İLETİŞİM SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 18

e şıkkında eksik vardı.

e şıkkı yanlış yazılmış

Mitler bir bakıma kültürel yol olarak ele alınmalıdır.

Günümüz toplumlarında ulaşılan gelişkin iş bölümünü ve örgütlenmeyi düzenleyen iletişimdir.

Yazı dışsal dünyaya ait olan şeyleri belleği kullanmadan koruyabilme olanağı sağladı.

Kaynak iletişimi başlatan taraftır. Bir duygu, düşünce, haber veya enformasyonu anlaşılır şekilde dışa vuran veya dile getiren taraftır. Bireylerarası iletişim sözkonusu olduğunda kaynak bir insandır; kitle iletişiminde ise medya kuruluşları aldığımız çok çeşitli iletilerin kaynağıdır. Bir TV kanalı veya radyo istasyonu kaynak olabilir. Kimi durumlarda da kaynak bir siyasi parti, sivil toplum kuruluşu veya uluslararası örgütlü bir topluluk da olabilir. İletişim Sözlüğü’nde kaynak şöyle tanımlanır: “Bir iletişim etkinliğinde kaynağı konuşan, yazan ya da bir hareket yapan bir birey ya da bir reklam politikası formüle eden bir grup ya da bir sorunu çözen bir bilgisayar olabilir”. Görüldüğü gibi şarkı sözü ileti (mesaj), akıllı telefon bir araç, fotoğraf bir araç, radyo dalgaları da kanal iken, sivil toplum kuruluşları iletişim sürecinin temel öğelerinden olan kaynağa doğru örnektir. Doğru cevap C’dir.

1960’lı yıllarda dilbilim alanındaki çalışmalar özellikle yapısalcılık kuramının etkisiyle iletişim olgusu iletilerin yalın şekilde aktarımı olarak değil; bir anlam üretim pratiği şeklinde bir bakış açısıyla ele alınmaya başladı. Yapısalcılık ve göstergebilimin öncü isimleri ve görüşleriyle iletişim çalışmalarını etkileyen düşünürlerin başında C.S. Pierce, F. Saussure ve R. Barthes gelir. Söz konusu düşünürlerin takipçisi ve anlamın nasıl kurulduğu sorusuyla daha çok ilgilenen modeller şu üç öğeyle ilgilenir: gösterge, göstergenin gönderme yaptığı nesne ve göstergenin kullanıcıları veya yorumlayanlardır. Görüldüğü gibi Pierce, Saussare ve Barthes görüşleriyle iletişim çalışmalarını etkileyen Yapısalcılık ve Göstergebilim çalışmalarını öncü isimlerindendir. Doğru Cevap B’dir.

İletişim, insanın varlık sürdürme biçiminin bir ürünü ve insanın varlık sürdürme biçimindeki gelişmelere ve dönüşmelere bağlı olarak bizatihi kendi yapısı da değişime/dönüşüme uğrayan, insana özgü bir olgu ve insan hareketleri/eylemleridir. Kâinattaki tüm canlılar gibi insanlar da fizik evrenin içinde yaşamlarını sürdürürler fakat insan diğer canlı türlerinden farklı olarak doğa ile mücadele eden ve bunun sonucu olarak da kültür üretimini gerçekleştiren bir varlıktır. Örneğin örümceğin ağını yüzyıllardır aynı tarzda örmesi; arıların altıgen bal peteğini yüzyıllardır kusursuz şekilde yapabilmesi bir kültür üretiminin sonucu değil; tümüyle içgüdüsel olarak gerçekleştirilen davranışlarının bir sonucudur. Oysa insan mağarada yaşamaktan gökdelenler yapmaya; denizaltılardan uzaya seyahate, ateş yakabilmeden dünyanın her yerinden canlı ve görüntülü olarak 24 saat haber ve enformasyon aktarabilme bilgi ve becerisine ulaşmıştır. Konuşma edimini bile tam gerçekleştiremediği ancak mağara duvarlarına resim yaparak kendini ve yaşadığı dünyayı anlamlandırma çabasından herhangi bir cafede, ofiste, okulda veya her yerde cebinde taşıyabileceği büyüklükte bir bilgisayarla tüm dünyayla bağını kesmeden yaşayabilen bir canlı varlık olma noktasına gelmiştir. Her akşam evinde televizyon aracılığıyla yaşamı boyunca belki de hiç gidemeyeceği coğrafyalara seyahat etmekte; ulusa sesleniş programlarında başbakanın gözünün içine bakarak yaptığı konuşmayı evine konuk olmuş ve şahsına yapılmış gibi algılayarak onur duymakta, “gerçekleri izlediniz” diyen haber bültenleriyle dünyada olan-bitenin bilgisine vakıf olma duygusunun hazzını yaşamaktadır. Görüldüğü gibi televizyondan Başbakan’ın konuşmasını canlı yayında izlemek, akıllı telefonlarla haber ve gündemi takip etmek, radyodan hava durumu haberlerini dinlemek kültür üretiminin sonucu olarak ortaya çıkan eylemlere örnektir. Doğru cevap D'dir.

Saussure, dil ile söz arasında ayrımı yapan ilk düşünürdür. Ona göre dil toplumun tüm bireylerini kuşatan soyut bir sistemdir; toplumsal ve kültüreldir olarak yapılandırılan bir sistemdir; söz ise konuşma ile ilişkilendirilebilir ve dilin bireysel kullanımıdır. Bebeklere konuşmayı öğretmek insan eğitiminin önemli bir parçasıdır. Bu öğretimde, çocuğa belirli sesleri ya da sözcükleri söyleyebilmesi ve bunlarla daha önceden kararlaştırıldığı gibi, belirli nesne ve olaylar arasında bağlantı kurma yeteneği verilir. Bu başarıldığında anne-baba, dil aracılığı ile çocuğa belirli koşullarda neler yapması veya yapmaması gerektiğini de öğretmiş olur. Bununla birlikte dil sadece ailelerin çocuklarına kendi deneyimlerini aktardıkları bir araç değildir. Dil, aynı dili kullanan yeni seslerin telaffuzu ve bu sözcüklerin taşıdığı anlamlar konusunda uzlaşmaya varmış insan topluluklarının üyeleri arasında söyleşi ve haberleşmeyi sağlar. Doğru cevap C’dir.

Toplumsal örgütlenme ve kültürel yapının doğrudan iletişim teknolojilerinde değişime bağlı olduğunu öne süren yaklaşımlar vardır. Bu yaklaşım teknolojik determinizm olarak adlandırılır. Bu görüşün öncü isimleri Kanadalı iletişimbilimci Harold Innis ve Marshall McLuhan’dır. Her iki düşünürün de yapmaya çalıştığı uygarlık tarihindeki gelişmeleri ekonomi merkezli değil iletişim teknolojileri eksenli analiz etmektir. Çünkü onlara göre, tarihin değişim dinamiğini iletişim teknolojilerindeki yeni icatlar sağlamıştır. Doğru cevap A’dır.

İletişim çalışmaları genel anlamda liberal ve eleştirel/marksist paradigma olarak iki farklı açıdan kavramsallaştırılmaktadır. Liberal paradigma temelli tanımlama çabaları iletişimi bir süreç olarak ele alırken eleştirel paradigma eksenli çalışmalarda anlam üretim uğraşı olarak irdelendiği görülür. Bu nedenle doğru cevap a şıkkıdır.

Süreç bir olayın sürekli olarak ve birbirini izleyen değişmelerle gelişmesi, başka bir olaya dönüşmesi durumu olarak tanımlanır. İletişim de süreç özelliği gösteren bir edimdir. Bu dinamik süreç içerisinde insanlar hem kendileri başka insanlardan etkilenerek değişip dönüşürler; hem de süreçte başka insanlarda da değişim gerçekleşebilir Bu nedenle doru cevap c şıkkıdır.

Kaynak: Bir iletişim etkinliğinde konuşan, yazan, bir hareket yapan veya anlamı kodlayan bir birey ya da bir reklam politikası formüle eden bir gruptur.

Anlam yapısalcılıkla birlikte metnin içinde verili olarak bulunan ve statik/değişmez bir yapı olarak kabul edilmemektedir. Anlam okur/izleyici/dinleyici ile metin arasındaki etkileşimle kurulmaktadır; okur ile metin arasında dinamik bir süreç yaşanmaktadır. Yazar veya anlamı üreten açısından da anlamı zapt etmek diye bir şey yoktur; okur aynı eserden farklı farklı anlamlar/yorumlar üretebilir. Bu da Fransız düşünür olan R. Barthes’ın görüşüdür. Bu nedenle doğru cevap d şıkkıdır.

Kâinattaki tüm canlılar gibi insanlar da fiziksel evrenin içinde yaşamlarını sürdürürler fakat insan diğer canlı türlerinden farklı olarak doğa ile mücadele eden ve bunun sonucu olarak da kültür üretimini gerçekleştiren bir varlıktır. Örneğin örümceğin ağını yüzyıllardır aynı tarzda örmesi; arıların altıgen bal peteğini yüzyıllardır kusursuz şekilde yapabilmesi bir kültür üretiminin sonucu değil; tümüyle içgüdüsel olarak gerçekleştirilen davranışlarının bir sonucudur. Oysa insan mağarada yaşamaktan gökdelenler yapmaya; denizaltılardan uzaya seyahate, ateş yakabilmekden dünyanın her yerinden canlı ve görüntülü olarak 24 saat haber ve enformasyon aktarabilme bilgi ve becerisine ulaşmıştır. Bu ve benzer nedenlerle doğru cevap a şıkkıdır.

Saussure dil ile söz arasında ayrımı yapan ilk düşünürdür.

Toplumsal yaşamdaki örgütleniş aşamasında bir yapılanma ve iş bölümü söz konusudur. İnsan varlığının iletişime en çok ihtiyaç duyduğu aşama bireysellikten çıkıp, toplumsal yaşama entegre olması ile başlar. Toplumdaki beraberlik iş bölümünü zorunlu kılar ve iş bölümündeki düzen iletişim yoluyla sağlanır. İletişimin toplumsal temeli de bu noktaya dayanır. Toplum yaşamına geçilirken, ilişkilerin, çabaların örgütlenmesi ve belli bir amaca yöneltilmesi ancak söz konusu çabalar veya mücadeleler esnasında kurulacak iletişimle mümkündür. Bu nedenle doğru yanıt a şıkkıdır.

H. Innis’in takipçisi olan M. McLuhan iletişim teknolojilerini insanların duyuları üzerindeki etkileri ekseninde ele alır. Ona göre her yeni iletişim teknolojisi farklı bir duyunun gelişimine etki eder ve bireylerin duyularındaki farklı gelişmeler onların zihinsel algılama ve yaratma edimini de değiştirir. Bireylerin algı yapısındaki dönüşümler de kaçınılmaz olarak kültürel üretimi etkiler ve toplumsal yapının değişimini sağlar. Başka bir ifadeyle, toplumsal yapılanma ve kültürel üretim bu farklı duyusal algıların gelişimi doğrultusunda şekillenir. McLuhan’a göre her yeni buluş insanın bir uzantısıdır; sözlü kültürün egemen olduğu dönemlerde duyusal (kulak) duyuya bağlı olarak yaşayan insan matbaanın bulunuşuyla da görsel alana kaymıştır. Bu nedenle doğru yanıt c şıkkıdır.

McLuhan insanlık tarihini dört döneme ayırır. Bir dönemden diğerine geçiş iletişim teknolojisindeki değişimden önemli oranda etkilenmiştir. Bu dönemler • Kabile Çağı • Edebiyat Çağı • Basım Çağı • Elektronik Çağ olarak belirlenmiştir. Bu nedenle doğru yanıt b şıkkıdır.

İnsan on binlerce yıldan günümüze resimler, göstergeler ve tasvirler aracılığıyla mesaj iletmenin sayısız yolunu icat etmiştir. Ancak yazının kendisi kullanıcıların düşündükleri ve hissettikleri ya da ifade edebildikleri her şeyi somutlaştırıp açıkça belirleyebilecekleri düzenli bir gösterge veya simgeler bütünü oluşturulduktan sonra ortaya çıkmıştır. Böyle bir sistem bir günde kurulmamıştır. Yazının tarihi uzun, yavaş ve karmaşık bir tarihtir. B u nedenle doğru yanıt a şıkkıdır.