İLK DÖNEM İSLAM TARİHİ - Deneme Sınavı - 10

Araştırmacılar tarafından 47 veya 52 madde olarak düzenlenen bu metin, ana kaynaklarımızda bir bütün olarak yer almaktadır. "Kitâb", "Sahîfe" ve "Müvâdea", yani sulh antlaşması adını taşıyan bu belge, zamanımızda Medine Anayasası, Medine Vesîkası, Medine Belgesi ve Medine Sözleşmesi gibi isimlerle adlandırılmaktadır.

Hz. Peygamber Medine’ye hicret ettiği sırada üç vakit değil beş vakit namaz kılınıyordu. Diğerlerinin hepsi doğrudur.

Bilal-i Habeşî Neccâr oğullarına ait yüksek bir evin damına çıkarak ilk olarak sabah ezanını okudu.

Hz. Peygamber’in hicreti sebebiyle Yesrib, Medinetü’n-Nebi, yani
Peygamber Şehri, Mekke’den gelenler muhacirîn (hicret edenler), onlara
kucak açan Medineliler ise Ensar (yardımcılar) adını almıştır.

Belgede Müslümanların ve İslâm’ın hukûkî ve sosyal varlığı, diğer unsurlar tarafından tanınmaktadır. Bu sözleşme ile Medine'deki müşrik Araplar ve Yahudiler, Müslümanları dinî, siyâsî ve sosyal açıdan tanımış oldular.

Medine döneminde Müslümanlar
başlangıçta bir araya toplanıp namaz vaktinin gelmesini beklerlerdi. Bir
müddet, namaz vakitlerinde sokaklarda "Namaz! Namaz!" (es-Salâh, es-
Salâh) şeklinde çağrıda bulunuldu. Ancak Namaz vaktinin geldiğini
duyurmak üzere daha etkili bir ilana ihtiyaç vardı. Bu konuda çeşitli fikirler
ileri sürüldü. Ancak hiçbiri beğenilmedi. Bu sırada sahâbeden Abdullah b.
Zeyd b. Sa'lebe'ye rüyasında ezan öğretilmiş ve o da ertesi gün Hz.
Peygamber'e gelerek durumu anlatmıştı. Hz. Peygamber "Bu sâdık bir
rüyadır" diyerek Bilâl-i Habeşî'ye ezan cümlelerini öğretti.

Hicretin ikinci yılında gerçekleşen Bedir savaşından sonra Mekkeliler
artık kuzeye en kestirme yol olan ve Medine’nin batısından geçen bu kervan
yolunu kullanamaz oldular. Artık Müslümanlar, Kureyşlilerin Medine’nin
doğusundan yani Necid bölgesi üzerinden geçerek kuzeye varmalarına bile
engel olabilecek bir hale gelmişti.

Ebû Süfyan bu sefere çıkarken yanına erzak olarak
torbalara doldurulmuş kavrulmuş un (kavut/sevîk) almıştı. Kaçarken ağırlık
yapmasın diye torbalardan bir kısmını attı. Kavrulmuş una nisbetle bu sefere
"Sevîk Gazvesi" denildi.

"Muhacirîn" hicret edenler anlamına gelmektedir.

Kur’ân-ı Kerim'de Uhud Savaşı hakkındaki ayetlerden bazılarında
müslümanların yara aldığı, fakat buna karşılık müşriklerin de yara aldığı (Âl-i
İmrân 3/140), iş konusunda tartışıp isyan ettikleri, arkalarından çağırırken bazı
mü'minlerin kimseye bakmadan kaçtıkları (Âl-i İmrân 3/153, 154), belirtilmiştir.
Müslümanların, başkalarını iki kat uğrattığı musibete kendileri uğrayınca "Bu
nasıl oldu?" dedikleri haber verilmekte ve buna karşı Hz. Peygamber'in "Bu
kendinizdendir" cevabını vermesi istenmektedir ( Âl-i İmrân 3/165). Resûlüllah
ölse veya öldürülse bile Müslümanların savaş meydanında ve İslâm'da sebat
etmeleri gerektiği (Âl-i İmrân 3/144) belirtilmektedir.

Mekke'den gelenlere kucak açan Medineliler Ensar (yardımcılar) adını almıştır.

Ahzâb Savaşı adıyla da bilinir. Kur’ân-ı Kerim'de yer alan Ahzâb sûresi bu
gazveden bahseden ayetleri içerdiği için bu ismi almıştır. Ahzâb, hizb
kelimesinin çoğuludur, "Ahzâb", Müslümanları ortadan kaldırmak için bir
araya gelen grupları ifade eder. Bu savaşa, Medine çevresine savunma amaçlı
hendekler kazıldığı için "Hendek Gazvesi" denilmiştir.

Bedir Savaşı'nın en önemli sonuçlarından birisi de Uhud savaşına sebep
olmasıdır. Mekke müşrikleri yenilgi haberini alınca büyük üzüntüye
kapıldılar. Ebû Cehil'in yerine Ebû Süfyan'ı başkanlığa getirerek, hep birlikte
Müslümanlardan intikam almak için yemin ettiler ve derhal faaliyete
başladılar.

Hz. Peygamber'in katıldığı bütün seferlere gazve, onun bizzat katılmadığı, bir
sahâbînin kumandası altında gönderdiği askerî birliklere ise seriyye adı verilir.
İslâm tarihçilerine göre Hz. Peygamber'in emir ve kumandasında yirmi yedi
gazve gerçekleşmiştir. Seriyyelerin sayısı konusunda ise otuz beş ilâ altmış
altı arasında değişen farklı görüşler vardır.

Hz. Peygamber, hicretten hemen sonra bütün varlıklarını Mekke'de bırakıp
gelen muhacirlerin her birini Evs veya Hazrec kabilesinden bir müslümanla
kardeş ilân etti. Medineli müslümanlar muhacirleri öz kardeşleri gibi kabul
edip ellerindeki imkânları onlarla paylaştılar. Karşılıklı kardeşlik (Muâhât)
ilişkisi içerisinde her ikisi de birlikte çalışıp kazançlarını bölüşeceklerdi.
Esasen Müslüman olan herkes birbirinin din kardeşidir.

İslâm askerleri düşmanı kovalarken savaş alanından uzaklaştılar ve daha sonra da düşmanın bıraktığı eşyaları toplamaya başladılar. Abdullah b. Cübeyr'in idaresindeki okçular düşmanın bozulduğunu ve Müslümanların galip geldiğini görünce ganimetten mahrum olmamak amacıyla yerlerini terkettiler. Müslümanları arkadan vurmak için fırsat kollayan Halid b. Velid okçuların azaldığını görünce derhal harekete geçti. Yerlerinden ayrılmayan Abdullah b. Cübeyr ve on arkadaşı müşriklerle çarpışa çarpışa şehit düştüler. Sonunda Halid b. Velid Ayneyn tepesinin doğusundan Müslüman ordusunun arkasına sarktı ve ganimet toplamakta olan Müslüman askerler üzerine ani bir baskın yaptı. Bunu gören Kureyş ordusu da geri dönerek Müslümanlara saldırdı. İki ateş arasında kalan müslümanlar paniğe kapıldılar ve savaş düzenleri bozuldu.

Okçuların verilen emre uymamaları can kaybına sebep olmuştur. Bu da zaferin sabırla ve komutanın emirlerine itaatle elde edileceğini
göstermektedir.Doğru cevap A'dır.

Hz. Peygamber Uhud şehitlerini, elbiseleri ile ve yıkanmadan defnedip aynı
gün Medine'ye döndü. Müslümanlar yaralarının tedavisi ile meşgul olmaya
başladılar. Yaralı olan Hz. Peygamber ertesi gün sabaha doğru, hem
düşmanın baskınını önlemek hem de Müslümanların zayıf düşmediğini
göstermek maksadıyla Kureyş ordusunu takip etmeye karar verdi. Sadece
Uhud'da bulunmuş olanlara katılma iznini verdiği beş yüz kişilik bir orduyla
Medine'ye sekiz mil uzaklıktaki Hamrâülesed'e kadar giderek burada beş gün
konakladı. Takip edildiğini anlayan müşrik ordusu geri dönmeye cesaret
edemeyerek Mekke'ye doğru yoluna devam etti. Doğru cevap C'dir.

Hz. Peygamber'in katıldığı bütün seferlere gazve, onun bizzat katılmadığı, bir
sahâbînin kumandası altında gönderdiği askerî birliklere ise seriyye adı verilir.

Hz. Peygamber, Medine'de kalıp savunma savaşı yapmak veya düşmanı şehir dışında karşılamak hususunda sahâbîlerin görüşlerine başvurdu. Müzâkerede savunma savaşı yapılmasına, savunma metodu olarak da, Selmân-ı Fârisî'nin tavsiyesi üzerine şehrin hücuma açık kısımlarına hendek kazılmasına karar verildi. Doğru cevap D'dir.

Hicretin ikinci yılında gerçekleşen Bedir savaşından sonra Mekkeliler artık kuzeye en kestirme yol olan ve Medine’nin batısından geçen bu kervan yolunu kullanamaz oldular. A