İLK DÖNEM İSLAM TARİHİ - Deneme Sınavı - 24

Sevgili Peygamberimiz, güzel ahlâkı tamamlamak üzere gönderildiğini ifade etmiştir. Kur’an’da belirtildiğine göre Yüce Allah onu en güzel ahlâkla donatmıştır. Bu sebeple onun ahlâkî kişiliği, Allah’a ve âhiret gününe kavuşmayı umanlar, Allah’ı çok zikredenler ve tüm insanlık için en güzel örnektir (Kalem 68/4; Ahzâb 33/21). Nitekim Hz. Âişe, Peygamber Efendimizin ahlâkını soranlara “Onun ahlâkı Kur’andı” cevabını vermiştir.

Peygamber Efendimizin fizikî özelliklerine, bunların anlatıldığı edebî eser ve levhalara hilye denilmektedir. Onun fizikî görünüşü yanında ahlâkî özelliklerine ve bu konuda yazılan eserlere de Şemâil adı verilmektedir. Hilye kaynaklarına göre Hz. Peygamber, uzuna yakın orta boylu idi. Başı, insanlar arasında hoş ve güzel sayılacak ölçüdeydi. Yüzünün rengi beyazdı. Gözleri siyah, kaşlarının arası az açıktı. Kirpikleri sık ve uzundu. Sakalı sık, omuz başları ve omuzlarının arası geniş, elleri ve ayakları itidal üzere idi. Saçı kumral olup hafifçe dalgalı idi.

Peygamber Efendimiz, zühd ve takva sahibiydi. Dünyevî ihtiraslardan uzak dururdu. Ebedî hayatın önemini aklından hiç çıkarmazdı. Her zaman ebedî olanı geçici olana tercih ederdi. Harama, günaha yaklaşmazdı. Allah’ın rızasına engel olacak davranışlardan kaçınırdı. Dünyalığa erişince taşkınlık göstermez, dünyevî kayıplara uğradığı zaman da ölçüsüz bir şekilde üzülmezdi, şükredilecek yerde şükreder, sabredilecek yerde de sabrederdi.

Yüce Allah Kur’an’da Peygamberimizin âlemlere rahmet olarak gönderildiğini bildirmektedir. (Enbiyâ 21/107) Hz. Peygamber, inananlara çok şefkatli ve merhametli idi. Allah da onun hakkında “çok şefkatli ve merhametli” anlamına gelen “raûf ve rahîm” sıfatlarını kullanmıştır. (Tevbe 9/128)

Hz. Peygamber, ilk hücumda neye uğradığını şaşırarak dağılan İslâm ordusunu, “Dağılıp kaçmayın! Buraya gelin…Ben Allah’ın Resûlüyüm!..” diyerek etrafında toplamış ve yeni taktiklerle parlak bir zafer kazanmıştır. Bu olaya şahit olan bir sahabi şöyle diyor: “Şehâdet ederim ki Allah Resûlü, bir adım bile gerilemedi. Savaş vahşi bir yangın gibi yayıldığı zaman hepimiz Peygamber Efendimizin çevresine sığındık.” Bu olay Hevazin Savaşı’nda yaşanmıştır.

Peygamber Efendimiz, cömert kişinin rızkının bereketleneceğini, cömertliğin yoksulluk sebebi olmayacağını söylerdi. Ona göre cömertlik, sağlıklı bir toplum inşasında önemli bir etken olup, cimrilik de toplumların zayıflayıp çökmesine sebeptir. Cimrilik, kişiyi mal hırsına götürür, demir bir zırh gibi sıkar ve rahatsız eder. İnsanı bu huzursuzluktan kurtaracak erdem ise cömertliktir. Bir defasında yanına gelen bir kişiye Hz. Peygamber bol miktarda yardımda bulununca o kişi kabilesine giderek “Ey kavmim, Müslüman olun! Çünkü Muhammed yoksul düşmekten korkmaksızın büyük iyilik yapıyor” demiştir. (Müslim, “Fedâil”, 57)

Gençlerin İslâm’ın yayılmasına katkıları Medine döneminde de devam etti. Nitekim henüz hicretten önce Medine’ye öğretmen olarak görevlendirilen ilk şahıs, Mus‘ab b. Umeyr adlı bir gençti. Bir yıl içinde İslâm’ın Medine’de duyulmasına ve yayılmasına önemli katkı sağladı. Medine’de bu gençler arasına Zeyd b. Sâbit, Muâz b. Cebel gibileri eklendi. Özellikle Zeyd b. Sâbit, Hz. Peygamber’in isteğiyle İbranice, Süryanice ve diğer bazı yabancı dilleri öğrenerek yabancı konuklarla Peygamberimiz arasında tercümanlık yaptı.

Hz. Peygamber, hanımlarla da sağlıklı ilişkiler geliştirmiş, bu da hanımların İslâm’ın yayılmasına büyük katkı sağlamalarına vesile olmuştur. İslâm tarihinde ilk Müslüman, Hz. Peygamberin hanımı Hz. Hatice’dir. İslâm tarihinde Allah yolunda şehitlik derecesine erişen ilklerden birinin Sümeyye hanım olması da dikkat çekicidir.

Allah Resûlü (s.a.v), toplumun birliğini sadece ilke bazında ele almakla kalmamış, bu ilkeleri pratiğe yansıtacak kurumları da oluşturmuştur. Bunlardın başında camiler gelir. Hz. Peygamber, hicret yolculuğunun nihayetinde henüz Medine’ye girmeden Kubâ’da birkaç gün içinde İslâm tarihinin beş vakit açık ilk mescidini yapmıştır. Daha sonra Mescid-i Nebevî’yi inşa etmiş, bitişiğine de Suffe Okulu’nu hizmete açmıştır. Böylece iç huzuru, camide yan yana saf tutan Müslümanların birliğiyle görünür hâle getirmiş, Suffe Okulu’nda eğittiği öğrencilerle sözkonusu birliği pekiştirmiştir.

Peygamber Efendimiz, Hz. Hatice’nin vefatına kadar başka bir evlilik yapmamış ve diğer evliliklerinin tümünü eşinin vefatından ve 50  yaşından sonra gerçekleştirmiştir. Dolayısıyla sonraki evliliklerinde bazan iddia edildiği gibi cinselliğin değil, bir takım özel sebepler ve hikmetlerin sözkonusu olduğu açıktır. Hz. Cüveyriye ve Hz. Safiyye ile evliliği ise siyasî amaçlıydı. Bunlardan Cüveyriye ile evliliği, Benî Mustalik kabilesinin İslâm’a girmesine vesile olmuştur. Safiyye ile evlilikten maksat ise Yahudilerin dostluğunu kazanmaktı.

Sevgili Peygamberimiz, güzel ahlâkı tamamlamak üzere gönderildiğini ifade etmiştir. Kur’an’da belirtildiğine göre Yüce Allah onu en güzel ahlâkla donatmıştır

Peygamber Efendimizin fizikî özelliklerine, bunların anlatıldığı edebî eser ve levhalara hilye denilmektedir

Onun ibadetlerdeki ilkesi huşu, devamlılık ve ölçülü olmaktı. Her konuda olduğu gibi ibadetlerde de aşırılığa karşıydı. Dünya ile ilgilenir, aile bireylerine zaman ayırır, bedenini dinlendirir, zamanı gelince de ibadetlerini yerine getirirdi.

Uhud Savaşında bazı Müslüman askerlerin disiplinsizliği sebebiyle meydana gelen karışıklıkta 70 şehit verilmesine rağmen Hz. Peygamber dağılan askerlerini toplayarak düşmanı durdurmuş ve Mekkelileri dönemeyecekleri bir yere kadar takip etmişti. Hz. Peygamber’in bu azmi karşısında düşman geri dönme cesaretini gösteremedi

Hz. Peygamber, doğup büyüdüğü Mekke çevresinde henüz peygamber olmadan önce doğru ve güvenilir anlamında “Emîn” olarak tanındı.

Gençlerin İslâm’ın yayılmasına katkıları Medine döneminde de devam etti. Nitekim henüz hicretten önce Medine’ye öğretmen olarak görevlendirilen ilk şahıs, Mus‘ab b. Umeyr adlı bir gençti. Bir yıl içinde İslâm’ın Medine’de duyulmasına ve yayılmasına önemli katkı sağladı

Medine’de islamın yayılmasına öncülük eden gençler arasına Zeyd b. Sâbit, Muâz b. Cebel gibileri eklendi. Özellikle Zeyd b. Sâbit, Hz. Peygamber’in isteğiyle İbranice, Süryanice ve diğer bazı yabancı dilleri öğrenerek yabancı konuklarla Peygamberimiz arasında tercümanlık yaptı.

Hz. Peygamber, 622 yılında Mekke’den Medine’ye hicret edince henüz şehre girmeden Kubâ’da Müslümanların varlık ve bağımsızlığının sembolü olarak ilk mescidi bina etti.

Müslümanlarla anlaşmalı olan gayrimüslimlerden can, mal güvencesi ve inanç hürriyetinin sağlanmasına karşı belirli kurallara göre alınan vergiye cizye adı verilir.

Hz. Peygamber’in son çocuğu İbrahim’di. Mısırlı Mâriye’den dünyaya gelen İbrahim, yaklaşık iki yaşında iken vefat etti.