İLETİŞİM SOSYOLOJİSİ

Bireyi ve onun varoluş sorunlarına ele alan roman sanatının 19. Yüzyılda ortaya çıkması bir tesadüf değildir; feodal yapının çözülerek sanayi toplumuna geçişi bireylerin büyük aile ve akrabalık ilişkilerinin uzağına düşmesine yol açar. Doğru cevap B'dir.

Kitle iletişim araçlarıyla kuşatılan modern insanlar böylesi bir gündelik yaşam içerisinde kimi zaman somut ilişkiler kimi zaman ise sanal ilişkilerin bir kesişmesi, buluşması ve akışkanlığı içerisinde soluk alıp vermektedir. Sosyal medya ise “beşinci güç” sıfatıyla yükselmekte, günlük yaşamda sosyalleşme arzusundan politik eylemleri örgütlemeye kadar yeni bir güç olarak kafa yormayı hak etmektedir.

İlk kurumsallaşan kitle iletişimi basın kurumu olduğu için ilk iletişim araştırmaları da Amerika Birleşik Devletleri’nde gazeteler üzerine yapılan çalışmalardır. Çünkü ABD’de gazeteler 1910 yılında hayli yüksek rakamlarda tirajlara ulaşmış; yine aynı yüzyılda kurumsallaşan reklam ve ilan sektörü sayesinde de gelirlerini artırmışlardır. Hem reklam gelirleri hem de yüksek rakamlardaki tirajdan sağlanan satış gelirleriyle, siyasi partilerden ekonomik bağımsızlıklarını elde ederek haber üretme ve gazeteciliğin etik ilkeleri ile haber üretmenin standartlarını geliştirmişlerdir. Doğru cevap D'dir.

Medya siyasal açıdan:

• Siyasal alana dair bilgi ve haberlerin yaygınlaştırılması, kamusal tartışmaların sürdürülmesi, yeni görüşlerin ifade edilmesi için kamusal forum veya arena sağlamaktadır.

• Politikacılar ve hükümet veya devletin resmi yetkilileri, büyük sermaye sahipleri, ünlü isimler (futbolcular, sanatçılar vb) medyaya erişimde bir üstünlüğe sahiptirler. Böylelikle medyanın resmi kurum ve kuruluşlara veya toplumun güçlü kesimlerine atfettiği medyada temsil hakkı ve bunun meşru kılan profesyonel söylemi gereği onlarda politik/toplumsal/kültürel güçlerini deneyimlemekte ve pekiştirmektedirler.

Kültürel açıdan ise medya

• Toplumsal gerçekliği ve bu gerçekliğe ilişkin imgeleri sağlayan ve tanımlayan temel bir kaynaktır.

• Modern insanların boş zamanlarını değerlendirmelerini ve eğlenmelerini sağlayan ucuz eğlence sağlayan kültürel kurumdur. Doğru cevap D'dir.

Kamusal Alan: Kamusal alan fikrini ele alan düşünür Jürgen Habermas’tır. Kamusal alan, toplumda varolan sorunlara çözüm üretmek amacıyla bireylerarasında değerler ve ölçütler üzerinde mutabakata varılma olanağının olduğu kamusal yaşam alanıdır. Habermas, kamusal alana dair görüşlerini feodal yapının çözülerek yerini liberal siyasal düzenin alma sürecinde oluştuğunu belirtir. Avrupa’da bireyler özellikle 17. Ve 18. Yüzyıllarda politik ve toplumsal çalkantıların yoğun yaşandığı kentlerde sorunları tartışmak üzere kafeler, malikaneler veya genele açık salonlarda bir araya gelerek tartışma alanları yaratırlar; kamuoyun doğuşu da bu tartışmalara dayanır. Doğru cevap B'dir.

Kitlesel hareketlerin en önemlisi Sosyalist Devrim’dir. Çünkü Sosyalist Devrim sadece ayaklanmayla kalmamış, kitlelerin yönlendirilmesiyle belli sonuçların alınabileceği ve toplumda radikal değişimlerin yapılabileceğini de göstermiştir. Sosyalist Devrim, I. Dünya Savaşı koşullarının bir ürünüdür. Sosyalist liderler, savaşın en kritik evresinde ayaklanma ile propaganda taktiklerini bütünleştirerek, savaş halinde bulunan Çarlık ordusunun cepheden çekilmesini sağlamışlardır. Farklı bir anlatımla, büyük savaşta Sosyalistlerin cephedeki etkili savaş karşıtı propaganda faaliyeti Çarlık Rejimi’nin devrilmesinde ve I. Dünya Savaşı dengelerinin değişmesinde önemli bir rol oynamıştır. Özellikle işçi ve askerlere yönelik propaganda faaliyetleri Sosyalistlerce bir savaş ve mücadele yöntemi olarak tercih edilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Propaganda, örgütlü ve sistemli şekilde bir görüşe taraftar toplama etkinliğidir. Çok sayıda insanın düşünce ve davranışlarını etkileme amaçlı olarak yapılan ikna çalışmalarıdır. Propaganda, tarafsız ve kamu yararına bilgi sağlama amaçlı değil; belli bir kişi veya grubun çıkarları doğrultusunda önceden tasarlanmış insanları etkilemeye yönelik iletişim faaliyetidir. Posterler, el ilanları, raporlar, bilim kisvesiyle piyasaya sürülen kitaplar, filmler vb. şekillerde olabilir. Reklamdan farklı olarak propagandanın kaynağı her zaman belli ve açık olmayabilir. Doğru cevap C'dir.

Sosyal bilimlerin değişik dalları içerisinde kitle iletişim araçlarına yönelik yapılan araştırmalara yön veren temel soru, iletişim araçlarının bireylerin tutumları ve davranışları üzerinde nasıl bir etki yaptığıdır. Buradaki etkinin anlamı ise “bireylerin tutum ve davranışları üzerinde kitle iletişim araçları vasıtasıyla değişiklik” yapmadır. Doğru cevap A'dır

Kültürel çalışmalar yaklaşımına göre anlamlandırma pratiği, hegemonya ve ideoloji birbiriyle ilgili üç tahakküm nosyonudur. Hegemonya yapıları ideolojiyle çalışır. Doğru cevap B'dir.

Dilbilim ve antropoloji alanındaki dilsel açılımları medya program türleri ve popüler kültür çözümlemelerine uyarlayan öncü isim Roland Barthes’dır. Barthes’in en popülerleşen medya mit-üretim analizi, Paris-Match adlı derginin ön kapağının göstergebilimsel okumasıdır. Doğru cevap E'dir.

Medyanın bir endüstri olması onun bilimsel yönünü değil ekonomik boyutunu gösterir. Doğru cevap A'dır.

Medya, toplumsal gerçekliği ve bu gerçekliğe ilişkin imgeleri sağlayan ve tanımlayan temel bir kaynaktır. Medyanın bu özelliği onun kültürel açıdan önemini göstermektedir. Doğru cevap B'dir.

Davis'e "Hall'ı Anlamak" adlı eserinde medyanın 3 ideolojik işlevi vardır: 1. büyük kültürel işlev 2. ideolojik uğraş ve çalışma 3. medyanın temsil alanı oluşturması. Doğru cevap C'dir.

İletişim araştırmaları yaklaşık yüzyıllık bir tarihi geçmişe sahiptir; 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında Amerika Birleşik Devletleri’nde ilk iletişim araştırmaları yapılır. Doğru cevap D'dir.

İletişim çalışmaları kitle iletişim araçlarını yaygın kullanıma eriştiği bir dönemde başlar ancak bu dönem aynı zamanda hayli geniş bir alana yayılan iki dünya savaşı arasındaki zaman dilimidir. Bu nedenle savaşa evrilen günlerde, medyanın propaganda amaçlı kullanımı yoğun olmuş; iletişim araştırmaları içerisinde hem tarihsel anlamda hem de güncel araştırmalarda kitle iletişim araçlarının propaganda amaçlı kullanımını analiz önemli bir yere sahip olagelmiştir. Doğru cevap E'dir.

Yirminci yüzyıl pek çok kitle hareketlerine sahne olmuştur. Kitle hareketleri ve savaş ortamları medyanın birer propaganda aracı olarak kullanıldığı dönemdir. Hitler dönemi Almanya’sının kuramcılarından Goebbels bütünle olduğu kadar ayrıntılarla da ilgilenmiştir. “Radyo sayesinde rejimin her türlü isyan düşüncesini ortadan kaldırdığını” belirterek, Hitler’in şu cümlesini tekrarlamaktadır: “Savaş zamanı, sözcükler birer silahtır”. Doğru cevap A'dır.

1930’lardan 1960’lara uzanan süreçtir. Saha çalışmaları ve deneysel araştırmaların olduğu, bilimsel yöntemlerin geliştirildi dönemdeki araştırmaları kapsar. Medya etkilerinin dolaylı, uzun vadeli ve bireylerin veya grupların sosyo-demografik özelliklerine bağlı olarak değişebileceğini öne süren araştırmalar yapılır. Doğru cevap B'dir.

İki aşamalı akış kuramı iletişim çalışmalarında önemi bir isim olan Paul Lazarsfield ve ekibine aittir. Doğru cevap C'dir.

İçerik analizi bir veri toplama ve inceleme yöntemidir, eleştirel kuramlardan biri değildir. Doğru cevap D'dir.

İletişim ve medya etnografisi sosyal medya alanına kayarken ve yöntemsel açıdan yeni uyarlamalar/geliştirmeler yapılmıştır. Yeni etnografi perspektifli geliştirilen teknikler dijital etnografi, netnografisi webnografi, webetnografi, çevrimiçi etnografi, siber etnografi, sanal etnografi, online etnografi, netnografi gibi internet ortamını çağrıştıran isimlerle anılmaktadır.

Sosyal medyada etnografi uygulamalarında yakın olmak ve dijital kültürün içine dalmak pek o kadar da kolay değildir; araştırmacılar doğrudan dijital ortamlara katılmakta, paylaşımlara birer sosyal medya kullanıcısı olarak takip etmekte ve insanlarla görüşmeler yaparak onların yaşamında dijital paylaşımlarının kendileri açısından ne anlama geldiğini betimlemeye çalışır. Doğru cevap E'dir.