İLETİŞİM SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 8

Frankfurt Okulu kavramı 1960’larda enstitü dışındakiler tarafından kullanılmış olmakla birlikte enstitü üyeleri bu nitelemeyi gururla sahiplenmişlerdir. Okulun bilinen bazı üyeleri, aynı zamanda iletişim çalışmaları açısından da önemli isimler olan, Max Horkheimer, Theodor Adorno, Lea Lowenthal, Herbert Marcuse ve Walter Benjamin gibi düşünürlerdir. Felix Weil ise parasal katkı sağlamıştır. Doğru Cevap A’dır.

Ekonomi politik, liberal yaklaşımın da önemli ilgi alanlarından birisidir. Eleştirel ekonomi politik iletişim çalışmaları, tarihsel maddecilik üzerine temellenir. Ekonomik erk ile kültürel biçimler arasında dolaysız ve dolayımlanan bağlantıları araştırır. Bu anlamda kitle iletişim araçlarının mülkiyeti, kontrolü medya sektörünün diğer sektörlerle ve devletle olan ilişkisi, tekelleşme, medya içeriğinin farklılaşması, metalaşma, ticarileşme, reklam ve kar güdüsünün içeriğe etkisi gibi konuların sorgulanması önemli konular olarak saptanmıştır. Doğru Cevap D’dir.

Vincent Mosco (1996) ekonomi politik yaklaşımın 1990’lı yıllardan itibaren dört temel ilgi alanı belirlediğini söylemektedir. Bunlar küreselleşme, deregülasyon, birleşme ve sayısallaşma olarak sıralanabilir. Doğru Cevap E’dir.

Deregülasyon özellikle radyo-televizyon yayıncılığı alanında temel olarak yasal düzenleme ya da yeniden düzenlemeyi ifade etmek için kullanılmaktadır. Yasal düzenlemeler ile radyo ve televizyon yayıncılığı kamu tekelinden çıkarılıp serbest piyasa koşulları içinde ve küresel sermayenin kar edebileceği sektörlere dönüştürülmüştür. Doğru Cevap B’dir.

Kültürel çalışmaların gelişimi sürecinde önemli bir rol üstlenen Gramsci’nin hegemonya kavramı iktidar ile pratik arasındaki ilişkiyi sorunsallaştırmaktadır. Hegemonya yönetici sınıfın sahip olduğu konumu sürdürmesinde önemli işlevler üstlenmektedir. Bu bağlamda medya, yöneten sınıfın tahakkümünü sürdürmede toplumun kendi rızasıyla katılımını sağlamakta ve bunu tekrar tekrar üreterek bir anlamda ortakduyu oluşturmaktadır. Medya aracılığı ile kültürel değerler egemen grupların çıkarlarını sürdürecek, koruyacak ve meşrulaştıracak biçimde sunulur. Doğru Cevap E’dir.

Kitle iletişim araçları ile ilgili güçlü etki döneminde izleyiciler sorgusuzca her şeye inanan, etkilenen kişiliksiz hedefler olarak gösterilir. Kitle iletişim araçlarının etkisini belirtmek için Lasswell'in geliştirdiği "Hipodermik Şırınga" modeli kullanılır. Bu modele göre kitle iletişiminde pasif, çaresiz, atomize bireylere düşünce, tutum ve davranış enjekte edilir.

İnsanlar kitle iletişim araçlarından çok içinde bulundukları toplumun kanaat önderlerinden daha çok etkilenir. Bu süreçte kanaat önderleri ve kanaat önderlerinin kitle iletişim araçlarıyla ilişkileri öne çıkmaktadır.

Gündem oluşturma kuramına göre kitle iletişim araçları olayların bazılarını gözardı ederken diğerlerini öne çıkararak kamu oyunun oluşmasını sağlamaktadır. İnsanlar da kitle iletişim araçlarını takip ederken kitle iletişim araçlarının konulara verdiği önceliği kendi öncelikleriymiş gibi benimser.

E. Noelle Neumann çalışmalarını "Suskunluk Sarmalı" kuramı üzerine oturtur. Suskunluk sarmalı bir toplum üzerinde uzlaşılan belli değerler ve hedeflerin varlığı üzerine kuruludur.

Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımına kadar iletişim araştırmaları temelde kitle iletişim araçlarının insanlara ne yaptığını ya da etkilediğini sorgularken kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı ile birlikte asıl insanların kitle iletişim araçlarıyla ne yaptığı sorusu önem kazanmıştır.

Eleştirel çalışmalar kavramını iletişim bağlamında ilk defa Paul F. Lazarsfeld 1941 yılında kullanmıştır. Lazarsfeld liberal iletişim araştırmalarının boş bıraktığı eleştirel yanı doldurarak bütüncül bir iletişim bilimi oluşturma umuduyla bu nitelemeyi kullanmıştır.

Horkheimer enstitünün başına geçtikten sonra diğer üyelerle birlikte ilgi alanı ekonomi ve tarihten felsefe, kültür ve medyaya kayar. Bu süreçte Horkheimer'in araştırma programı ve anlayışı belirleyici olur.

Adorno ve Horkheimer kültür endüstrisinin yeni toplumsal denetim biçimi ve kapitalist topluma rıza üretmenin aracı olduğunu saptamışlardır.

Stuart Hall temelde kitle iletişim araçlarının metinlerinin herkes tarafından aynı şekilde ve tek bir anlamın egemenliğinde okunmasının mümkün olmadığını saptar; çünkü mesajı kodlayanlar belli kültürel ve sosyo ekonomik konum ve birikimle bunu yaparken, bu kodlanmış mesajları kendi anlam dünyalarına çeviren insanlar, benzer şekilde birbirinden farklı kültürel ve sosyo ekonomik konum ve birikimle yapmaktadır.

Liberal Feminizm kadınların eşit konuma gelebilmesi için erkek egemen alanlara daha fazla girmesini, böylece güç kazanmalarını önermektedir. Bu durumda kitle iletişim araçlarında var olan kadın temsilinin de yavaş yavaş değişeceği inancı güçlü bir motivasyon kaynağı olarak devam eder.

Bu yaklaşımda kadınların erkekler tarafından tahakküm altına alması ataerkil kavramı ile açıklanmaya çalışılmıştır. Doğru cevap B'dir.

Evrensel köy kavramı kitle iletişim araçlarının gelişmesi ile birlikte dünyanın adeta küresel bir köye dönüşeceğini ileri sürer. McLuhan’a göre, köylerde nasıl herkes her şeyden anında haberdar oluyor ve birbirini tanıyorsa, iletişim araçları sayesinde dünyanın her yerinde olan bitenden anında haberdar olmak mümkün hale gelmiştir.Doğru cevap A'dır.

Gramsci  hegemonya kavramını dâhice bir sorgulama yeteneği ile medya içeriğinin yani metinlerinin analizinde kullanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Liberal feminizm kadınların eşit konuma gelebilmesi için kadınların erkek egemen alanlara daha fazla girmesini, böylece güç kazanmalarını önermektedir. Doğru cevap A'dır.

Frankfurt Okulunun temelini belirleyen üç tarihsel olgunun altını çizmek gerekir. Bunlardan ilki Rusya’da gerçekleşen Bolşevik ihtilalinin beklendiği gibi Avrupa’ya yayılmaması. İkincisi Almanya’da Adolf Hitler liderliğinde Faşizmin yükselişi ve iktidar olması. Üçüncüsü ise Batı Avrupa’da egemen sistemlerin bir anlamda istikrara kavuşması ve ideolojik dönüşümlerin bu egemen yapılar tarafından üretilmesidir. Doğru cevap A'dır.