İLK DÖNEM İSLAM TARİHİ - Deneme Sınavı - 18

Güney Arabistan’da Kurulan Devletler: Güney Arabistan’da Maînliler, Sebeliler ve Himyerîler hüküm sürmüş, ardından bölgeye Habeşliler ve Sâsânîler hakim olmuştur.

Savaşçı bir politika izleyen Himyerîler sınırlarını m. s. III. Yüzyılın sonlarına doğru Hadramut ve Orta Arabistan’a kadar genişlettiler. Askeri bakımdan Arabistan’ın en güçlü devleti haline gelen Himyerîler Habeşliler ve İranlılarla da mücadele ettiler. Arabistan’da Hıristiyanlıkla Yahudiliğin rekabet ettiği IV. yüzyılda Himyerîler yahudileri desteklerken Habeşliler ve Bizanslılar hıristiyanları  desteklemekteydi. Yahudiliği kabul eden son Himyerî hükümdarı Zû Nüvâs, hıristiyanları da yahudiliği kabul etmeye zorladı.

Mekke :Arabistan’ın İslâm tarihi bakımından en önemli bölgesi Hicaz olduğu gibi bu bölgenin en önemli şehri de Mekke’dir. Mekke’nin bilinen tarihi Hz. İbrahim (a.s.) dönemine kadar inmektedir.

Filistin’de yaşayan Hz. İbrahim zaman zaman Hâcer ile İsmail’i ziyarete gelmekteydi. Mekke’yi üçüncü ziyaretinde Allah’ın emri doğrultusunda oğlu İsmail ile birlikte Kâbe’yi inşâ etti.

Dârünnedve: İlk defa Kusay tarafından yaptırılan ve kapısı da Kâbeye doğru
açılan Dârünnedve, Kureyş kabilesinin önemli meseleleri görüşüp karara bağladığı toplantı yeriydi. Dârünnedve esas itibariyle bir asiller (mele’) meclisiydi. Her türlü savaş ve barış kararının alındığı, çeşitli konularda ortak görüşlerin belirlendiği bu meclise Kusayoğulları’ndan başka Mekke’deki Kureyş boylarının kırk yaşından yukarı başkanları katılabilirdi. Dârünnedve siyasî, ekonomik, dinî, hukûkî ve sosyo-kültürel çok yönlü fonksiyon ifa etmekteydi.

Mekke’nin tarıma elverişli olmaması nedeniyle Kureyş kabilesi ticaretle geçimini temin etmekte, ancak bu ticaret Mekke dışına taşmamaktaydı. Mekke’nin saldırı korkusu bulunmaksızın gelinebilecek ve sığınılabilecek kutsal bir yer (harem) oluşu şehrin bir ticaret merkezi olarak gelişmesine imkan vermişti.

Arabistan yarımadasının genelinde putperestlik (şirk) hâkimdi. Yarımadanın çeşitli bölgelerinde put evleri denilebilecek tapınaklar inşâ edilmişti. Bunlara genellikle beyt, kübik olanlarına da kâbe denilmekteydi. Putperestlik ve çok tanrıcılığın yaygın olduğu Câhiliyye döneminde kabilelerin kendilerine mahsus putları vardı. Bazı kabileler de ortak putlara sahiptiler. Bu dönemin başlıca ibadeti bu tapınaklarda duâ, secde ve tavaf etmek, adaklar adamak, kurbanlar kesmek, tanrıların hoşnutluğunu kazanmak için sadaka vermek gibi faaliyetlerdi.  Şüphesiz Câhiliye döneminde hac en yaygın, köklü ve düzenli bir ibadetti. Araplar güneş ve ay takvimi farklılığından kaynaklanan sebeplerle nesî yaparak, yani ihtiyaç halinde yıla bir ay ilave ederek hac mevsimini her sene ilkbahar veya yaz aylarına denk getirirlerdi., Aynı zamanda hac mavsimi eşhürü’l-hurum denilen “haram aylar”da (zilkade, zilhicce , muharrem, receb) olduğu için bu dönemi bir barış ve esenlik dönemi olarak geçirirlerdi.

Lât: Tâif ’te yaşayan Sakîf kabilesinin putu olup aslında dört köşe bir kaya parçasından ibaretti. Sakîfliler onun etrafında Kâbe gibi üzerinde örtü bulunan ve “beytü’r-rabbe” denilen bir bina inşâ etmişlerdi. Mâbedin özel görevlileri ve bekçileri de vardı. Mekke’den ve Arabistan’ın her tarafından onun ziyaretine gelinirdi. Araplar yolculuktan önce ve sonra da buraya gelip tapınırlar, kurban takdim eder hatta tavaf yaparlardı.

Âlemlere rahmet olarak gönderilen son peygamber Hz. Muhammed (s. a. v.) Arap yarımadasının batısındaki Hicaz bölgesinde
yer alan Mekke’de doğdu.

İlk vahiy 610 yılında gelmiştir.

Bütün seçenekler İslâm’ın doğuşuna yakın tarihlerde Arabistan’daki meşhur şehirlerdendir.

İslâm’ın doğuşuna yakın tarihlerde Arabistan’daki meşhur şehirler şunlardı: Mekke, Tâif, Yesrib (Medine), Yenbû, Cüreş, San‘a, Hicr, Hayber, Suhâr, Debâ, Dûmetülcendel, Fedek, Teymâ, Vadilkura ve Maknâ. (s. 4)

Güney Arabistan’da Maînliler, Sebeliler ve Himyerîler hüküm sürmüş, ardından
bölgeye Habeşliler ve Sâsânîler hakim olmuştur.

Bahsedilen devlet Sebeliler'dir.

Kuzey Arabistan’da İslâm’dan önce Nabatîler, Tedmürlüler, Gassânîler, Hireliler (Lahmîler) ve Kindeliler devlet kurmuşlardır. Habeşliler Güney Arabistan'da devlet kurmuşlardır.

Kuzey Arabistan devletlerinin ikincisi Tedmür Krallığı’dır (Palmirliler). Tedmür şehri Suriye çölünün ortasındaki bir vahada, Humus’un 145 km. doğusunda, Şam’ın 260 km. kuzeydoğusunda yer alır. Palmyra adıyla da anılır.

Mekke’nin bilinen tarihi Hz. İbrahim (a.s.)
dönemine kadar inmekte, daha önceki tarihi hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır

Bu terim sikayedir.

Sözlükte “reislik, önderlik ve kumandanlık” gibi anlamlara gelen
kıyâde kelimesi Câhiliye devrinde Mekke’de ordu kumandanlığını ve kafile başkanlığını ifade etmek için kullanılmaktadır.

Hicaz’ın ve Arap yarımadasının batı kesiminin güneyinde Yemen vardır. Doğru cevap C'dir.

Maînliler, Sebeliler ve Himyerîler İslamiyet öncesinde Güney Arabistan'da kurulan devletlerdir. Diğerleri Kuzey Arabistan’da kurulan devletlerdendir. Doğru cevap A'dır.