İLK DÖNEM İSLAM TARİHİ - Deneme Sınavı - 9

Birer ay arayla meydana gelen ilk üç seriye, şunlardır: 1- Hicretin 1. yılı ramazan ayında (Mart 623), yani hicretten yedi ay sonra Hz. Hamza kumandasında yapılan Sîfülbahr seferi. 2- Yine aynı yılın şevval ayında Ubeyde b. Hâris'in komutasındaki bir süvarî birliği tarafından gerçekleştirilen Râbiğ seferi. 3- Bundan bir ay sonra Zilkade ayında Sa'd b. Ebû Vakkâs başkanlığında düzenlenen Harrâr seferidir.

Ahzâb Savaşı adıyla da bilinir. Kur’ân-ı Kerim'de yer alan Ahzâb sûresi bu gazveden bahseden ayetleri içerdiği için bu ismi almıştır. Ahzâb, hizb kelimesinin çoğuludur, "Ahzâb", Müslümanları ortadan kaldırmak için bir araya gelen grupları ifade eder. Bu savaşa, Medine çevresine savunma amaçlı hendekler kazıldığı için "Hendek Gazvesi" denilmiştir.

Mescid-i Nebevi pazar yeri gibi, eşya değiş tokuşu yapılan yer olarak kullanmak haricinde, hastahane, hapishane, ibadethane, ilim yapılan yer ve elçi kabul edilen yer olarak da kullanılmıştır. Doğru yanıt 'D'

Hicretten hemen önceki senelerde Medine'de Arap ve Yahudi kabileleri yaşamaktaydı. Doğru yanıt 'C'

Yahudilerden Kurayza kabilesi bu antlaşmayı bozup Mekkeli müşriklere yardım etmişlerdir. Doğru yanıt 'C'

Kıble hicretten yaklaşık 16 veya 18 ay sonra değişmiştir. Doğru yanıt 'B'

İlk dört şıkta belirtilen sebeplerden dolayı Müslümanların savaşmasında islam dinince bir sakınca yoktur. Yanıt 'E' şıkkı .

Verilen olaylar tarihsel oluş sırasına göre sıralandığında ( Hicret, Medine Sözleşmesi, Bedir Harbi, Uhud Harbi ve Hendek Harbi) doğru yanıt 'E' şıkkı olmaktadır.

Hz. Peygamber, hicretten hemen sonra bütün varlıklarını Mekke'de bırakıp gelen muhacirlerin her birini Evs veya Hazrec kabilesinden bir Müslümanla kardeş ilân etti. Medineli müslümanlar muhacirleri öz kardeşleri gibi kabul edip ellerindeki imkânları onlarla paylaştılar. Karşılıklı kardeşlik (Muâhât) ilişkisi içerisinde her ikisi de birlikte çalışıp kazançlarını bölüşeceklerdi. Esasen Müslüman olan herkes birbirinin din kardeşidir.

Elimizde bulunan bu belge iki farklı bölümden oluşmaktadır: 1 ila 23. paragraflar arasındaki ilk bölüm Müslümanlarla ilgili konuları, 24 ila 47. paragraflar ise Yahudilerle ilgili konuları ele almaktadır. Kaynaklarımıza göre sözleşme Hz. Peygamber’in Medine’ye gelişinden kısa bir süre sonra, hicretin birinci yılında yürürlüğe konulmuştur.

Hicretin birinci yılında Cuma Namazı farz kılınmıştır. Hz. Peygamber Medine’ye hicret ettiği sırada beş vakit namaz kılınıyordu. Ancak bütün namazlar ikişer rekat idi. Hz. Peygamber'in Medine'ye hicretinden bir ay sonra, mukîm iken kılınan öğle, ikindi ve yatsı namazları dört rekata çıkarıldı. Hicretten on altı veya on yedi ay sonra kıble, Bakara sûresinin 144 ve 149-150. âyetleri ile Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’dan Mescid-i Harâm’a, Kâbe’ye çevrildi. Hicretin ikinci yılı şaban ayında ramazan orucu farz kılındı. Aynı yılın Ramazan bayramından bir iki gün önce Hz. Peygamber fıtır sadakası ile ilgili hükümleri açıkladı. Şevval ayının girmesiyle birlikte bayram namazı kıldırdı. Zilhicce ayının onuncu günü kurban bayramı namazını kıldırdı ve kurban kesti. Hicretin ikinci yılında Ramazan ayından sonra ise zekât farz kılındı.

Medine’deki Müslümanların güvenlik ve bağımsızlığını pekiştirmek için bölgedeki diğer gayri   Müslimlerle de ittifak yapma imkânlarını değerlendirdi ve bazı antlaşmalar yapma başarısını gösterdi. Bu cümleden olarak Medine etrafında bulunan kuzeyde Cüheyne, güneyde ise Damra, Gifâr ve Müdlic gibi kabilelerle askerî ittifaklar arama girişiminde bulunmuş; böylece çevresini dostlarla kuşatıp,  düşman şehir durumundaki Mekke’den gelebilecek tehlikeleri savuşturmak istemişti. Evs Kabilesi bunlardan birisi değildir.

Hz. Peygamber'in katıldığı bütün seferlere gazve, onun bizzat katılmadığı, bir sahâbînin kumandası altında gönderdiği askerî birliklere ise seriyye adı verilir. İslâm tarihçilerine göre Hz. Peygamber'in emir ve kumandasında yirmi yedi gazve gerçekleşmiştir. Seriyyelerin sayısı konusunda ise otuz beş ilâ altmış altı arasında değişen farklı görüşler vardır.

Bedir Savaşı'ndan önce tertiplenen gazveler, Ebvâ, Buvât, Bedru'l-Ûlâ ve Zü'l-Uşeyre'dir. Hicretin ikinci senesinin safer ayında ilk askeri seferi olan Ebvâ gazvesinde Hz. Peygamber Veddan’a geldi ve Damre oğullarıyla karşılıklı saldırmazlık ve birbiri aleyhine bir üçüncü tarafa yardım etmemek üzere antlaşma yaparak onların tarafsız kalmalarını sağladı.

17 Ramazan 2/14 Mart 624 Cuma sabahı erken saatlerde her iki ordu Bedir'e doğru yola çıktı. İslâm ordusu kuyulara müşriklerden daha önce ulaştı. Peygamberimiz başlangıçta Medine tarafına en yakın ve düşmana da en uzak olan kuyunun çevresine yerleşti. Böylelikle savaş başlamış oldu.

Çok geçmeden kuyumculukla yaşamlarını sürdüren ve Yahûdîlerin en cesuru sayılan Kaynukâ Yahudileri, bu antlaşmaya aykırı hareket etmeye başladılar. Bedir savaşından sonra kin ve hasetlerini açığa vurdular. Kaynukâ çarşısında bir yahudinin ticaretle meşgul olan Müslüman bir kadına saldırısı, sabırları taşırdı. Kaynukâ Yahudileri; "Sen bizi, savaş bilmeyen Mekkeliler mi sanıyorsun? Biz savaşa hazırız..." diye Hz. Peygamber’e meydan okudular. İslâm ordusu, Hicretin ikinci yılı Şevval ayı ortalarında Benî Kaynukâ'yı muhasara etti.

Uhud savaşında Hz. Hamza'yı öldürmek için fırsat kollayan Vahşî b. Harb emeline savaşın bu safhasında ulaştı.Müşrikler tarafından Hanzale b. Ebû Âmir dışındaki şehitlerin hepsine işkence yapıldı. Vahşî, Hz. Hamza'nın ciğerini sökerek Ebû Süfyân’ın eşi Hind bint Utbe'ye götürdü. Hind ciğerden bir parçayı ağzına alarak çiğnedi, sonra geri çıkardı. Vahşi'ye mükâfat olarak zinet eşyalarını verdi.

Tepelere okçu yerleştirme önlemi Bedir savaşında değil Uhud Dağı savaşında alınmıştır. Diğer seçeneklerde ise Bedir'de düşmana karşı hazırlık önlemleri bulunmaktadır. Doğru yanıt 'B'

7 Şevval 5/1 Mart 627'de başlayan Hendek kuşatması yirmi üç gün devam ettikten sonra 1 Zilkade 5/24 Mart 627'de sona ermiştir. Hendek savaşının müttefiklerin başarısızlığı ile neticelenmesiyle, Kureyş'in Hz. Peygamber'i ortadan kaldırmak için son teşebbüsü de boşa çıkmıştır. Bu savaş esnasında altı Müslüman şehit düşmüş; müşriklerden de üç kişi ölmüştür.

Esirleri serbest bırakması ve bununla bazı müslümanların da okuma yazma öğrenmesi sonuçları peygamberin insan hayatına verdiği değeri işaret etmektedir. Doğru yanıt 'D'