassâni emiri Şurahbil b. Amr tarafından öldürülmesidir. Doğru cevap 'A' dır.

Peygamber Efendimiz'in son çocuğu İbrahim, hicretin sekizinci yılı içinde doğdu. İbrahim'in annesi, Mısır Mukavkısı tarafından hediye olarak gönderilmiş olan Mâriye isimli kadındı. Doğru cevap A'dır.

Hac, hicretin 9. yılında (631) farz kılındı. Doğru cevap C'dir.

Kureyş'in İslamiyetin kabulünü bekleyen bu kabileleri temsil eden heyetlerin sayısı gittikçe artıyor; Medine’ye gelen heyetler Hz. Peygamber'e İslama girdiklerini açıklıyorlardı. Kabile heyetleri en yoğun olarak hicretin 9. Yılında (630-631) geldiler. Onun için bu yıla “heyetler yılı/senetü’l-vüfud” denildi. Doğru cevap D'dir.

Hz. Peygamber, peygamberliği veya devlet başkanlığı dolayısıyla herhangi bir ücret almıyordu. Fakirlere verilmesi gereken zekâttan ve diğer vergi gelirlerinden de hiçbir şekilde yararlanmazdı.

Enfal sûresinin 41. ayetine göre, ganimetlerin beşte birinden kendisine tahsis edilmiş olan hisse ve ayrıca asker sıfatıyla ganimetlerden payına düşen miktar Hz. Peygamber'in gelirlerindendir. Doğru cevap E'dir.

Hz. Ali bayramın birinci günü Minâ'da Tevbe sûresinin ilk âyetlerini okuduktan sonra müşriklere dört maddelik şu ültimatomu açıkladı:

Müşrikler bu seneden sonra Kâbe'ye yaklaştırılmayacaktır. Kâbe'yi çıplak tavaf etmek artık yasaklanmıştır. Mü'minlerden başkası cennete giremeyecektir.  Önceden yapılmış olan andlaşmalar, süresi doluncaya kadar bozulmayacak, daha sonra Müslüman olmadıkları takdirde can güvenlikleri kalkacaktır.

Hz. Peygamber hicretin 6. yılı Zilkade ayının ilk günlerinde (Mart 628) gördüğü rüyasında, ashabıyla birlikte Mekke’ye giderek Kâbe’yi ziyaret etmişti. Bu rüya üzerine umreye gidileceğini müjdeledi ve gitmek isteyenlerin hazırlanmasını istedi. Umre için yola çıkan Hz. Peygamber ve beraberindekilerle birlikte Hudeybiye kuyusu civarında mola vermiştir. Bu sırada Hz. Peygamber ve beraberindekilerin Kabe'ye umre için geldiklerini duyan Mekkeli müşrikler tüm görüşmelere rağmen müslümanların Mekke'ye girmesine izin vermediler. En son elçi olarak gönderilen Hz. Osman'ın rehin tutulması üzerine Hz. Peygamber birlikte geldiği müslümanlardan ölünceye kadar savaşma sözü alınca müşrikler müslümanlara savaşmayı göze alamadılar. Bunun üzerine Kureyş heyeti ile Hz. Peygamber arasında Hudeybiye civarında Hudeybiye Antlaşması imzalanmıştır.

Hz. Peygamber’le Kureyş heyeti arasında imzalanan Hudeybiye Antlaşması ile birlikte Medine İslâm Devleti’nin Kureyş tarafından resmen tanınmış ve bu antlaşmadan sonra  İslâm’ın yayılışı hızlanmış,  Hayber ve Mekke fethine zemin hazırlanmıştır.

Hudeybiye Antlaşması'ndan sonra Mektup gönderilen Gassânî kralı Hâris b. Ebû Şemir, öfkeyle gelen mektubu yere atmış, ardından Müslümanlara karşı saldırı için hazırlık yapmaya başlamıştı. Ancak bağlı olduğu Herakleios’un izin vermemesi üzerine bundan vazgeçti. Busrâ emirine gönderilen elçi ise, Gassânîler’in Mûte valisi Şurahbil b. Amr tarafından yolda yakalanıp öldürüldü. Devletlerarası hukukun ihlali olan bu olay, Mûte Savaşı’nın sebebi olmuştur.

Hayber’in fethi, bölgedeki Yahudi yerleşim merkezlerini etkiledi. Bir heyet gönderen Fedek halkı, Hayberliler’e tanınan şartlarla sulh istedi. Teyma Yahudileri de aynı şartla İslâm devletinin hakimiyetini tanıdılar. Müslümanlara karşı koymak isteyen Vâdilkurâ Yahudileri, işin başında teslim olmak zorunda kaldılar ve onlar da topraklarında Hayberliler'e tanunan şartlarla bırakıldılar. Böylece Medine için bir düşman yuvası haline gelen ve önemli bir tehdit oluşturan Hayber gailesi bertaraf edildiği gibi, Arabistan’daki Yahudi kolonileri İslâm devletinin hakimiyetini tanımış oldu.

Davetine başladığı günden itibaren yaklaşık yirmi yıl boyunca kendisine ve arkadaşlarına her türlü kötülüğü yapmış, Mekke’den çıkarmakla yetinmeyip savaş üstüne savaş tertiplemiş ve bütün şirk ehlini de yanına alarak İslâm’ı ortadan kaldırmaya çalışmış olan Mekkeliler’e istediği her cezayı verebilecek durumdaydı. Hiç kimsenin de ona itiraz edebilecek hali yoktu. Ancak o, böyle yapmadı ve “Haydi gidiniz, hepiniz serbestsiniz” diyerek onları affettiğini açıkladı. Ayrıca hiç kimsenin malına mülküne dokunulmadı, muhacirlerin geride bıraktıkları ev ve arazilerinin peşine düşülmedi. Fetih günü bir af, bir bağışlama günü oldu. Hz. Peygamber, İslâm’ın ruhunu en iyi şekilde aksettiren bu asil davranışıyla, bütün Mekkeliler’in kısa zaman içinde Müslüman olmalarına zemin hazırlamış, onlara kâinatın en büyük fırsatını sunmuştu.

İlk bakışta müslümanların aleyhinde görünen Hudeybiye antlaşması, Müslümanlar ve İslâm’ın yayılışı açısından önemli bir dönüm noktası oldu. Başta o zamana kadar Hz. Peygamber’i hiçbir şekilde muhatap kabul etmeyen Kureyş müşrikleri, bu antlaşma ile onun kurduğu Medine İslâm Devleti’ni resmen tanımışlardı. Ayrıca Hz. Peygamber, bu antlaşmayla Hendek gazvesinde Medine’yi kuşatan düşman ittifakını parçalamıştı. Ancak antlaşmaya göre Müsümanlar bu yıl Kâbe’yi ziyaret etmeden geri dönecekler; ancak gelecek yıl Mekke’ye gelip umre yapabileceklerdir.

Bizans İmparatoru Hz. Peygamber hakkında bazı sorular sordu. Soyu, hayatının safhaları, kendisine inananların durumu, ahlâki özellikleri vb. hususlardaki sorularına aldığı cevaplardan, onun peygamber olduğuna kanaat getirmişti. Ancak din ve devlet adamlarının şiddetli tepkisi üzerine, bu sözlerini onların dinlerine bağlılıklarını sınamak için söylediğini belirtip geri adım attı. 

İran Kisrası II. Hüsrev Perviz tamamının okunmasına izin vermediği mektubu yırttı ve elçiye hakaret etti. 

Hıristiyan bir ülke olan Habeşistan’ın Necâşisi Ashame’ye Amr b. Ümeyye ed-Damrî gönderilmişti. Elçiyi iyi karşılayan Necâşi’nin İslâm’ı kabul ettiği zikredilmektedir. 

Yine Hıristiyan olan Mısır Mukavkısı, İslâm’ı kabul etmese de, Hz. Peygamber’in elçisi Hâtıb b. Ebû Beltea’yı iyi karşıladı. 

Gassânî kralı Hâris b. Ebû Şemir, öfkeyle mektubu yere atmış, ardından Müslümanlara karşı saldırı için hazırlık yapmaya başlamıştı.

Hayber'in fethi ile birlikte, Medine için bir düşman yuvası haline gelen ve önemli bir tehdit oluşturan Hayber gailesi bertaraf edildiği gibi, Arabistan’daki Yahudi kolonileri İslâm devletinin hakimiyetini tanımış oldu.

Müslümanlarla Bizans arasında yapılan ilk savaş olan Mûte Savaşıdır.