İLETİŞİM VE ALTERNATİF İLETİŞİM SİSTEMLERİ

Gelişimsel dil bozuklukları çocukluk çağın­da en sık rastlanan gelişimsel bozukluktur

İşitme yetersizliği olan çocuklarda koklear implant kullanımı, işitme cihazı kullanımı, implant kullanı­mının başladığı yaş, cihazlandırıldığı yaş, ailenin çocuğun iletişim yöntemleri ile ilgili aldığı karar (implant kullanımı, cihaz kullanımı, sözel dil kullanımı, işaret dili kullanımı), ailenin kültürü, aile bireylerinin eğitim seviyesi, işitme yetersizliğine eşlik eden başka bir bozukluğun olup olmaması gibi birçok faktör dil gelişimini etkilemektedir.

Özgül Dil Bozukluğu (ÖDB)

Herhangi bir nörolojik bozukluk, işitme kaybı, motor bozukluk, zihinsel yetersizlik ve sosyal duy­gusal gelişim bozukluğu olmamasına rağmen, dil gelişiminde sınırlılık bulunan gelişimsel bir bozuk­luktur. Birçok farklı tipi vardır ve oldukça hetero­jen bir gruptur.

Dilin anlam bilgisi oldukça geniş kapsamlıdır, bu nedenle ortaya çıkan bozukluklar da birbirinden farklı özellikler göstermektedir.

Zihinsel Yetersizliği Olan Çocuklar

Zihinsel yetersizliği bulunan çocuklarda sesbilgisi gelişimleri yaşıtlarına benzer gelişim gösterir ancak tam olarak aynı değildir. Şiddetli zihinsel yetersizliğe sahip çocuklar ses kullanımından daha çok işaret, jest kullanımını tercih ederler. Çıkardık­ları sesler ise genellikle ünsüz seslerden oluşmak­tadır. Zihinsel yetersizliği olan çocuklar babıldama döneminde yaşıtlarıyla benzer ses edinimine sahip­ken zaman içeresinde tipik gelişen yaşıtlarından ge­cikmeli olarak ses edinimleri devam eder. İlerleyen yaşlarda sesletim problemleri ortaya çıkar, sesletim hataları tutarsızdır, hata örüntüleri tipik gelişen çocuklara benzerlik gösterir. Bu çocuklarda fono­lojik bozukluk görülme sıklığı daha fazladır, genel­likle ünsüz düşmesi ve son hece düşmesi gözlenir.

Biçimbilgisi bozukluğu bulunan çocuklarda gözlenen özellikler

Geçmiş zaman şimdiki zaman, gelecek zaman eklerini kullanmada zorluk

Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklar

Otizm spektrum bozukluğu bulunan çocuklar genellikle ekleri kullanmakta özellikle zaman ekle­rinin kullanımında sorun yaşarlar zaman eklerini, çoğul eklerini kullanmazlar.

Türkçe’de bu sıra “özne-nesne-yüklem” olarak gerçekleşmektedir. Sözdizimi bozukluğu bulunan çocuklar dile özgü sözcük sıralamasını kullanmakta zorluk yaşarlar ya da karmaşık cümle yapılarını anla­makta zorlanırlar.

Kullanımbilgisi bozukluğu bulunan çocuk­ların özellikleri

Sözel olmayan dil kullanımında zorluk yaşar

Motor bozukluklar (Gelişimsel Apraksi ve Serebral Palsi Tanılı Çocuklar)

Serebral palsili çocuklar, motor bozuklukları nedeni ile baş kontrolünü geç kazandıklarından bulundukları sosyal ortamda iletişim partnerle­riyle göz kontağı kurmakta zorlanırlar. İçinde bu­lundukları sosyal ortamlar genellikle sağlık ve özel eğitim verilen kurumlarla sınırlı kalır. Sosyal ortam sınırlılığı kullanımbilgisi gelişimi olumsuz etkiler.

Dil süreçleri ; Alıcı dil; dilin anlaşılması boyutu, İfade edici dil; dilin üretim boyutu.

Dil bileşenleri; Anlambilgisi, Sesbilgisi, Biçimbilgisi ,Sözdizimi ,Kullanımbilgisi.

Bu sebeple cevap B seçeneğidir.

Gelişimsel dil bozuklukları doğum öncesi nedenler (çocuklarda beyin hasarı oluşması, serebral palsi, beyin felci durumlarının dışında dil bozukluklarının oluşmasında az bir öneme sahiptir), genetik faktörler (Down sendromu, Fragile-X sendromu gibi) ve çevresel etmenler (çevre ve aileden verilen uyaran eksiklikleri) sonucunda ortaya çıkabilir. Bu sebeple cevap C seçeneğidir.

İşitme yetersizliği olan çocuklarda koklear implant kullanımı, işitme cihazı kullanımı, implant kullanımının başladığı yaş, cihazlandırıldığı yaş, ailenin çocuğun iletişim yöntemleri ile ilgili aldığı karar (implant kullanımı, cihaz kullanımı, sözel dil kullanımı, işaret dili kullanımı), ailenin kültürü, aile bireylerinin eğitim seviyesi, işitme yetersizliğine eşlik eden başka bir bozukluğun olup olmaması gibi faktörler dil gelişimini etkilemektedir. Bu sebeple cevap C seçeneğidir.

Serebral palsi, anne karnında gelişmekte olan bebeğin beyninde oluşan, ilerleyici olmayan ve doğumdan sonra bebekte hareket kısıtlılığına neden olan bir grup kalıcı hareket (motor) bozukluğudur. Bu sebeple cevap A seçeneğidir.

Kullanımbilgisi dilin sosyal ortamlarda iletişim amaçlı olarak kullanılmasıdır. Bu sebeple cevap A seçeneğidir.

Otizmli çocukların anlambilgisi düzeyinde yaşadıkları en büyük problem nesnelerin fonksiyonları ile dil ilişkisini anlayamamalarıdır . Bu sebeple cevap A seçeneğidir.

Zihinsel yetersizliği olan çocuklar,  konuşmalarında sözcüklerin temel anlamlarını kullanırlar ve temel anlamları anlarlar. Örneğin, “hava çok soğuk” cümlesinde hava sıcaklığının düşük olduğunu, üşüyeceklerini anlarlar, ancak “çok soğuk bir insan” cümlesinde ise o kişinin cana yakın olmadığı anlamını kavrayamaz, o insanın vücut sıcaklığının düştüğünü düşünürler.

Sözdizimi bozukluklarında karmaşık cümle yapılarını anlamada ve hikayeyi tekrarlamada zorluklar yaşanır. Bu sebeple cevap A seçeneğidir.

Biçimbilgisi bozukluğu bulunan çocuklarda gözlenen özellikler • Bağımsız morfemleri edinmede zorluk, gecikme • Bağımlı morfemleri yani dile ait ekleri edinmede zorluk • Ekleri kullanmada zorluk, kullanmama • Geçmiş zaman şimdiki zaman, gelecek zaman eklerini kullanmada zorluk yaşanır. Bu sebeple cevap A seçeneğidir.

Zihinsel yetersizliği olan çocuklarda,  fonolojik bozukluk görülme sıklığı daha fazladır, genellikle ünsüz düşmesi ve son hece düşmesi gözlenir. Bu sebeple cevap B seçeneğidir.