İLK DÖNEM İSLAM TARİHİ - Deneme Sınavı - 14

Kazaî işleri kadılar, malî işleri haraç âmilleri yürütüyordu. Bu görevliler,halife tarafından tayin ve azledilirdi. Vilayetlere ilk kadı tayinini Hz.Ömer yaptı. Bazen vali de kadı tayin ederdi. Bu sistem dört halife dönemi sonuna kadar böyle devam etti. Hz.Ömer, Ebü’d-Derdâ’yı Medine, Şüreyh b. Hârisel-Kindî’yi Kûfe, Ebû Mûsâ el-Eş‘arî’yi Basra ve Osman b. Kays’ı Mısır kadılığına tayin etmiştir.

Hz. Ömer’in İslam’ı doğru anlama ve yorumlamada ictihad yapması Müslümanlara örnek olmuştur. Onun bazı ictihadları şunlardır:

1. Irak topraklarına farklı bir statü getirip onları ganimet olarak gazilere
dağıtmadı.
2. Kıtlık yılında hırsızlara had cezası uygulamadı.
3. Sarhoşluk suçunun sünnette belirlenen cezasını arttırdı.
4. Aynı anda söylenen üç talakı üç ayrı zamanda söylenmiş talak gibi saydı.
5. Teravih namazının camide toplu olarak kılınmasını başlattı.

Doğru cevap D'dir.

Hz Hasan sadece 6 ay hilafette kalmıştır. verilen diğer süreler doğrudur.

Câhiliyye döneminde, Mekke şehir devletinin sifâre (elçilik) görevi Adiy ailesinin elindeydi. Bir savaş yada anlaşmazlık çıkması durumunda karşı tarafa elçi olarak bu kabileden biri gönderilir ve dönüşünde onun verdiği bilgi ve görüşlere göre hareket edilirdi. Ayrıca kabileler arasında çıkan anlaşmazlıkların çözümünde Adiy kabilesi etkin rol alır ve verdiği kararlar bağlayıcılık vasfı taşırdı. Okuma yazma bilen Ömer b. Hattab da hem Câhiliye hem de İslamî dönemde uygun olduğu zamanlarda elçilik görevini yapmıştır. Dolayısıyla, doğru cevap C seçeneğidir.

A, B, D ve E seçeneklerinde ifade edilenler, Hz. Ömer’in Peygamber Efendimiz dönemindeki yerini ve neler yaptığını anlatan doğru ifadelerdir. Ancak C seçeneğinde verilen bilgi, Hz. Ömer ile ilgili yanlış bir bilgidir. Çünkü Hudeybiye'de yapılan antlaşmanın müşrikler lehine görünen maddelerine karşı çıkmış olmasına rağmen, Hz. Peygamber’in ısrarı ve Hz. Ebû Bekir’in konuşmaları üzerine tavrını değiştirmiştir. Oysaki Hz. Ömer, bütün meselelere karşı net ve tavizsiz tavır koymakla tanınırdı. Dolayısıyla, doğru cevap C seçeneğidir.

Hz. Ömer Halife seçilince insanlar kendisine “Halîfetü Halîfeti Resûlillah” (Rasûlullah’ın halifesinin halifesi) diye hitap etmeye başladı. O, bunu kabul etmeyip; “Siz müminlersiniz, ben de sizin emirinizim” diyerek kendisine, müminlerin idarecisi olduğuna vurgu bakımından “Emîru’l- Mü’minîn” denmesini istedi. İslâm tarihinde “emîrü’l-mü’minîn” tabiri ilk defa Hz. Ömer için kullanılmıştır. Dolayısıyla, doğru cevap B seçeneğidir.

Irak cephesinde gerçekleşen Nihavend Savaşı neticesinde Sâsânî ordusu tamamen dağıldı. Savaşın ardından Nihavend’i kuşatan Müslümanlar şehri ele geçirdiler. Nihâvend Savaşı İslâm tarihinde önemli dönüm noktalarından biridir. Sâsânîler burada uğradıkları ağır yenilginin ardından bir daha toparlanamadılar. Nihâvend zaferi Dînever, Hemedan ve İsfahan gibi bölgede bulunan Sâsânîler’e ait birçok şehrin fethine ve en nihayet Sâsânî İmparatorluğu’nun yıkılışına zemin hazırladı. Bu sebeple Nihâvend zaferine “fethu’l-fütûh” (fetihler fethi) adı verilmiştir. Dolayısıyla, doğru cevap B seçeneğidir.

Hz. Ömer döneminde Filistin’in fethine devam edildi ve Kudüs kuşatıldı. Patrik Sophronios şehrin anahtarlarını o sırada inceleme ve görüşmelerde bulunmak için Suriye’ye gelen ve Cabiye’de bulunan Hz. Ömer’e teslim etmek istediğini belirtti. Halife bizzat Kudüs’e giderek halka eman verip kendileriyle bir antlaşma yaptı. Daha sonra Filistin’in sahil şehirleri başta olmak üzere diğer yerleşim yerleri de fethedildi. Dolayısıyla, doğru cevap C seçeneğidir.

Hz. Ömer döneminde, mali işleri haraç âmilleri yürütüyordu. Bu görevliler, halife tarafından tayin ve azledilirdi.

Hz. Ömer ölüm döşeğinde iken kendisine yerine birini bırakması teklif edilince ilk Müslümanlardan Abdurrahman b. Avf, Hz. Osman, Hz. Ali, Talha bin Ubeydullah, Zübeyr b. Avvam ve Sa‘d b. Ebû Vakkas’dan oluşan altı kişilik şûranın toplanarak üç gün içerisinde aralarından birini halife seçmelerini istedi. Oğlu Abdullah’ı da halife seçilmemek şartıyla şûraya dâhil etmişti.