İLETİŞİM ORTAMLARI TASARIMI - Deneme Sınavı - 16

İfadede, gerçeklik ve görsel deneyim temel oluşturur. Örneğin “kuş” formu ge- nel bir terimdir ve birçok kategoriye ayrılabilir. Görülen bir kuş formunu, balıkçıl, kartal ya da güvercin mi olduğunu, belirten sunumun rengine, boyutuna, hareke- tine, üzerindeki işaretlere ya da çizgilere göre belirleriz. Eğer önceden deneyimi- miz varsa kanarya kategorisindeki özel bir kanarya türünü bile tanıyabiliriz. Gör- sel bilgi, direkt olarak görme deneyimlerinin seviyelerine bağlı olarak ortaya çıkar. insan orijinal bir kamera gibi bilgiyi görür, depolar, hatırlar ve bu görsel bilgiyi yeniden kullanır. insan beyninin kameradan farkı, görsel bilgiyi yeniden üretmede gözlem ve yeteneklerini kullanmasıdır (Dondis 1974: 69). Mesaj “Bir kuş gördüm” ve “Kuş uçuyordu” gibi çoklu seviyelerde öznel değişimlere bağlı olarak anlamlandırılabilir. Bir film yapılırken, kitap tasarlanırken ya da resim yapılırken yöntem kadar yaratıcılık da önemlidir. iyi bir görsel fikir, bir matematik teoremindeki ya da iyi bir müzik sonatındaki gibi seçkin ve güzel olandır.

Fotoğraf görsel gerçekliğin su- numunda en güvenilir yöntemler- dendir. Realistik resim ya da çi- zimler de diğer başarılı yöntem- lerdir. Bir fotoğraşa canlılık ya da gerçeklik yakalanırken, bir sanat- çının çalışmasında daha ayırıcı özellikler vurgulanabilir. Tipik özellikler ayrıştırılarak görsel ola- rak yansıtılabilir. Böylece görsel durum daha temel elemanlara in-

dirgenerek özetlenir ve semboller ortaya çıkar. Bir sembolün etkili olması için görülmesi hatırlanması ve hatta tekrar üretilebilmesi gerekir. II. Dünya savaşında Almanların ilk olarak kullandığı ve Winston Churchill’in de sıkça kullandığı zafer sem- bolü ve savaş karşıtı semboller buna örnek oluşturabilir.

Eğer iyi özetlenirse bilginin aktarımı sembollerle daha etkilidir. Bu şekilde semboller dil yazımına hizmet eden bir kod durumuna gelir. Sayıların ya da müzik notalarının kod sistemi bu konuda örnek oluşturur:

Soyutlama (ayrıştırma) süreci mesajın anlaşıldığı andır. Soyutlama daha kuvvetli ve özü çıkartılmış bir anlama doğru bir basitleştirme olarak tanımlanabilir. insanlar görsel mesajın yapısı ve anlaşılması için görülenleri, nokta, çizgi, renk, doku, boyut, biçim, yüzey, hareket, yön gibi temel görsel elemanlar bağlamında soyutlar. Bilgi daha görünür olur, daha özel, öz ve genel olur. Özellikle resim ve heykel sanatlarında soyutlama ile ifade yönteminden daha çok yararlanılır. Çoğu görsel şekil, kendi doğallığı ile soyutlanır. Bir ev, basit ya da karmaşık bir barınağı ifade edebilir. Bir binanın sağlamlığı, boyut, şekil, orantı, renk, ton ve yüzey gibi faktörlerle ortaya konur. Bu nedenle form fonksiyonla ilişkilidir.

Bir kompozisyonda kullanılan ögelerden birinin ya da bir grubun diğer ögelere göre ölçü, değer, renk, doku bakımından üstünlük sağlamasıdır. Her türlü egemenlik zıtlıkla sağlanır. Tasarımın esas düşmanı yeknesaklıktır. Alıcının, bir tasarıma ilgi duyabilmesi için hayal gücünü kurcalaması gerekir. Amaç dikkat çekmek ve bakan bireyde haz uyandıran bir düzenleme sağlamaktır. Bu bir kompozisyon- da odak noktasının oluşturulmasını sağlamakla gerçekleştirilir. Son derece saf, soyut düzenlemelerde bile odak noktası, bakan bireyin dikkatini çekecek; görsel heyecan uyandıracaktır. Örneğin; odak noktası, ögelerin çoğu dikey olduğunda yatay formların bu düzeni kesmesi, ögelerin çoğu yaklaşık aynı ölçüde ve birini oldukça büyük kullanarak yerleştirme yardımıyla, ilginç ögeler kullanarak, ölçü büyüklüğü, renk ya da doku yoğunluğu kullanılarak oluşturulabilir.

Tasarım+Konu=Mesaj

Figür-Arka plan İlişkisi İlkesi

Eş Biçimli Uygunluk İlkesi

Algısal Gruplama

Benzeşme-Ayrışma İlkesi

Gördüğümüzü, çevremiz ve deneyimlerimizle tanırız: İfade.

Temel görsel elemanları, duyularımız ve duygularımızla ayıklarız: Soyutlama.

İnsanoğlu tarafından geliştirilen sembol sistemlerini kullanılarak yeniden

anlam yükleyerek yaratırız: Sembolizm.