İLK DÖNEM İSLAM TARİHİ - Deneme Sınavı - 24

Hz. Peygamber’e yukarıdaki sözleri söyleyen kişi Varaka b. Nevfel’dir. Doğru seçenek B şıkkıdır.

ilk vahiy tecrübesinin üzerinden günler geçmesine rağmen beklediği şey bir türlü gerçekleşmiyordu. Bu durum Hz. Peygamber’i üzüyordu. Bir süre sonra Cebrail ona Duha sûresini getirerek üzüntüsünü giderdi. Doğru seçenek A şıkkıdır.

Müşrikler, Ebû Tâlib’in yeğenine müdahele etmesini rica ederek Hz. Peygamber’i engellemeye çalıştılar. Bu çabaları sonuç vermeyince Hz. Peygamber’e bazı öneriler- de bulundular. Ancak bu şekilde de onu engelleyemeyeceklerini kısa sürede öğrendiler. Bunun üzerine onu karalayarak ve saldırgan bir tutum takınarak kendisini engellemeye çalıştılar. Doğru seçenek D şıkkıdır.

Müşriklerin içinde Hz. Peygamber’e karşı sert tutum takınan Ebû Cehil, Ümeyye b. Halef, Nadr b. el-Hâris ve Ebû Leheb gibi kimseler olduğu gibi, daha yumuşak olanlar da vardı. Utbe b. Rebîa, müşriklerin ileri gelenlerine Hz. Peygamber’le görüşerek ona bazı önerilerde bulunmak suretiyle kendisini ikna edebileceğini söyledi.

‘Müşriklerin Haşimoğlularından nefret etmeleri’ onların Hz. Peygamber’in getirdiği yeni dine karşı çıkmalarının sebepleri arasında sayılamaz. Doğru seçenek C şıkkıdır.

İslâm’ın yayılması engellenip Müslümanlara yönelik baskılar artınca Hz. Peygamber, nübüvvetin 5. yılında (M. 615) Müslümanların bir kısmını Habeşistan’a göndermeye karar verdi. Doğru seçenek D şıkkıdır.

Müşrikler, Hz. Peygamber’e yönelik baskılarıyla İslâm’ın Mekke’de taraftar bulmasına engel olamayınca Hâşimoğullarının Hz. Muhammed’i terk etmelerini sağlamak amacıyla onlarla sosyal, siyasî ve ekonomik ilişkilerini askıya alarak ambargo başlattılar. Bu karara göre Hâşimoğullarına kız verilmeyecek, onlardan kız alınmayacak; onlarla alışveriş yapılmayacak ve konuşulmayacaktı. Doğru seçenek C şıkkıdır.

ilk tepkiyi gösteren Züheyr b. Ebû Ümeyye Hz. Peygamber’in büyük halası Âtike bint Abdülmuttalib’in oğludur. Doğru seçenek E şıkkıdır.

Ambargonun kaldırılmasından yaklaşık sekiz ay sonra Hz. Peygamber’in amcası Ebû Tâlib, ondan kısa bir süre sonra da eşi Hz. Hatice vefat etti. Hz. Peygamber’in değer verdiği bu iki yakınını kaybetmesi onu çok üzdü. Bu sebeple bu yıla hüzün yılı (senetü’l-hüzn) denir. Doğru seçenek C şıkkıdır.

Medine’nin ekonomik açıdan daha refah seviyede olması hicret yurdu olarak seçilmesinin sebepleri arasında gösterilemez. Doğru seçenek E şıkkıdır.

Müslümanların önemli bir çoğunluğunun Mekke’den ayrılması onların baskılarını azaltmadı. Nihayet Hz. Peygamber de Mekke’den ayrılarak Medine’ye yerleşti. Ancak onun Medine’ye gitmesi bir kaçış değil, muhatapları arasında bulunan Mekkelileri dine davet etmenin yollarını açmaktı. Nitekim Allah Resûlü, hicretinden sekiz yıl sonra Mekke’ye tekrar girdiğinde bu amacını gerçekleştirme imkânı buldu.

Allah’ın Resûlü, vahiy tecrübesiyle 40 yaşında karşılaştı.

Hz. Peygamber Hira dağındaki mağarada gördüğü varlığı merak ediyor; sabırsızlıkla tekrar onu görmek istiyordu Ancak ilk vahiy tecrübesinin üzerinden günler geçmesine rağmen beklediği şey bir türlü gerçekleşmiyordu. Bu durum Hz Peygamber’i üzüyordu. Bir süre sonra Cebrail ona Duha sûresini getirerek üzüntüsünü giderdi.

Hz. Peygamber’in çağrısı yakın çevresinde yankı buldu. Yaklaşık üç yıl süren
bu dönemde Hz. Hatice, Hz. Peygamber’in kızları Zeyneb, Rukıyye ve Ümmü
Külsûm, Hz. Ebû Bekir, Hz. Ali, Zeyd b. Hârise, Osman b. Affân, Zübeyir b.
Avvâm, Abdurrahman b. Avf, Talha b. Ubeydullah, Sa‘d b. Ebû Vakkâs, Osman b.
Maz‘ûn, Said b. Zeyd, Ayyâş b. Ebû Rebîa ve hanımı Esma bint Selâme, Ebû Ubeyde b. Cerrâh, Erkam b. Ebü’l-Erkam, Ebû Seleme, Ca‘fer b. Ebû Tâlib ve Ubeyde b.
Hâris müslüman oldular.

Hz. Ömer Müslüman olduktan sonra Müslümanlar namazlarını Kâbe’de kılmaya başladılar.

Kureyşli müşriklerin Hz. Muhammed’in getirdiği mesaja karşı çıkmalarının çeşitli sebepleri vardı:
1. Müşriklerin ileri gelenleri toplum içindeki statülerini ve nüfuzlarını kaybetmek istemiyorlardı. Zira İslâm insanlar arasında bir ayırım yapmıyor; köle ile efendiyi insan olmaları hasebiyle eşit görüyordu.
2. Araplar tutucu bir kavimdi. Din anlayışlarının meşruiyetini atalarının dinî tercihlerinde görürlerdi. Onlar için atalarının dini doğru olanıydı. Müşrikler, “Doğrusu biz babalarımızı bir din üzerinde bulduk, biz de onların izlerinden gitmekteyiz.” (Zuhruf 43/22) diyorlardı.
İslâm’ın inanç sistemi müşriklerin inancına benzemiyordu. Her şeyden önce onların hayatlarında önemli bir yere sahip olan yarı tanrısal güçleri temsil eden putları reddeden bir dinle karşı karşıya idiler. Öyle bir din ki, Allah dışında hiçbir varlığın ilahî gücünü kabul etmiyordu. Öte yandan Hz. Muhammed’in getirdiği din, ahiret hayatının varlığına ve ilahî adaletin ahirette sağlanacağına inanılmasını istiyordu.
3. Arapların kabileci bir toplum olmaları Hz. Peygamber’in getirdiği dini kabul etmelerinin önündeki en önemli engellerden birisiydi. Bir Arap kabilesinin kimliğiyle yaşadığı için kolay kolay kabilenin görüşünün dışına çıkamıyordu. Bu durum onun kabilesi tarafından korumasız bırakılmasına neden olurdu. Kabilesinin korumasından mahrum bırakılmış bir insanın ise Arap toplumunda yaşama şansı olmazdı. Varlığını devam ettirebilmesi için başka bir kabileye sığınması gerekirdi. Bu da o kabilenin kimliğini
kullanması anlamına gelirdi. İşte bu kabilecilik yüzünden Ebû Cehil Hz. Peygamber’in nübüvvetini kabul etmeyi Hâşimoğullarının üstünlüğü olarak değerlendirmiş ve bu meseleyi Mahzumoğullarıyla Hâşimoğulları arasındaki rekabet çerçevesinde ele almıştır.
Ebû Cehil, kabile rekabetinin dinî tercihte de belirleyici olduğunu şu sözleriyle ifade etmiştir: “Bugüne kadar Abdümenâfoğullarıyla şan ve şeref için çekiştik. Onlar insanlara yemek yedirdiler, biz de yedirdik. Onlar sorumluluk yüklendiler, biz de yüklendik. Onlar bağışta bulundular, biz de bulunduk. Bizlerle onlar başa baş giden yarış atları durumuna gelince, ‘Bizim aramızda kendisine vahiy gelen
bir peygamber var.’ dediler. Biz bunun dengine nasıl sahip olacağız? Allah’a yemin ederim ki, asla onu tasdik etmeyeceğiz.” (İbn Hişam, I, 338).
4. Mekkeli müşrikler açısından ticaret, hayatî bir öneme sahipti. Kâbe’de müşriklerin saygı duydukları birçok put vardı. Araplar, bu putlara ibadet etmek ve hac yapmak amacıyla her yıl Mekke’ye giderlerdi. Hac mevsiminde kurulan panayırlarda ticaret yapılıyordu. Bundan dolayı hac ibadeti ve putlara gösterilen saygı Mekke’nin ticaret hayatı için çok önemliydi. Müşrikler
ekonomik açıdan zarar görmek istemiyorlardı.

Ambargonun kaldırılmasından yaklaşık sekiz ay sonra Hz. Peygamber’in amcası Ebû Tâlib, ondan kısa bir süre sonra da eşi Hz. Hatice vefat etti. Hz. Peygamber’in değer verdiği bu iki yakınını kaybetmesi onu çok üzdü. Bu sebeple bu yıla hüzün yılı (senetü’l-hüzn) denir.

İslâm’ın Medineli Araplar arasında hızla yayılmasında Medinelilerin Mekkeliler kadar tutucu olmaması, Yahudilerle ilişkileri sebebiyle dinler konusunda biraz bilgi sahibi olmaları, kabile ileri gelenlerinden bazılarının erken Müslüman olması, Hz. Peygamber’i aralarındaki kan davasını çözebilecek bir kimse olarak görmeleri ve İslâm’ın insan ruhunu tatmin eden mesajının önemli etkisi olduğunu söyleyebiliriz.

Hz. Peygamber, bir gece Kâbe’de Hicr (veya Hatîm) denilen yerdeyken Cebrail gelerek göğsünü açtı; zemzemle yıkadıktan sonra içine iman ve hikmet doldurup kapattı. Daha sonra Hz. Peygamber’i Burak adlı bineğe bindirip Beytülmakdis’e götürdü.

Medine’ye ilk hicret eden kişi Mahzûmoğullarından Ebû Seleme’dir.