İLETİŞİM ORTAMLARI TASARIMI

Bir televizyon dizisinin yapımı farklı televizyon sistemlerinde farklı yaklaşımlar göstermekle birlikte, yapım aşamaları genellikle aynıdır. Televizyon programı ya­pım süreci; yapım öncesi aşama, yapım aşaması ve yapım sonrası aşamalarından oluşur.

Ayrımlama, senaryo yazarının, yönetmen ile çalışmaya başlamadan önceki son bireysel çalışmasını yaptığı senaryo evresidir. Ayrımlama ile senaryo yazım evresi tamamlanır. Bu evrede içerik açısından belli bir sonuca giden olaylar dizisinin en küçük ayrıntıları ortaya konulmuş, kişilerin kişilik özellikleri en küçük ayrıntısına dek belirlenmiştir. Böylece artık dizi yazarları önceden belirlenmiş kurallara uy­gun biçimde ellerindeki malzemeyi düzenleyerek senaryoyu tamamlamış olurlar.

Türkiyede tüm televizyon kanallarında yayınlanan programlar incelendiğinde güldürü programlarının sayıca azlığı açıkça görülür. Ne var ki, bu konuda para ve zaman sınırlılığı gibi fiziksel etkenlerin pek bir rolü yoktur. Çünkü dizi filmlerle kıyaslandığında, durum komedileri hem daha düşük bir bütçeyle, hem de çok daha kısa sürede gerçekleştirilen yapımlardır. Ancak Türkiyede komedi yazarlığındaki sayısal yetersizlik, televizyon komedisindeki kısırlığın önemli bir nedenidir.

Pembe dizilerin diyalogları çoğunlukla yapay ve hantaldır, yönetimleri banaldir, incelikten yoksundur. Oyunculuk çoğu kez yeterince prova yapılmadığı için özensiz ve savruktur. Ayrıca bu dizilerin üre­timi olabildiğince ucuza çıkmasına çalışılarak gerçekleştirildiğinden mekan kul­lanımı, dekor vb. için çok az para harcanır.

L. Herman’a göre, “Belgesel film, öyküsü gerçeğin içinden çıkan bir çalış­madır. Bu nedenle de gerçekçi bir konum içinde, öykünün geçtiği gerçek yerde ve öyküyle ilgili gerçek kişilerle uygulanır.”

Gerçeği bir öykünün yörüngesinde değil, gerçekliğin kendi dramatik gerilimi içinde aktararak izleyicinin gerçek dünyaya yeni bir gözle bakmasını sağlamaya ça­lışan belgeselin en önemli niteliği, izleyiciden olaylar ve kişilerle kendini özdeşleş­tirmek yerine, bunları tartıp yorumlamasını beklemesidir.

Televizyon dizilerinin popüler bir drama formülü olması, onların bağımlılık yaratıcı özelliklerini arttırır. Ne kadar uzun sürerse o denli bir izleme alışkanlığı yaratır ve o denli de başarılı olarak nitelenir. İzleyiciyi bir dizi filme bağlamanın yolu, insanların meraklarını uyandıracak bir sorunun çözümünü bir bölümden bir sonraki bölüme aktarmada yatmaktadır. İzleyicilerin bir sonraki bölüme katılmasını sağlama alma tekniği olan, izleyiciye “kanca atma” ilkesi dizi filmlerin anlatı yapılarının özüdür.

Farklı ülkelerde çocuklara yönelik yayınlar konusundaki yasal düzenlemelere bakıldığında “çocuk” tanımın­da farklılıkların olduğu görülmektedir. Örneğin, Birleşmiş Milletler Çocuk Hak­ları Bildirgesi çocukları 18 yaşın altındakiler olarak tanımlamaktadır. Kanada’da yaş sınırı 12 iken, Avustralya’da 14, Japonya’da ise 15’tir. Hollanda, Fransa ve Belçika’da 16 yaşın altındakiler çocuk olarak tanımlanmaktadır.

Televizyon kanallarının çocuklara yönelik programları incelendiğinde, 4-15 yaş arası çocukların televizyon kuruluşları tarafından daha öncelikli olarak tanımlandıkları, buna karşılık genç izler kitlenin ise çoğu kez yetişkinler grubuna dahil edildiği görülmektedir.

Gözlemler televizyonda izlenen çizgi filmlerin nitelikleri, içerikleri ve algılanması yaş gruplarına göre de­ğiştiğini göstermesine karşın genelde çizgi filmler her yaşta izlenmektedir.

Stüdyoda herhangi bir söyleşi programı, iki ya da daha fazla kamerayla çekilebilir; katılanlar değişik konumlarda oturabilirler; kameralar değişik yöntemlere göre yönetilebilirler. Kısacası, biçim önemli değişiklikler gösterebilir. Ancak, tüm söyleşi programları için tek ve değişmez bir kural vardır: Görüntü açısından programda en önemli kişi, kendisiyle söyleşi yapılan kişidir.

Kanca Atma

Tema

Ayrımlama

Yalan Rüzgârı

5-11 ve 12-19

Çocukların izleyecekleri televizyon programları, konu ve işleniş yönünden onları zorlayıcı nitelikte olmalıdır.

Hangi görüntüye hangi cümlenin geleceği önceden bilinir.

Özel televizyon kanallarında hangi bölümün sesli görüntü olarak kullanılacağının belirlenmesinde editöryal yapı etkilidir. Bülten içinde o haberin hangi sırada ve ne kadar süreyle yayınlanacağına da editörler karar verir.

Televizyon eğitim programı türleri; doğrudan öğretici (instructional), bilgi aktarıcı (informational) ve güdüleyici (motivational) programlar olarak sınıflandırılır.

Şarkıcı odaklı stüdyo-dış çekim video klipler; ünlü bir şarkıcının, grubun imaj değişimini, yeni bir şarkıcı ya da grubun ve şarkısının tanıtımını amaçlar. Şarkı boyunca şarkıcının-grubun şarkıya uygun hareketlerine ya da profesyonel dansçıların danslarına yer verilir. Çeşitli ölçeklerdeki kısa, anlık çekimler ve elbette yine şarkıya uygun kamera hareketleri kullanılır. Stüdyo çekimlerinde, şarkıya uyumlu ya da değil yalın bir dekor, koltuk, hazır yemek masası, vazoda ya da saksıda çiçek ve pencere görüntüleri en çok kullanılan malzemelerdir. Fotoğraf, film, arşiv ve belgesel görüntüleriyle kimi ünlü filmlerden görüntüler de kullanılır. Dış çekimlerde ise, kullanılan mekanlar park, kır, orman, deniz kıyısı, dağ vb. çok değişik yerlerdir. Şarkıcı odaklı stüdyo-dış çekim video klipleri dramatik bir anlatım içermezler.