İLETİŞİM SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 6

Sinema büyük kitlelerin yaygınlaştırılması var olan rejimin benimsetilmesi ve davamlılığın sağlanması adına çok büyük bir öneme sahip olmuştur.

Kitle toplumu” olgusunun ve anlayışının ilk kez Amerika Birleşik Devletleri önderliğinde gerçekleştirilmeye girişilmiş olmasıdır. Kitle toplumu, kitle kültürü, tüketim ve refah toplumu kavramları 1945 sonrasında kapitalist Amerika’nın tanımlanmasında başvurulan en yaygın ve çekici kavramlar haline gelecektir.

İletişim konusu, bir dönemin özel koşullarında bilimsel alanın gündemine gelmiştir. Bu dönemin en önemli özelliklerinden birisi çok büyük kitlelerin savaşla başlayan etkinlikleri ve bu kitlelerin yönlendirilmesi, yönetilmesi sorununun ortaya çıkmasıdır. Bu sorun iletişimle ilgili çalışmaların ilk döneminde propaganda konusunun önceliği almasına yol açmıştır.

Toplum  mutlak, önceden verili, otomatik olarak gerçekleşen, doğadan gelen bir örgütlenme biçimi değildir.

Eğitim ve okul en önemli kuşaklararası iletişim aracıdır.

Amerika’nın Avrupa’yı kendine bağımlı kılma siyaseti, başka bir deyişle Batı’nın liderliğini ele geçirme isteği yatmaktadır. ABD bu hedefine ulaşmak için iki araç geliştirmiş, Marshall Planı ile Avrupa’yı ekonomik açıdan, NATO ile de askeri açıdan kendine bağımlı kılmak istemiştir. Hem Marshall Planı hem de NATO’nun ABD’ye büyük ekonomik maliyeti bulunmaktadır. Bu harcamalara karşı Amerikan kamuoyunda oluşacak muhtemel tepkileri en baştan önlemek ve bu siyaseti haklı ve meşru göstermek için oldukça abartılı yapay bir komunizm tehtidi yaratılmıştır.

Kuşaklar arasında da bir aktarma gerekliliğini ortaya çıkmaktadır. Kuşaklararası iletişimde en önemli kurumlardan biri de eğitimdir. Doğuştan gelmeyen kendiliğinden gerçekleşmeyen çözümün aktarılması çerçevesinde iletişim, yalnızca toplum üyeleri arasındaki anında haberleşmeyle sınırlı kalmayacak, kuşaklararası iletişim gerekliliği ortaya çıkacaktır

İletişim son dönemlerin ürünü olmadığı gibi bağlı olduğu toplumsal yasa ve koşulların dışında tek başına, tarihsiz bir biçimde öncesi sonrası yokmuş gibi ele alınamaz. Konunun toplum yaşamına geçiş aşamasına kadar geriye götürülebilme özelliği bulunmaktadır.

İletişim alanındaki çalışmaların temelinde öncelikle askeri/siyasi kaygıların bulunduğu görülmektedir. Askeri/siyasi kaygılarla biçimlenen çalışmalar daha sonra ticari çerçevede yaygınlaşmıştır. Bu alandaki araştırmalara öncülük yapan Amerika Birleşik Devletleri’ndeki deneysel çalışmaların Ordu Enformasyon ve Eğitim Bölümü Araştırma Birimi’nde hız kazanması da meselenin bu boyutunu bize göstermektedir. Doğru cevap A’dır.

XX. yüzyılın başındaki bazı olaylar geniş kitlelerin kolayca yönlendirilebileceği ve belli sonuçlar alınabileceğini göstermektedir. Bunlar başta Bolşevik İhtilali olmak üzere Almanya ve Macaristan’da yaşanan büyük kitlesel hareketlerdir. Almanya Spartaküs olayını yaşamıştır. Spartaküsler I. Dünya Savaşı boyunca Almanya’da etkinlik gösteren, savaş sonunda öncülük ettikleri başarısız ayaklanma girişimi sırasında dağıtılan devrimci bir topluluktur. Aynı zamanda Macaristan da siyasal karışıklıklar içindedir. Bir başka önemli olay Kızılordu deneyidir. İktidara geldikleri zaman her Alman kadınının bir kocası olacağı vaadinde bulunan Hitler ve kurmayları modern propaganda yöntemlerinin başarılı uygulayıcılarıdır. Almanya’da nazizmin en önemli liderlerinden biri olan Goebbels bu gelişmelerin gerçek öncüsüdür. Vietnam savaşı iki dünya savaşı arasında yaşanmamıştır. Doğru cevap D’dir.

Kitle toplumu, kitle kültürü, tüketim ve refah toplumu kavramları 1945 sonrasında kapitalist Amerika’nın tanımlanmasında başvurulan en yaygın ve çekici kavramlar haline gelecektir. Gerçekten yeni dönemde Birleşik Devletler, Batı’nın öncülüğünü, 1930’lardan itibaren yeniden örgütlemeye başladığı toplumsal sistem sayesinde kazanmıştır. Ve bu çabada geniş kitlelere hitap edecek yeni iletişim araçlarından yararlandığı gibi bu yararlanmanın maksimum seviyede gerçekleşebilmesi için kitle iletişimi ile ilgili bilimsel çalışmaların öncülüğünü de yapacaktır. Doğru cevap C’dir.

I. Dünya Savaşı’ndan itibaren Batı toplumlarının karşılaştıkları belli sorunlar iletişim teknolojisinin hızla gelişmesine yol açmıştır. Savaşın bitmesinden sonra da bu teknik deneyim birikimi daha da geliştirilmiştir. Başka bir ifadeyle Batı’da büyük savaş sırasında geliştirilen tekniklerin geri planında öncelikle askeri amaçlar yer almaktadır. Ama söz konusu teknikler savaşı izleyen dönemde de bu kez gündelik yaşamın biçimlendirilmesine dönük olarak kullanılmıştır. Bu açıdan günümüz iletişiminin en yeni sistemlerinden internetin ilk uygulamalarının Körfez savaşı sırasında yapılmış olması şaşırtıcı değildir. Doğru cevap E’dir.

İletişim konusunda çalışmaların hız kazandığı dönemde ABD ve Sovletler Birliği’nden oluşan iki karşı cephe bulunmaktaydı. Buna bağlı olarak da mesele önce siyasi propaganda olayı olarak görülmüştür. Sovyetler’in dağılıp karşı cephenin ortadan kalkmasıyla birlikte meselenin propaganda, ikna etme, yönlendirme yönü gözardı edilmiş ve siyasi boyutlarından arındırılmış biçimde bu defa da bilgi edinme ya da bilgi aktarma olayı gibi bize tanıtılmak istenmiştir. 1990’lı yıllarla birlikte Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla artık tek merkezli sistemde bilgi çağından bahsedilmektedir. Doğru cevap B’dir.

Belli bir dönemin koşullarına ve iletişimin o dönemdeki görünümüne dayalı yaklaşım biçimi, sonuçta iletişim konusunu tarihsel ve toplumsal boyutlarından arındırmaktadır. Hâlbuki iletişim sadece günümüz olayı değildir, konunun tarihi boyutu da bulunmaktadır. Sorunun bu çerçevede ortaya koyulmasına bağlı olarak ortaya çıkan ikinci bir özellik, kitle iletişim araçları ve tekniklerinin açıklamalarda belirleyici bir faktör olarak yer almasıdır. Kitle iletişim araçlarının etkinlik kazanması, açıklamaların da iletişim araçları ve teknikleri çerçevesinde yapılmasına yol açmakta, ilgi bu alandaki teknik gelişmelere yoğunlaştırılmaktadır. Kullanılan iletişim araçlarına ve tekniğe dayalı ele alış, iletişim alanındaki gelişmeleri toplumsal ilişkilerden uzak, iletişim tekniğinde görülen sıçramalarla açıklayacaktır. Hâlbuki iletişim konusu sadece teknik bir konu değildir. Meselenin toplumsal ve siyasal boyutu da bulunmaktadır. Meselenin bu şekilde hem günümüz sorunu, hem teknik sorun olarak ele alınması ister istemez tarihi boyuttan uzak şematik açıklamalara gidilmesine yol açacaktır. Bu durum konuya bakış açısını ve meseleyi anlama çabasını sınırlamakta ve yoksullaştırmaktadır. Doğru cevap B’dir.

İlk belirteceğimiz husus, iletişimin yeni bir olay olmadığıdır. İletişim son dönemlerin ürünü olmadığı gibi bağlı olduğu toplumsal yasa ve koşulların dışında tek başına, tarihsiz bir biçimde öncesi sonrası yokmuş gibi ele alınamaz. Konunun toplum yaşamına geçiş aşamasına kadar geriye götürülebilme özelliği bulunmaktadır. Buna bağlı olarak, iletişimin toplumsal bir eylem olma özelliği ortaya çıkmaktadır. İletişim, toplum yaşamının başlangıcından günümüze kadar her aşama ve durumda, her koşul ve ilişkide görülen toplumsal bir eylemdir. Doğru cevap A’dır.

Temel varsayım, toplumun mutlak, önceden verili, otomatik olarak gerçekleşen, doğadan gelen bir örgütlenme biçimi olmadığıdır. Tam tersine toplum yaşamı yahut toplumsal örgütleniş biçimi, önündeki sorunları aşabilmek için insanın sonradan geliştirdiği bir çözüm biçimi olarak karşımıza çıkmıştır. Başka bir ifadeyle toplum yaşamı, insanlığın gelişiminin bir aşamasıdır. Toplum yaşamının insanlığın başlangıcına kadar geriye uzanması, bu örgütleniş biçiminin mutlak ve verili olduğu izlenimini doğurmaktadır. Söz konusu örgütleniş biçiminin tarihin başlangıcından itibaren görülmesi onun otomatik şekilde gerçekleşen mutlak bir olay olduğunu göstermediği gibi, tersine insanların ilk ilişkilerinde önlerine çıkan sorunlarını kendi başlarına çözemedikleri ve çözümü toplum yaşamına geçmekte buldukları anlamına gelmektedir. İnsan, doğal donanımı açısından belki de canlıların en zayıf olanıdır. Bu yüzden de doğa ile tam bir uyumu söz konusu değildir. Doğru cevap C’dir.

Kuşaklararası iletişimde en önemli kurumlardan biri de eğitimdir. Doğuştan gelmeyen kendiliğinden gerçekleşmeyen çözümün aktarılması çerçevesinde iletişim, yalnızca toplum üyeleri arasındaki anında haberleşmeyle sınırlı kalmayacak, kuşaklararası iletişim gerekliliği ortaya çıkacaktır. Kuşaklararası iletişim için kullanılacak çeşitli yol ve araçlar içinde okul ve eğitim de çözümle yakında ilişkili olacaktır. Eğitim ve okul en önemli kuşaklararası iletişim aracıdır. Doğru cevap D’dir.

Genellikle toplum içi ilişkiler sorunların ve bunlara karşılık geliştirilen çözümlerin kaynağı olarak gösterilmektedir. Marx’ın sınıf çatışması kuramı bunun en somut örneğidir. Marx toplumsal değişmenin, hatta tarihe yön veren temel dinamiğin toplum içindeki sınıflar arası ilişki/çatışma olduğunu söylemektedir. Doğru cevap B’dir.

E

B