İLETİŞİM VE ALTERNATİF İLETİŞİM SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 15

İfade Edici Dil: Gerekli mekanizmaların kullanılarak zihinsel kavramın ses ya da işaret simgesi aracılığıyla ifadesidir.

Semantik (anlambilgisi), bir dildeki sözcük dağarcığını, sözcüklerin anlamını, bu sözcükler arasındaki ilişkileri içermektedir. Bir dilin içeriği; nesneler, olaylar ve bu nesnelerle ile olaylar arasındaki ilişkileri simgeleyen sözcükler ve cümlelerin anlamından oluşmaktadır.

Bilindiği gibi bir cümle içinde her sözcüğün farklı görevi vardır ve her dilde bu sözcükler belirli kurallar çerçevesinde dizilmektedir. Sözdizimi, bir dildeki cümle yapısına dair kuralları içermektedir. Sözdizimi, sözcük sırası, sözcüklerin cümle içinde örgütlenmeleri, sözcükler arası bağlantılar, cümle türleri, sözcük gruplarının ya da öbeklerinin cümle türlerine göre sıralanmaları gibi kuralları içermektedir.

Bir yetişkinin iletişim süreci; iletişim kurmak için bir amacı (edimsöz), bu amacı yerine getirmek için yararlandığı bir sözce (düzsöz) ve iletişim ortağının bu duyduğu sözceden bir anlam çıkarması (etkisöz) şeklinde gerçekleşmektedir.

Konuşma öncesi dönemde bebeklerdeki iletişim davranışları başlangıçta amaçsızdır, annelerinin davranışlarından yola çıkarak zaman içerisinde daha amaçlı bir iletişim kurmaya başlarlar. 6. aydan itibaren bebekler çeşitli jest, mimik kullanarak isteklerini annelerine iletmeye başlarlar. 

Bebekler yaklaşık 6. aydan itibaren iletişimde daha amaçlı davranışlar sergilerler (örneğin nesne istemek için oyuncağına bakmak, işaret etmek vb.) (edim söz) ve yine bakım veren kişiler bu davranışlara uygun tepkiler verirler.

Okul Öncesi Dönemde Fonolojik (Sesbilgisel) Gelişim:

Fonolojik gelişim, çocuğun anadilindeki sesleri öğrenmesi ve bu seslerle çeşitli hece, sözcük, kelime üretme süreci ile ilgilidir. Fonolojik gelişim bebeklik döneminde yavaş olsa da 2-5 yaş arasında oldukça hızlı gelişmektedir. Bu nedenle 2-5 yaş arası ‘fonemik
gelişim evresi’ olarak adlandırılmaktadır. Bu dönemin en önemli gelişim özelliği, çocuğun anadilindeki ünsüzleri edinmesidir. Çocuğun sesleri edinim sırası vardır ve bu
sıra evrenseldir. Okul öncesi dönemin sonuna doğru çocuk anadili dışındaki sesleri
kullanmamaya başlar.

Brown (1973) tarafından çocukların dil becerileri izleyen biçimde dört evreye ayırılmaktadır. 

III. Evre'de evrede çocuklar farklı cümle biçimleri kurarak konuşurlar. Çocukların yaşı 31-34 ay arasındadır ve OSU 2.50-3.00’dir.

Okul döneminde kullanımbilgisi (Pragmatik) dil gelişim incelendiğinde, çocukların sohbetlerinin içeriğine yönelik beceriler edindikleri görülür. Kod değiştime bunlardan birisidir.

Kod değiştirme: Okul döneminde çocuklar bir yetişkinle ya da arkadaşı ile konuşurken kullandığı dil yapısının farklı olması gerektiğini kavramaya başlamaktadırlar.

Üst dil becerileri daha önce de belirtildiği gibi yaşla paralel bir gelişme
göstermekte okul öncesi dönemde gelişmeye başlamakta ve okul döneminde hız kazanmaktadır. Çocuklar, ilköğretime başladıkları yıllarda dil hakkında farkındalıkları artmaktadır. Cümle yapısı, konuşma seslerinin nasıl oluştuğu ve sözcüklerin farklı tanımlamaları üzerinde düşünebilir ve yorum yapabilirler. Çocuklar dilin yalnızca iletişim aracı olarak kullanılan bir sistem olmadığını, kendi içinde bir sistematiği ve kuralları olan bir sistem olduğunun farkına varırlar.

En temel anlamda dil, iletişimi gerçekleştirmek için işaretler sistemi aracılığıyla dünya hakkındaki düşünceleri temsil etmek amacıyla kullanılan bir şifre/kod bilgisidir.

Fonoloji bir dildeki sesleri, bu seslerin özelliklerini,
dizilişlerini ve bu seslerin kullanım kurallarını içeren dil bileşenidir

Sözcüklerin türetilişleri, ekler alarak çeşitli anlam yüklenmeleri ile ilişkili özellikleri biçimbilgisi bileşenini ifade
etmektedir.

Konuşma aşaması 18-20 aylar arasında gerçekleşir.

Sözsüz iletişim

/r/ sesinin okulun ilk yıllarında kazanılmamış olması kabul edilebilir bir durumdur.

Yazı farkındalığı erken okuryazarlık becerilerinden biridir. Yazı farkındalığı, yazılı materyallerin çok olduğu ortamlarda ve yazı ile ilgili etkinliklerin (örn., anne-babanın çocuğa kitap
okuması) sık yapıldığı durumlarda gelişen bir beceridir.

Dilin sosyal bağlamda kullanılması dilin kullanımbilgisi (pragmatik) bileşeni ile ilgilidir.

Bu evrede çocuklar konuşmalarında ekleri kullanmaya başlarlar. Çocukların yaşı 27-30 ay arasındadır

Gığıldama ya da çağıldama evresi bebeklerin yaşamının yaklaşık olarak 1-4 aylık dönemine denk gelmektedir. Bu dönemde bebekler kuş seslerine benzer sesler çıkarırlar.

Temel kavramlar açısından bakıldığında, tüm dillerde ortak bazı bileşenler olduğu görülmektedir Bu bileşenler; anlambilgisi (semantik), sesbilgisi (fonoloji), biçimbilgisi
(morfoloji), sözdizimi (sentaks) ve kullanımbilgisi (pragmatik) olarak birbirinden ayrılmaktadır.