İLETİŞİM BİLGİSİ

İletişim geri döndürülmezdir. Gönderilen bir ileti yaydan çıkan bir ok gibidir. Artık geri dönü­şü söz konusu değildir. Doğada geri döndürüle­bilir sistemler vardır. Örneğin, su sıvı haldeyken ısıtılıp gaz haline dönüştürülebilir sonra da yine soğutularak sıvı hale dönüştürülebilir. Fakat ile­tişim doğası gereği geri döndürülebilir bir süreç değildir. Çünkü başka bir insan tarafından algı­lanmış olan bir iletiyi, bir anlamı onun zihnin­den belleğinden söküp geri alamayız. Verilen örneklerde de katı hale gelen yumurta tekrar eski haline döndürülemez. Dolayısıyla bu süreç de geri döndürülemezliği bakımından iletişim sürecine benzemektedir. Doğru cevap A’ dır.

İletişim, belirli bir bağlam veya durumda ileti alışverişi yaptığımız ve bu iletileri yorumladığımız dinamik ve geri döndürülmez bir süreçtir. Burada dinamik yalnızca hareketli olarak algılanmamalıdır. Hareket hep aynı yörüngede yeknesak bir çizgi izliyorsa buna dinamik diyemeyiz. Bu sebeple iletişim bir çemberden çok bir helezona benzer şekilde ilerler. Doğru cevap E’ dir.

Sessiz Sözsüz İletişim Davranışları: Bu kategoriye giren davranışlar ses yoluyla olmayan tüm ileti değiş tokuşlarını ifade eder. Örneğin, vücut tipi, şekli, duruşunuz sizin hakkınızda bir mesaj verir. Giyim kuşam tercihleriniz ya da saç biçiminiz de öyle. Konuşurken yaptığınız jestler, yüz ifadeleriniz, mekanı kullanım biçiminiz de bu kategori içine girer. Ayrıca dokunma davranışları da burada değerlendirilir. Sözsüz iletişim olarak en çok değerlendirilen iletişim davranışları bu kategorideki iletişim davranışlarıdır. Doğru cevap D’ dir.

Güvenilir İletiler Aktarma: Sözsüz iletişimin sözel iletişime göre daha fazla doğuştan gelen öğeler barındırdığını ifade etmiştik. Bu açıdan sözel içeriğe göre sözsüz iletişim kodları üzerindeki hâkimiyet insanlarda daha zayıftır. Örneğin insanlar konuşmalarında yanlış bir şey söylediklerinde hemen konuşmayı kesebilirler ya da düzelte­bilirler. Fakat yalan söylerken gözlerini kaçıran bir insan göz hareketlerine istediği gibi kumanda edemiyor demektir. Çünkü insanların sözsüz iletişim kodları üzerindeki kontrolleri çok daha azdır. Elbette eğitimli insanlar bu kodların da büyük bölümünü kontrol edebilmektedirler fakat yine de iyi bir gözlemci bu kişi­nin sözsüz iletişim kodlarından birçok bilgi edinebilir. Örneğin, poker oyuncuları birbirlerini çok iyi gözlemlerler. İyi bir poker oyuncusunun da yüz ifadesiyle elindeki kartlar hakkında hiçbir bilgi sezdirmemesi gerektiği söylenir. Hatta öyle ifadesiz yüzlere poker yüzü denir. Buna rağmen birbirlerini iyi gözlemleyen oyuncular birçok bilgiye ulaşır. Örneğin, ne zaman yüzüğüyle oynuyor? Göz kırpma hızı arttı mı? Göz bebekleri ne zaman büyüyor? Oturuşunu değiştiriyor mu? vb. birçok örnek insanların kontrol etmekte zorlandıkları davranışları ifade eder. Utandığınızda yüzü­müzdeki kan damarları genişler ve yüzümüz kızarır; ne kadar uğraşsak da bunu engelleyemeyiz. Bu açıdan sözsüz iletişim kodları sözel iletişim kodlarına göre çok daha güvenilir iletiler sağlamaktadır. Doğru cevap B’ dir.

Kişiler Arasındaki İlişkileri Tanımlama ve Belirleme: Özellikle tanımadığınız bir kişi ile iletişime geç­meden önce iletişim tarzınızı, biçiminizi belirlemeniz gerekir. İşte bu noktada sözsüz iletişim kodları bize ipuçları sağlarlar. Bir insanın giysilerinden onun sos­yal statüsünü ya da kültürel tercihlerini tahmin etmek hiç de zor değildir. Özellikle profesyonel bir iletişimci iseniz mesajlarınızı göndermeden önce karşı tarafın referans çerçevesine göre düzenlemek gerektiğine bü­yük önem verirsiniz. Karşı tarafın yani alıcının sözsüz iletişim kodlarını iyi okuyarak onun referans çerçevesi hakkında bir kanaat sahibi olabilir ve mesajınızı karşı taraf için daha kolay anlaşılır bir hâle getirebilirsiniz. Bir görüşmeye gittiğinizi varsayalım, masanın büyük­lüğü ile masanın sahibinin hiyerarşideki yeri arasında olasılıkla bir ilişki vardır. Ya yüz ifadesi, vücudunun duruşu? Mesafeli mi? Ses tonu dostça ve sıcak mı yok­sa emredici bir tonda mı? Aranızdaki mesafeyi nasıl oluşturuyor? Oturma şekli nasıl, hemen kaçmak git­mek ister gibi mi? Bunun gibi belki binlerce sözsüz iletişim mesajı kimin ast kimin üst olduğunu ya da bir hiyerarşide nasıl bir yapı içinde bulunduğunuzu size sezdirecektir. En temel örnek ise askerlerin kıyafetle­rindeki rütbelerdir. Bu giyim kuşam kodu buradaki iletişimi tanımlar ve belirler. Kısaca, sözsüz iletişim kodları iletişim sırasında bu iletişimin tarzını öncelik­le tanımlayan ve belirleyen ipuçları taşırlar. Doğru cevap B’ dir.

Kültüre Göre Biçimlenme: Biçimsel kuralları ve grameri olan bir sözsüz iletişim dilinden bahsetmek olanaksızdır. Aynı davranış ya da hareket farklı kültürlerde farklı anlamlara gelebilir. Bir kültürde hayır demek başı yukarı kaldırmazken bir başka kültürde sağa sola sallamak olabilir. Birçok sözsüz iletişim kodu için örnekleri çoğaltabiliriz. Bizim kültürümüzde etek yalnızca kadınların giydiği bir kıyafet olarak kabul edilmişken örneğin İskoçya’ da erkekler de eteğe benzeyen kıyafetler giyerler. Burada da parmak şıklatma konusunda benzer bir kültürel algı farklılığından söz edilmektedir. Doğru cevap E’ dir.

Sözsüz iletişim söz konusu olduğunda iletişimi etkileyen çevresel etmenler ile birlikte beden dili ile sesin kullanımı ve özellikle sessizliğe de dikkat çekmek gerekir. Çevresel etmenler dendiğinde çevre ve kalabalık söz konusudur. Doğal çevre, kent ve mimari, kalabalık ve yoğunluk ise konuyla ilgili alt başlıklardır. Doğru cevap D’ dir.

İkonik Kodlar: Bu kodlar görünüşleri yüzün­den anlamları hakkında bazı ipuçları taşırlar. Yani kodlar işaret ettikleri şey hakkında görsel olarak ipuçları içerirler. Örneğin, birini öldüreceğini işa­ret eden birinin boğaz kesme işareti yapması. Verilen yol işareti de ifade ettiği anlam hakkında ipuçları taşımaktadır. Doğru cevap C’ dir.

Reddetme: Arkaya yaslanarak oturma ya da arkaya doğru hareket etmek, elleri kavuşturmak, bacaklar kapalı biçimde birbirinin üstüne atılmış. Baş önde kaşlar çatık.  Doğru cevap A’ dır.

Sosyokültürel Susma: Toplumsal ve kültü­rel nedenlere dayalı olan susma türüdür. Örneğin kültürümüzün bazı yörelerinde hala kadınların ve gençlerin daha az ko­nuşmaları ya da susmaları bir gelenektir. Su küçüğün söz büyüğün atasözü bu du­ruma bir örnek teşkil etmektedir. Doğru cevap E’ dir.

Eğer iletişimin tanımı hatırlanmadıysa; sorudaki ileti, ileti alışverişi, ileti yorumlama ifadelerinden iletişimin tanımlandığı sonucuna varilabilir.

Sizinle konuşan birinin ses tonundan ciddi mi olduğunu şaka mı yaptığını kavrayabilirsiniz. Ya da ilk kez gördüğünüz bir mekândaki renk kullanımı size bir fikir verebilir. İletişime geçtiğiniz insanın kıyafetleri, saç biçimi, vücut tipi, takıları, yüz ifadesi size bir şeyler anlatır.

A seçeneği dışındaki tüm diğer seçeneklerde iletişim sürecinin unsuru olan geri beslemeye ilişkin farklı ifadeler yer almaktadır.

İletişim Davranışları Matrisi;

Sözlü sessiz davranışlar yapılandırılmış sembol sistemleridir. Çoğunlukla da kendi gramer kuralları vardır. Yazı bu tür iletişim davranışlarına örnek olarak verilebilir. Ayrıca Amerikan İşaret Dili de denilen sağır alfabesini de burada örnek olarak sayabiliriz.

Sesli Sözsüz İletişim Davranışları
Konuşmanın içeriğinden çok nasıl söylendiğini belirleyen, anlam konusunda ipuçları veren iletişim davranışları da bu kategoriye girer. Örneğin, konuşmanın hızı, sesin yüksekliği, ses tonu gibi ses karakteristikleri bu tür iletişim davranışlarındandır.

I-II-IV

Sözel ve Sözsüz iletişimin karşılaştırılması;

Yapılandırılmışlık X Yapılandırılmamışlık
Linguistik X Linguistik olmayan
Kesintili X Sürekli
Doğuştan gelme X Öğrenilmiş
Sağ X Sol beyin lobunda işlenme

Sözsüz iletişim içerisinde yer alan kodların ya da sözsüz iletişim davranışlarının her ne kadar birbirlerinden farklı olsalar da bazı ortak özellikleri vardır. Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür:
• İletişim yokluğunu olanaksız kılma
• Duygu ve coşkuları yetkin biçimde dile getirme
• Kişiler arasındaki ilişkileri tanımlama ve belirleme
• Sözlü iletişimin içeriği hakkında bilgi verme
• Güvenilir iletiler aktarma
• Kültüre göre biçimlenme

Sözsüz iletişim içerisinde yer alan kodların ya da sözsüz iletişim davranışlarının her ne kadar birbirlerinden farklı olsalar da bazı ortak özellikleri vardır. Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür:
• İletişim yokluğunu olanaksız kılma
• Duygu ve coşkuları yetkin biçimde dile getirme
• Kişiler arasındaki ilişkileri tanımlama ve belirleme
• Sözlü iletişimin içeriği hakkında bilgi verme
• Güvenilir iletiler aktarma
• Kültüre göre biçimlenme