İLETİŞİM ORTAMLARI TASARIMI

Röportajın Konusu
• Yeni,
• Kullanışlı bir şekilde düzenlenebilecek,
• İlham verici ve
• Hoş, kısa ve heyecan verici olmalıdır.
Röportajın konusunu nelerin başlatacağını ve nelerin bitireceğini bilmek, o röportajın
özelliklerini bilmektir. Doğru cevap C'dir.

Bir döneme damgasını vuran ve günümüzün vazgeçilmez kitle iletişim araçlarından biri olan radyo, meydana gelen olayları dinleyicinin bilgisine sunan, yaşamın her kesitini ele alan ve her konuyla ilgili olan bir araçtır.

Radyo görsel değildir, sadece kulağa hitap eder. Bu yüzden anlatıp yaşattıkları ile duygu dünyamızı harekete geçirip hayal gücümüzü etkiler, sunduklarının beynimizde şekillenmesini sağlar.

Radyo hız demektir. Ortaya çıkan bir olayı canlı yayınla anında dinleyicisine ulaştırır. Bu yayın basit cihazlarla yapıldığı için kullanımı kolaydır. Söz gelimi TV’de kamera, ses, ışıklar, up-link vb cihazlar tv yayınını karmaşık hâle getirir. Oy- sa radyo bir cep telefonu ile bile olay yerinden anında yayın yapılmasına olanak sağlar. Bu yönüyle de radyo haberciliği diğer kitle iletişim araçlarına oranla her zaman bir adım öndedir.

Radyo ucuzdur. Çünkü hem alıcıları tv’lere göre çok daha ucuz, hem de prog- ram yapım maliyetleri çok düşüktür. Söz gelimi ünlü tv dizisi “Uzay Yolu” nun ya- pım maliyeti ile bir radyo klasiği olan “Dünyalar Savaşı”nın maliyeti birbiriyle karşılaştırılamaz bile.

Radyo müzik demektir. Klasik müzikten caza, opera ve rock’tan halk ve sanat müziklerine kadar sevdiğimiz müziği 24 saat dinleme imkânı verir.

Bütün bu anlattıklarımız sonunda şu rahatlıkla söylenebilir ki; radyo diğer kitle iletişim araçlarına oranla daha hızlı haber almamızı sağlar. Bizi eğlendirir, hayal gücümüzü çalıştırarak yaratıcılığımızın gelişmesine yardımcı olur. Bütün bu yönleriyle günümüzün vazgeçilmez iletişim araçlarından biri olmuştur.

Programı hazırlayanlara, sunanlara, teknik alt yapıyı oluşturup yayına hazır hâle getiren ve yayınlayanlara yayıncı adı verilir. En genel hatlarıyla yayıncılar şu kişilerden oluşur.

Bir yayıncı yapacağı çalışmalarda, halka karşı sorumludur. Temel olarak bu Anayasa, RTÜK Yasası ile diğer yasalar çerçevesinde idari, hukuki ve ceza- i sorumlulukları kapsar. Yasaların getirdiği sorumluluklar yanında mesleki sorumluluklar da büyük önem taşır. Bu sorumluluklar:

Ulusal Sorumluluk: Bir radyo yayıncısı ulusal çıkarları gözetmek, kollamak ve yayınlarında bunu yansıtmak durumundadır. Doğruluk ve tarafsızlık temel değerleri kapsamında, ulusal çıkarlar göz ardı edilemez.

Kurumsal Sorumluluk: Bir radyo istasyonunun elemanları tüm çalışmalarında temsil ettikleri kuruluşu göz ardı edemezler. Verilen her sözün, her davranışın bu kuruluşu bağlayacağı unutulmamalıdır. Yayın ilkelerine bağlılık ve uygunluğun yanı sıra davranışlarıyla da kuruluşlarının saygınlığını artırıcı şekilde davranılmalı, ona zarar vermekten kaçınılmalıdır.

Mesleki Sorumluluk: Radyo çalışanları mesleklerini tüm yönleriyle bilmek ve uygulamak zorundadırlar. Mesleki hata yapmaları, kuralları ve ahlaki değerleri göz ardı etmeleri, Basın Ahlak Yasası yanında insan haklarına ilişkin ilkeleri ihlal etmeleri de asla söz konusu olamaz.

Uygunluk; Programda kazalar ve olaylarla ilgili korkunç detaylara yer vererek dinleyici kızdırılmamalıdır. Kötü konuşanlara karşı dikkatli olmalı kişisel saldırılara, ürkütücü konulara değinilmemelidir.

Tarafsızlık; Yayıncılar kendi düşüncelerini ifade edemezler ama diğerlerinin bunu yapması için doğru kanallar sağlarlar.

Bütün bunların sonucunda denilebilir ki radyo metni bir roman, makale veya hikâye değildir. Çünkü diğerleri gibi okunmaz, dinlenir. Bir başka deyişle, göze değil kulağa hitap eder. Eğer göze hitap eden bir radyo metni yazılmışsa o radyo metni değildir ve yeniden yazılmalıdır.

Röportaj paketi en basit anlamıyla bir röportajı bütün haline getirmektir. Paketin içinde her şeyden önce röportaj bulunur. O, vazgeçilmez ana parçadır. Buna ek olarak bazı bağlantılar koymak gerekir. Röportajın yan parçaları olarak anılan ve röportajın içinde yer alan bu parçalar, röportajın bir bütün haline gelmesini sağlamalı, dinleyiciye radyoyu kapattıracak veya istasyon değiştirecek kadar sıkıcı ve sıra- dan olmamalıdır. Belki yapılan röportaj sıradan bir röportaj olmuştur, belki de komik. Ama buna diğer parçalar eklendiğinde ortaya mükemmel bir bütün çıkabilir.

Ortaya çıkan bütünde denge büyük önem taşır. Bu, yorucu bir çalışma ve yüksek bir sorumluluğu da beraberinde getirir. Bu yüzden yayıncı röportaj paketini en iyi, dengeli, canlı, dinleyiciye ulaşabilen ve albenisi olacak şekilde düzenlemelidir. Bunu yapmak ve işe başlamak için şu noktalara dikkat edilmeli ve bunlar kullanılmalıdır:

İyi bir röportajcının özellikleri şöyle sıralanabilir:

Radyo, dinleyiciye gerekli olan şeyleri veren bir listedir. Herkese ulaşır ve dinleyici ile karşılıklı konuşur gibi bir hava yaratır. Onun her zaman yanındadır ve mekân sınırı tanımaz.

Sunuş için hatırlatmalar:

Açık oturumu yöneten kişi program sırasında şu noktalara dikkat etmek zorundadır:

Yayıncı

Resim seçici

Prodüktör

Teknik yapımcı

Taraf tutma

Röportaj

Sokak röportajı

Eleştiri

Tartışma programalrı