İLETİŞİM SOSYOLOJİSİ

Kitle iletişiminde güçlü etki dönemi olarak anılan dönemde, medya izleyicileri sorgusuzca her şeye inanan, hatta etkilenen kişiliksiz, hiçbir politik tercihi olmayan bir hedef gibi düşünülür. Medyanın etkisini ifade etmek için Lasswell’in geliştirdiği “hipodermik şırınga” ya da “sihirli mermi” modeli kullanılır. Bu kavramlardan da anlaşıldığı gibi toplum kitle toplumudur ve kitle iletişimi de bu çerçevede pasif, çaresiz, atomize bireylere adeta düşünceler hatta tutumlar ve davranışlar enjekte eder. Doğru Cevap D’dir.

Sınırlı etki modeline göre medya var olan davranışları pekiştirmekten başka bir şey yapmıyordu. Çünkü elde edilen bulgulara göre, izleyici-okuyucular seçici dikkat, seçici algılama ve seçici anımsama gibi çeşitli savunma stratejilerine sahiptirler. Aslında buradan anlaşılması gereken bir anlamda yüzyüze ilişkilerin ya da yüzyüze iletişimin öneminin yeniden keşfidir. Doğru Cevap A’dır.

George Gerbner’in önderliğinde Pensilvanya Üniversitesi Annenberg İletişim Okulu’nda 1960’larda başlayan ve çok uzun süre devam eden “kültürel göstergeler” projesi televizyonda yaratılan dünyayı özellikle bu dünyadaki şiddetin miktarını saptamayı amaçlıyordu. Proje kurumsal çözümleme; mesaj sisteminin çözümlenmesi ve yetiştirme çözümlemesi olmak üzere üç ana bölümden oluşturulmuştur. Kurumsal çözümleme televizyon mesajlarının oluşumundaki karar alma süreçlerini ve bu süreci etkileyen toplumsal aktörleri incelemeye yöneliktir. Doğru Cevap B’dir.

Gündem oluşturma görüşünü ortaya atan ve savunan B.Cohen, McCombe ve Shaw’a göre medya olayların bazılarını göz ardı ederken bazılarını da vurgulayarak ve öne çıkararak kamuoyunun oluşmasını sağlamaktadır. Bu tez kendisinden önce yapılmış olan araştırmaları sadece tutum değişikliği üzerinde durmaları nedeniyle eleştirir. Çünkü gündem oluşturma tezine göre kitle iletişim araçları sadece farkında olmayı sağlayabilirler. İnsanlar gündelik pratikleri içinde medyayı takip ederken, medyanın konulara verdiği önceliği kendi öncelikleriymiş gibi benimsemektedirler. Doğru Cevap E’dir.

Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımına kadar iletişim araştırmaları temelde medyanın insanlara ne yaptığını, yani nasıl etkilediğini sorgulamış ve bir yanıt bulmaya çalışmışlardır. Ancak kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı ile birlikte asıl insanların medya ile ne yaptığı sorusu önem kazanmıştır. Böylece vurgu, etki kavramından izleyici kavramı üzerine kaymıştır. Bu yaklaşım, insanların toplumsal ve psikolojik kökenli ihtiyaçlarının olduğunu ve bu ihtiyaçları farklı kaynaklardan giderdiklerini, bu kaynaklardan birisinin de medya olduğunu, dolayısıyla insanların medyayı kullandığını ileri sürmektedir. Doğru Cevap C’dir.

Frankfurt Okulu kavramı 1960’larda enstitü dışındakiler tarafından kullanılmış olmakla birlikte enstitü üyeleri bu nitelemeyi gururla sahiplenmişlerdir. Okulun bilinen bazı üyeleri, aynı zamanda iletişim çalışmaları açısından da önemli isimler olan, Max Horkheimer, Theodor Adorno, Lea Lowenthal, Herbert Marcuse ve Walter Benjamin gibi düşünürlerdir. Felix Weil ise parasal katkı sağlamıştır. Doğru Cevap A’dır.

Ekonomi politik, liberal yaklaşımın da önemli ilgi alanlarından birisidir. Eleştirel ekonomi politik iletişim çalışmaları, tarihsel maddecilik üzerine temellenir. Ekonomik erk ile kültürel biçimler arasında dolaysız ve dolayımlanan bağlantıları araştırır. Bu anlamda kitle iletişim araçlarının mülkiyeti, kontrolü medya sektörünün diğer sektörlerle ve devletle olan ilişkisi, tekelleşme, medya içeriğinin farklılaşması, metalaşma, ticarileşme, reklam ve kar güdüsünün içeriğe etkisi gibi konuların sorgulanması önemli konular olarak saptanmıştır. Doğru Cevap D’dir.

Vincent Mosco (1996) ekonomi politik yaklaşımın 1990’lı yıllardan itibaren dört temel ilgi alanı belirlediğini söylemektedir. Bunlar küreselleşme, deregülasyon, birleşme ve sayısallaşma olarak sıralanabilir. Doğru Cevap E’dir.