İLETİŞİM VE ALTERNATİF İLETİŞİM SİSTEMLERİ

Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocukların DSM V tanı kriterlerinde belirttiği gibi en büyük sorunları sosyal iletişim ve etkileşim yetersizlikleri, dil ve iletişim bozuklukları, uygun olmayan davranış problemleridir.

Aynı kategori içerisinde yer alan sözcükleri anlamada, ayırt etmede güçlük (serçe, güvercin, ağaçkakan hepsini “kuş” olarak adlandırma) anlambilgisi ile ilgilidir.

Bu çocuklar bazı sözcüklerde bir sesi yanlış üretebilirler. Örneğin /k/ sesini “kitap” sözcüğünde üretebilirken “kürek” sözcüğünde üretemeyebilir. Bazı sözcüklerde hece düşürmesi yapabilir, “ayakkabı” sözcüğü “akkabı” olarak söylenebilir. Bazen son sesi atabilirler, “güzel” sözcüğü “güze” olabilir, bazen sözcükteki ses dizilimlerini karıştırabilirler, “masa” sözcüğü “sama” olabilir.

Otizm spektrum bozukluğu bulunan çocuklarda görülen sesbilgisi bozukluklarının özellikleri çocuktan çocuğa değişmektedir. Bazı çocuklarda dilin sesbilgisi bileşeninde bozukluk ortaya çıkmayabilir. Dilin sesbilgisi bileşeni bu çocukların güçlü oldukları bir dil bileşenidir. Sesbilgisindeki gelişimsel sıra, yaşıtları ile benzer özellikler göstermektedir

Bir dilde kendi başına anlamı olmadığı halde anlam aktarma ve anlam değiştirme özelliği bulunan en küçük birim fonemdir.

Biçimbilgisi bozukluğuna sahip olan çocuklar çoğul eklerini, zaman eklerini kullanmakta zorluk yaşarlar, ekleri yanlış kullanabilirler. Ancak eklerin yanlış kullanılmasından daha çok eklerin kullanılmaması bu çocuklarda daha sıklıkla rastlanır.

Konuşma sırasında uygun olmayan sözcük dizimi sergileme (“ali öptü ayşe”), karmaşık uzun cümleli yapıları kuramama (edilgen, ettirgen cümleler) ve hikayeyi tekrarlama görevinde çaba sarfetme gibi güçlükler sözdizimi bozukluğu ile ilgilidir.

Bu çocuklarda dilin kullanımbilgisi bileşeni dilin diğer alanlarına göre daha şiddetli derecede etkilenmiştir. En önemli sorun sosyal ortamda bireylerarası iletişimde yaşanan problemlerdir. Otizmli çocukların büyük çoğunluğunda sosyal iletişim becerileri gelişmemiştir ve bunun sonucunda sosyal iletişim ve etkileşimleri sınırlı olmaktadır.

Kullanımbilgisi bozukluklarının genel bir tanımı bulunmamaktadır. Sohbeti başlatma, sürdürme, konuşmada kendi fikirlerini belirtme, karşılıklı konuşmada sıra alma becerisi, göz kontağı kurma, jest-mimik kullanma, beden dilini kullanma, konuşma sırasında kullanılan jest-mimik ve beden dilini anlama, bilgisi dahilinde soru sorma ve soruyu cevaplama, hikaye anlatma, hikayeyi özetleme, ana fikrini çıkarma, sosyal ortamlara uygun konuşma gibi birçok alanda ortaya çıkan yetersizlikleri kapsamaktadır.