İLETİŞİM VE ALTERNATİF İLETİŞİM SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 11

Bu stratejiler farklı kaynaklarda farklı şekillerde isimlendirilmiş olsalar da temelde aynı içeriğe sahip temel stratejilerdir. Bu temel stratejilerin amaçları şu şekilde sıralanabilir:

Sıra alma dil gelişiminin desteklenmesi sürecinde yetişkinin sergilemesi gereken en önemli davranışlardan biridir.  Doğru cevap C'dir.

Duyarlılık çocuğun dünyasına girmenin anahtarı olarak değerlendirilebilir. Doğru cevap D'dir.

Yanıtlayıcılık çocuğun dünyasına girebilmiş olan yetişkinin, bireyin gelişim düzeyine uygun olacak ve dil gelişimini destekleyecek şekilde onun dünyası hakkında anlamlı girdiler sunmasıdır. Bir başka deyişle yetişkinin, bireyin ilgilendiği, oynadığı, sevdiği nesne ve durumları sözel olarak ifade etmesi ve birey için anlamlı hale getirmesidir. Yanıtlayıcılık, bireyin ilgilendiği nesnenin ya da durumun; isimlendirilmesi, hakkında soru sorulması, taklidinin yapılması ya da yorum yapılması gibi yollarla gerçekleştirilebilir. Örneğin, birey oyuncak inek ile ilgileniyorken, yetişkin inek sesi çıkartarak yanıtlayıcı davranış sergileyebilir.

Rutinler; yaşamımızı devam ettirmek için çoğunlukla yapmaya zorunlu olduğumuz, genellikle kendiliğinden olan ve her gün benzer saatlerde gerçekleştirdiğimiz etkinliklerdir. Doğru cevap B'dir.

Bağımsız oturmaya ve karnının üzerinde dönmeye başlaması (6-10 ay) arasında beklenmektedir. Doğru cevap C'dir.

Söz öncesi gelişimin tamamlanması ile birlikte ilk sözcükler ortaya çıkmaktadır. Normal gelişim gösteren bireylerde ilk sözcükler 11-13 ay arasında duyulmaya başlamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Sözcükleri bir araya getirme dönemi yaygın olarak birey 50 tek sözcüğü üretmeye başladığında gerçekleşmektedir. Doğru cevap E'dir.

Model olma en temel kullanılan doğal dil öğretim tekniğidir.

Dil öğretiminde yaygın olarak kullanılan ipuçları; jest, mimik, bakışlar, sözel ipucu ve model  olma olarak sıralanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Jargon: Söz öncesi son dönem olan jargon kullanımında bebek bu aşamaya kadar öğrendiklerini ustaca kullanmaya çalışmaktadır. Sesini yükselterek, alçaltarak, mimik, jest kullanarak, sıra alarak sesleri diyalog kurarmışcasına kullanmaya başlamaktadır.

Öğrenme fırsatları yaratma sürecinde en çok başvurulan çevresel düzenlemelere aşağıda sıralanmıştır:

Eksik bırakma: Eksik bırakma çevresel düzenlemesini uygularken “unutmuş gibi yapmak” ve bu yolla bireyin ilgisini çekmek öğretim fırsatı yaratmak amacıyla kullanılmaktadır. Örneğin; bireye boya yapma etkinliği sırasında kağıtları verip boyayı vermemek eksik bırakma çevresel düzenlemesi olarak değerlendirilebilir. Burada bireyin eksik olanı fark etmesi ve bu şekilde öğretim fırsatının oluşturulması hedeflenmektedir.

Fırsat öğretimi de bireyin bağımsız iletişim başlatma becerisini geliştirmek ve dil gelişimini desteklemek amacıyla kullanılan bir tekniktir. Fırsat öğretimi beş aşamadan oluşmaktadır. Bunlar:

Dil öğretiminde yaygın olarak kullanılan ipuçları; jest, mimik, bakışlar, sözel ipucu ve model olma olarak sıralanmaktadır.

Doğal dil öğretim tekniklerinin bileşenleri; bireyin özelliklerini temel alan uygulamalar, yetişkin davranışlarının özellikleri ve etkinlik/uygulama düzenlemelerinin özellikleri olarak sıralanmaktadır.

Bireyin özelliklerini dikkate alarak yapılabilecek uygulamalar; (1) güçlü yönlerini temel alan uygulamalar, (2) ilgisini temel alan uygulamalar ve son olarak (3) amaç temelli uygulamalar olarak sıralanmaktadır.

Onaylayıcı Olma: Yetişkin tarafından bireyin yaptıklarını kabul etme ve olumlu sözel bildirimde bulunma, etkileşimin nitelikli olması için yetişkinin sahip olması gereken başka bir özelliktir. Bakımından sorumlu olduğunuz birey bir etkinliği nasıl yapıyorsa, kendi gelişim düzeyine göre en iyi şekilde yapmaktadır. Bireyin beklentinin altında performans göstermesini olumsuz eleştirmek yerine onun şu an o kadar yapabildiğini kabul etmek ve olumlu sözel bildirimde bulunmak gerekmektedir.

Yanıtlayıcılık: Yanıtlayıcılık çocuğun dünyasına girebilmiş olan yetişkinin, bireyin gelişim düzeyine uygun olacak ve dil gelişimini destekleyecek şekilde onun dünyası hakkında anlamlı girdiler sunmasıdır. Bir başka deyişle yetişkinin, bireyin ilgilendiği, oynadığı, sevdiği nesne ve durumları sözel olarak ifade etmesi ve birey için anlamlı hale getirmesidir. Yanıtlayıcılık, bireyin ilgilendiği nesnenin ya da durumun; isimlendirilmesi, hakkında soru sorulması, taklidinin yapılması ya da yorum yapılması gibi yollarla gerçekleştirilebilir.

Rutinler; yaşamımızı devam ettirmek için çoğunlukla yapmaya zorunlu olduğumuz, genellikle kendiliğinden olan ve her gün benzer saatlerde gerçekleştirdiğimiz etkinliklerdir. Rutin için verilebilecek örnekler; sabah uyanmak, tuvalete git- mek, yemek yemek, okula gitmek gibi her gün neredeyse aynı zamanda ve genellikle kendiliğinden ortaya çıkan durumlar olarak ifade edilebilir.