İLK DÖNEM İSLAM TARİHİ - Deneme Sınavı - 22

Müşrik Araplar, kendilerine liderlik yapacak bir kişinin zengin ya da güçlü
olmasını isterlerdi. Hz. Peygamber zengin olmadığı gibi bir kabilenin lideri
de değildi. Kur’ân’ın haber verdiğine göre müşrikler, “Bu Kur’ân iki şehrin
birinden bir büyük adama indirilmeli değil miydi?” (Zuhruf 43/31) diyorlardı.
Bu sözleriyle peygamber olmak istemelerinden çok Hz. Muhammed’in
peygamber olmasının imkânsız olduğunu dillendiriyorlardı.

Allah’ın Resûlü, vahiy tecrübesiyle 40 yaşında karşılaştı. 27 Ramazan’da (M. 610) Hira mağarasında yalnızken kendisine daha önce görmediği bir varlık göründü. Gördüğü görüntü karşısında dehşete kapıldı.

Hz. Hatice, Hz. Peygamber’in anlattıkları hususunda görüşüne başvurmak için amcasının oğlu Varaka b. Nevfel ile görüştü. Varaka, yaşı epey ilerlemiş; Kitâb-ı Mukaddes’i bilen bir Hıristiyandı. Hz. Hatice’nin anlattıklarını dinleyen Varaka, söyledikleri doğru ise Hz. Muhammed’e görünen varlığın Musa’ya da gelen Cebrail isimli melek olduğunu ve bu ümmetin peygamberi olacağını söyledi

Ambargonun kaldırılmasından yaklaşık sekiz ay sonra Hz. Peygamber’in amcası Ebû Tâlib, ondan kısa bir süre sonra da eşi Hz. Hatice vefat etti.

Gizli tebliğ döneminde Hz. Peygamber Müslümanlarla dikkat çekmeyecek yerlerde ve Erkam b. Ebü’l-Erkam’ın evinde bir araya gelip sohbet etme imkânı buluyordu. Erkam’ın evi peygamberliğin 6. yılında (M. 615) Hz. Ömer’in Müslüman olmasına kadar önemli bir fonksiyon icra etmiştir. Hz. Ömer Müslüman olduktan sonra Müslümanlar namazlarını Kâbe’de kılmaya başladılar.

Hz. Peygamber’in tebliğine kulak verip onun getirdiği dine iman edenler çok değildi. Müşrikler, Ebû Tâlib’in yeğenine müdahele etmesini rica ederek Hz. Peygamber’i engellemeye çalıştılar. Bu çabaları sonuç vermeyince Hz. Peygamber’e bazı önerilerde bulundular. Ancak bu şekilde de onu engelleyemeyeceklerini kısa sürede öğrendiler. Bunun üzerine onu karalayarak ve saldırgan bir tutum takınarak kendisini engellemeye çalıştılar. 3. Ünite - İslâm’ın Mekke Dönemi 57 Müşriklerin içinde Hz. Peygamber’e karşı sert tutum takınan Ebû Cehil, Ümeyye b. Halef, Nadr b. el-Hâris ve Ebû Leheb gibi kimseler olduğu gibi, daha yumuşak olanlar da vardı. Utbe b. Rebîa, müşriklerin ileri gelenlerine Hz. Peygamber’le görüşerek ona bazı önerilerde bulunmak suretiyle kendisini ikna edebileceğini söyledi. Onların da uygun görmeleri üzerine Hz. Peygamber’e giderek nasihat etti; sonra da şu önerilerde bulundu: “Yeğenim! Getirdiğini söylediğin din vasıtasıyla zengin olmayı düşlüyorsan hepimizden daha zengin oluncaya kadar senin için mallarımızdan toplayalım. Bununla soyluluk elde etmek istiyorsan senden habersiz herhangi bir hususta karar vermeyecek şekilde önderliğini tanıyalım. Otorite sahibi olmak istiyorsan seni başımıza geçirelim. Sana musallat olan şeyden kurtulamıyorsan seni tedavi etmek için mallarımızı harcayalım.”

Kureyşli müşriklerin Hz. Muhammed’in getirdiği mesaja karşı çıkmalarının çeşitli sebepleri vardı: 1. Müşriklerin ileri gelenleri toplum içindeki statülerini ve nüfuzlarını kaybetmek istemiyorlardı. Zira İslâm insanlar arasında bir ayırım yapmıyor; köle ile efendiyi insan olmaları hasebiyle eşit görüyordu.

Ambargonun kaldırılmasından yaklaşık sekiz ay sonra Hz. Peygamber’in amcası Ebû Tâlib, ondan kısa bir süre sonra da eşi Hz. Hatice vefat etti. Hz. Peygamber’in değer verdiği bu iki yakınını kaybetmesi onu çok üzdü. Bu sebeple bu yıla hüzün yılı (senetü’l-hüzn) denir

Bu görüşmeye Hz. Peygamber’in henüz Müslüman olmayan amcası Abbas da katıldı. Abbas’ın katılma sebebi, Hz. Peygamber’in Medine’ye davet edileceği bu toplantıda yeğenini yalnız bırakmamak, onun güçsüz ve zayıf olduğu izlenimini vermemekti. Abbas yaptığı konuşmada şöyle dedi: “Bildiğiniz gibi Muhammed bizdendir. Onu, bizimle aynı görüşte olan, kavmimizden kimselere karşı koruduk. Kendisi kavmi arasında izzet sahibi, yurdunda ise koruma altındadır. Ancak o size katılmayı ve sizin yanınıza gelmeyi istiyor. Eğer onu davet ettiğiniz hususta sözünüzü tutacaksanız ve muhaliflerinden koruyacaksanız sizi yüklendiğiniz sorumlulukla başbaşa bırakıyorum. Yok, eğer yanınıza geldikten sonra kendisini düşmanlarına teslim edip ona ihanet edecekseniz, onu hemen terk edin. Çünkü o kavmi arasında ve yurdunda izzet ve koruma altındadır.”

Hz. Peygamber’in Mekke’deki Mescid-i Harâm’dan Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’ya yaptığı gece yolculuğuna isrâ, Kudüs’ten göğe yükselmesine mirâc denir. Mirâc, hicretten 8 ay kadar önce meydana gelmiştir. İsrâ hâdisesi, aynı ismi taşıyan sûrenin başında zikredilmektedir: “Kendisine âyetlerimizden bir kısmını gösterelim diye kulunu (Muhammed’i) bir gece Mescid-i Harâm’dan çevresini bereketlendirdiğimiz Mescid-i Aksâ’ya götüren Allah’ın şanı yücedir. Hiç şüphesiz o, hakkıyla işitendir, hakkıyla görendir.” (İsrâ 17/1). Mirâc olayı ise hadis ve siyer kitaplarında anlatılır.

Hz. Ömer Müslüman olduktan sonra Müslümanlar namazlarını Kâbe’de kılmaya başladılar.

Seleme’nin Akabe biatlarından yaklaşık bir yıl önce hicret ettiği nakledilir. Ebû Seleme, eşi Ümmü Seleme ve küçük yaştaki oğluyla yola çıktı; ancak amcazadeleri olan hanımının kardeşleri, eşini götürmesine izin vermeyince kendi kardeşleri de küçük oğlunu annesinden ayırdılar. Bu ayrılık, bir yıl kadar sürdü; daha sonra Ümmü Seleme’nin durumuna acıyan akrabaları, kocasının yanına gitmesine izin verdiler. Bunun üzerine küçük çocuğunu da yanına alan Ümmü Seleme, Medine’ye gitmek üzere yola koyuldu. Bir süre tek başına yolculuk yaptı. Yolda karşılaştığı Abdüddâroğullarından -henüz Müslüman olmamış- Osman b. Talha’nın refakatiyle kocasının yanına gitti.

Müslümanların Medine’ye hicretleri İkinci Akabe biatından kısa bir süre sonra başladı. Bazen yalnız, bazen gruplar halinde, kimi zaman gizlice kimi zaman da açıkça ve meydan okuyarak hicret edildi.

Birinci Akabe biatında daha çok ahlakî prensipler öne çıkarılmışken, İkinci Akabe biatında siyasî hedefler amaçlanmış; böylece Hz. Peygamber’in Medine’ye hicretinin ilk adımları atılmıştır.

Habeşistan Hicreti İslâm’ın yayılması engellenip Müslümanlara yönelik baskılar artınca Hz. Peygamber, nübüvvetin 5. yılında (M. 615) Müslümanların bir kısmını Habeşistan’a göndermeye karar verdi. Habeşistan’da adil olduğu bilinen bir hükümdar vardı. Hicret süreci yaklaşık iki yıl devam etti. İmkân bulan Müslümanlar peyderpey Habeşistan’a gittiler.
Habeşistan’a hicret eden Müslümanların çoğu Mekke’nin saygın ailelerine
mensup insanlardan meydana geliyordu. Hz. Peygamber, bir taraftan Müslümanların maruz kaldıkları baskıları hafifletmeye çalışırken bir taraftan da müşriklerin Müslümanlara yönelik baskılarını azaltmalarını sağlamak amacıyla Habeşistan’a hicreti mücadele aracı olarak kullandı.

Birinci Akabe biatında daha çok ahlakî prensipler öne çıkarılmışken, İkinci
Akabe biatında siyasî hedefler amaçlanmış; böylece Hz. Peygamber’in Medine’ye
hicretinin ilk adımları atılmıştır.

Hz. Peygamber’in Mekke’deki Mescid-i Harâm’dan Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’ya
yaptığı gece yolculuğuna isrâ denir.

Hz. Peygamber’in Mekke’deki Mescid-i Harâm’dan Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’ya
yaptığı gece yolculuğuna isrâ, Kudüs’ten göğe yükselmesine mirâc denir. Mirâc, hicretten 8 ay kadar önce meydana gelmiştir.

Mekke'den Hz. Peygamber'in göç etme nedeni Müslümanlar üzerindeki baskıdır; dolayısıyla İslamiyet daha rahat yaygınlaştı yanlış bir değerlendirmedir.

Habeşistan’ın Yemen valisi Ebrehe ileride anlatılacağı gibi San‘a’da büyük bir kilise yaptırarak Araplar’ın hac için Kâbe yerine buraya gelmelerini sağlamak istedi, ancak başarılı olamadı. Bunun üzerine büyük bir orduyla Mekke’ye
gelip Kâbe’yi yıkmak istedi. Fakat Fîl sûresinde de anlatıldığı gibi amacına
ulaşamadı; ordusu ve kendisi helâk oldu.