İLETİŞİM SOSYOLOJİSİ

Multimedya; veri, metin, görüntü ve ses gibi farklı iletişim biçimlerini tek bir şebeke içinde bütünleştiren bir platformken; bilişim teknolojilerinin ürünü olan yeni medya, dijital bir medya olmanın çok ötesinde, etkileşimli (interaktif) bir enformasyon dağıtım aracıdır. Kompleks özellikteki multimedya içeriği ve interaktif yapısı, onu önceki tüm iletişim biçimlerinden farklılaştıran karakteristik özelliğidir. İnternet de, yeni medya içinde ilk akla gelen ve öne çıkan teknoloji olmaktadır. Doğru Cevap A’dır.

Yeni medya, bilgisayar ve bilgi-işlem alanlarındaki gelişmelerin iletişim alanına uyarlanmasıyla varlık kazanmıştır. Bu nedenle, çoğunlukla yeni medya ile bilişim teknolojileri kavramları özdeş olarak kullanılmakta veya birbirlerini ikame etmektedirler. Yeni medya; “yüksek bir ivme hızı ve süreklilik gösteren söz konusu teknolojik dönüşüm sürecinin birbiriyle bağlantılı yeniliklerinin laboratuar ortamından çıkartılıp piyasalarda tüketime sunulmuş ve iletişim etkinliğinin sosyo-ekonomik değerine koşut olarak, günlük yaşamın ayrılmaz birer parçası haline gelmiş ürünleri” şeklinde tanımlanabilir. Doğru Cevap B’dir.

Gazete, radyo ve televizyon, klasik anlamda “basın” olarak tanımlanırken; mikro-işlemciler, fiber optik, uydu yayıncılığı, kablolu televizyon, teletext, kelime işlemciler, videokonferans, vb. “bilişim teknolojilerini” oluşturmaktadır. Doğru Cevap C’dir.

•Bilişim teknolojilerinin bellek kapasitesi ve hızında yaşanan gelişmelerle; bir yandanmaliyetler düşerken diğer yandan kalite ve performansın hızla yükseliyor olması. • Telekomünikasyon, bilgi-işlem ve yayıncılık alanları ile bunlara yönelik ürün ve hizmetlerde, teknolojik bütünleşme ile yöndeşmenin hız kazanması. Burada, hem “sayısallaşma” olarak bilinen sistemler hem de tüm iletişim işlemlerinin aynı kanal üzerinden yapılmasını sağlayan Bütünleşik Hizmetler Sayısal Ağı (ISDN) şebekesi, yeni medyanın biçimlenmesinde temel öneme sahiptir. • Bilişim teknolojilerinin hız, kapasite ve yenilikçilik özelliklerindeki artışlara rağmen, minyatür boyutlara indirgenmeleri ve kolayca “taşınabilir” hale gelmeleri. • Piyasayı büyütüp kullanıcı sayısını arttırmak gibi ekonomik amaçlar doğrultusunda, bilişim teknolojilerinin kullanımı her yeni ürünle beraber daha da basitleşmekte ve eskiden olduğu gibi teknik uzmanlık gerektirmemektedir. • Bilgisayarlar arasında mesaj alışverişinde kullanılan sistemlerin şebekeleşmeleri, bu şebekelerin birbirleriyle bağlantısı (internet) ve ağ yetenekleri (net-working) artmaktadır. Buna paralel olarak, -fiber optik, uydu ve telefon hatları gibi- şebeke bağlantı teknolojilerindeki gelişmelerle de, iletişim kapasitesi ve verimliliği artmakta, böylece ağlar üzerinden verilen hizmetler hem çeşitlenmekte hem de yaygınlaşmaktadır. • Hedef kitle anlayışının öne çıkması. Klasik kitle iletişim teknolojilerinde kitleler; iletişim sürecine, tümüyle pasifize şekilde ve ‘sadece’ alıcı olarak katılmaktadır. Yeni medya düzeniyse, tam tersi yönde gelişme gösterir. İçeriği belirlenmiş mesajların, çok geniş alanlarda ve türdeş olmayan kitlelere iletilmesi yerine; daha dar alanlarda ve spesifik beklentileri olan belli hedef kitlelere ulaştırılması anlayışı öne çıkmaktadır. Doğru Cevap D’dir.

Yeni medya düzeni, birbiriyle bağlantılı dört önemli süreçte merkezi bir rol oynamaktadır: moderniteden post-moderniteye geçiş, endüstriyel toplumdan enformasyon toplumuna geçiş, küreselleşme ve merkezi jeopolitik ulusal sistemin dağılması. Buradaki ortak nokta, yeni döneme ait toplumsal formasyonda bilişim teknolojilerinin gelişimi üzerinden, hem üretici güçler ile üretim ilişkilerinin betimlenmesi hem de bu dönüşümlerin dünya ekonomisinin bütünleşmesini kaçınılmaz kıldığı öngörüleridir. Küreselleşme ve ticarileşmenin egemenliğini kurduğu bu süreçte, bilim teknolojilerinin desteğiyle “hedef kitleler” daha küçük birimlere bölünmüş ve medya ürünleri daha önce olmadığı kadar piyasayla içi içe girmiştir.Doğru Cevap E’dir.

Hiper-metin: WWW üzerinde kurulu, yapısal bir oluşumdur. Metinsel enformasyon türleri arasındaki bağlantı ile bu bağlantıları sağlayan mekanik yapılar, kullanıcıların sınırsız şekilde bir metinden diğerine geçiş yapmalarına olanak sağlamaktadır. Yani, her enformasyon türü için, kelimeleri birbirine bağlayan linklerin üretilmesini içerir. Bu özellik sayesinde, okuyucu bir haberi okurken bağlantılı -yani link verilmiş- bir başka habere doğrudan geçebilmektedir. Doğru Cevap A’dır.

Kitlesizleştirme: Yeni medya düzeninin kişilerarası -yani yüz yüze- bağlantı olanağı sayesinde, araç üzerinden bireyin kontrolünün sağlanması olarak tanımlanabilir. Bu, geniş bir seçenek menüsünden internet kullanıcısının seçim yapabilme yeteneğidir. Bu sayede kitle iletişim sisteminin kontrolü, mesajı üretenlerden iletişim mesajlarını tüketenlere doğru kaymaktadır. İnternet kullanıcıları, her geçen gün daha da büyük bir hızla kitlesizleşme çağına adım atmaktadırlar. Doğru Cevap B’dir.

Siber-uzay sayesinde ulus-devletlerin coğrafi uzamsal oluşumları ortadan kalkarken, ulus-devlete ait değerlerin yerini de çok daha küçük elektronik topluluklara ait değerler almaktadır. Sanal cemaat olarak adlandırılan bu küçük gruplar, “siber-uzayda kişisel ilişki ağlarını şekillendirmek üzere yeterli sayıda insanın, yeterli uzunlukta kamusal tartışmayı, yeterli insani hislerle gerçekleştirdiği zaman ağda ortaya çıkan” postmodern kabileler olarak görülmektedir. Bireyler, benzer ortak yaşam tarzlarından haberdar oldukları sanal bir dünyada, vücutlarını geride bırakıp bedensizleşerek, bu tehditlere karşı birbirlerine sıkıca sarılır ve kolektif bir iletişimsel eylem dünyası oluşturur hale gelmiştir. Sanal cemaatler içinde bireyler,bir enformasyon arayışından ziyade “ötekinin yok edildiği” bir toplumsal ilişkiler arayışı içindedirler Doğru Cevap C’dir.

Sanal cemaatlerde, -muhafazakar, Marksist, anarşist, vb. gibi- çok farklı düşüncelere sahip olanların sadece kendileri gibi düşünenlerle bir araya gelmeleri, “grup kutuplaşması” adı verilen olguya yol açmaktadır . İnternette giderek yaygınlaşan bu eğilim, hem demokrasi ortamını tehdit etmekte hem de sistem açısından toplumsal denetimi zorunluluğa dönüştürmektedir. Sanal cemaatler, sosyo- ekonomik ve siyasi konularda kamusal alan oluşturmak yerine, giderek çok daha farklı bir kimliğe bürünmüşlerdir. Doğru Cevap D’dir.

Yoneji Masuda (1985; ), enformasyon toplumlarında demokrasinin farklı bir nitelik alacağını ve “enformasyon demokrasisi”nin ortaya çıkacağını söyler. Bu da, dört kriter üzerinde yükselecektir: İlki, özel yaşamın gizliliğinin korunmasıdır. İçeriği negatif haklardan oluşmakta ve kişilerin özel yaşamlarını kendi denetimlerine bırakmaktadır. İkincisi, bilme hakkıdır. Pozitif içerime sahip olan buradaki haklar, kişinin kamu kuruluşlarının elinde bulunan ve kendisini yakından etkileyecek her türlü gizli enformasyonu bilme garantisini içerir. Üçüncüsü, kullanım hakkıdır. Bu, her vatandaşın her türlü enformasyona ve veri bankalarına, hem düşük ücretle hem de istediği yer ve zaman diliminde özgürce erişimi anlamına gelir. Dördüncüsü de, her vatandaşın küresel enformasyon alt yapısının yönetimine doğrudan katılım hakkıdır. Ancak günümüzdeki uygulamalar, dört aşamanın da sadece teoride kaldığını ve gerçek yaşama geçirilemediğini göstermektedir. Doğru Cevap E’dir.

Birçok bilim insanı toplumu tanımlamak için bazı kavramlar kullanmıştır. Bunlardan bir tanesi de Yoneji Masuda'dır. Masuda enformasyon toplumu" kavramı üzerinden açıklamalar yapmıştır. Bu nedenle doğru yanıt b şıkkıdır.

Bilişim teknolojilerinin bellek kapasitesi ve hızında yaşanan gelişmeler maliyetleri de düşürmektedir. Buna karşılık kalite ve performans hızı artmaktadır. Bu nedenle doğru yanıt a şıkkıdır.

Murdock yeni medyayı ekonomi politik açısından ele almaktadır. Bilim teknolojilerini piyasasının büyümesi ve ihtiyaçların üretilmesi noktasında araç olarak kabul eder. Küreselleşme ve ticarileşmenin egemenliğini kurduğu bu süreçte, bilim teknolojilerinin desteğiyle “hedef kitleler” daha küçük birimlere bölünmüş ve medya ürünleri daha önce olmadığı kadar piyasayla içi içe girmiştir.Bu nedenle doğru yanıt e şıkkıdır.