İLETİŞİM BİLGİSİ

Bilgi hiyerarşisindeki bu düzeyleri şöyle sıralayabiliriz:

• Veri (data)

• Malumat, enformasyon(information)

• Bilgi (knowledge)

• Anlayış, kavrayış (understanding)

• Bilgelik (wisdom)

Şimdi bilgi hiyerarşisindeki bu düzeyleri tek tek açarak ele alabiliriz. Veri, işlenmemiştir. Diyelim ki kan testlerinin sayımları gibi. Hamdır, üzerinde bir işlem yapılmamıştır. Malumat ya da enformasyon bu ham veri üzerinde işlem yapıldıktan sonra elde ettiğimiz şeydir. Örneğin kan testlerinde alt asd değerimizin 100 bulunmuş olması gibi. Bir işlem
yapılmıştır ama hâlâ bir şey eksiktir. Anlam. Bu bilgi diğer bilgilerle bir etkileşim içine sokulmamıştır. Alt veya Asd değerlerinin karaciğer ile ilgili değerler olduğunu bile bilmeyen ve bu değer skalası konusunda da fikri olmayan bir birey için bu bir malumattır ama bir anlamı yoktur. Bir diğer deyişle işe koşulabilir bir hâlde değildir. Evet değer 100’dür bunu biliriz ama bu iyi midir, kötü müdür, az mıdır, çok mudur?

Enformasyona anlam verildiğinde ve işe koşulabilir hâle getirildiğinde bilgi hâlini alır. Yani normal seviyenin 14 ya da 15 olduğu ifade edilirse artık karaciğer değerlerimizin yüksek olduğunu biliriz ve bu yönde de bir çaba gösterebiliriz.

Bir sonraki düzey olan anlayış, kavrayış düzeyi soyutlama ile ilgilidir. Bu bilgileri soyutlayarak bir anlayışa varırız. Örneğin, bir öğretim ortamındaki kız öğrencileri saydık, 10 sayısına ulaştık, burada elimizde bir veri vardır. Bu sayının erkek öğrencilerin sayısının yarısı olduğunu bilirsek bu da bize enformasyonu verir. Kadın, erkek eşitliğini göz önünde bulundurarak bu durumda bir şeyler yapmak gerektiğini düşündüğümüzde artık o konuda bir bilgi sahibiyizdir.

Şu dört nevrotik cümle sizi gelişimden, yaşamınızı daha heyecanlı, doyumlu yapmaktan da alıkoyan bağlantılardır aynı zamanda:

• Ben buyum
• Hep böyle oldum
• Elimden gelen bir şey yok
• Bu benim doğamda var

Frank (2000) de sahne korkusuyla baş etmenin bazı yollarını önermiştir. Bunlardan bazılarını aşağıda ele aldık:

Önserim
Önserim açılış bölümünün son parçasıdır. Konuşmanızın ana fikrini kısaca ifade ettikten sonra önserimde önemli noktaları ve bunları nasıl tanımladığınızı, konuya nasıl yaklaşacağınızı açıklamalısınız. Konuşmanın geri kalanında ne olacağını kısaca özetlediğiniz bir bölüm de diyebiliriz. Böylece dinleyicilerin konuşmanın geneli hakkında bir fikir sahibi olacaklarını öngörebiliriz.

Çengel, güçlü ve izleyici üzerinde dramatik bir etkisi olan, onların hayal güçlerini harekete geçiren, düşünmeye sevk eden hatta onları şaşırtan bir şey olmalıdır. En önemlisi de tüm dinleyicilerin ilgilerini sizde toplamalarını ve söyleyeceğiniz her sözü merakla beklemelerini sağlamalıdır.

Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının oluşturulması taşınması ve kulak ara­cılığıyla algılanması süreci olarak tanımlanabilir. Doğru cevap A’dır.

Konuşmanın ve dilin kökeni ile ilgili bilimsel ve sistematik yaklaşımlar ünlem kuramı, yansıtma kuramı, iş şarkısı kuramı, jest kuramı ve toplumsal denetim kuramıdır. Doğru cevap C’dir.

Kültürler dün­ya tarihinde hiç görülmemiş bir hız ve yakınlıkla birbirleriyle karşılaşmamışlardır denebilir. Yeni ile­tişim teknolojileri, kitle iletişimi ve küreselleşme ile bir yandan tüm kültürler birbirlerinden daha fazla haberdar olmakta ve etkileşime geçmekte bir yan­dan da hâkim kültüre daha fazla maruz kalmak­tadırlar. İşte dil, söz ve konuşma konusundaki de­ğişmenin bir başka boyutu da küreselleşme ve yeni iletişim teknolojilerinin de hız verdiği bu etkileşim­dir. Doğru cevap E’dir.

Etos, iyi bir konuşmacının sahip olması gere­ken bir özellik olarak, konuşmacının söyledikleri ile yaptıklarının, içiyle dışının ya da kişiliğinin çe­lişmemesi demektir. Doğru cevap C’dir.

Önserim açılış bölümünün son parçasıdır. Ko­nuşmanın ana fikri kısaca ifade edildikten sonra önserimde önemli noktaları ve bunların nasıl tanım­landığı, konuya nasıl yaklaşılacağı açıklanır. Konuşmanın geri kalanında ne olacağının kı­saca özetlendiği bir bölüm de denilebilir. Doğru cevap D’dir.

Konuşmanın boyutları fiziksel, fizyolojik, psikolojik ve sosyolojiktir. Doğru cevap E’dir.

Çocukta konuşmanın gelişim evreleri doyumsuzluk evresi, jest evresi, dil öncesi seslenme evresi ve telaffuz edilen dil evresidir. Doğru cevap D’dir.

Bilgi hiyerarşisindeki düzeyler veri (data), malumat-enformasyon, bilgi, anlayış-kavrayış ve bilgeliktir. Doğru cevap E’dir.

Sahne korkusu bulunan kimse ben buyum, hep böyle oldum, elimden gelen bir şey yok, bu benim doğamda var gibi söylemlerde bulunur. Doğru cevap A’dır.

Frank sahne korkusuyla baş etmenin bazı yollarını önermiştir. Bunlardan bazıları şunlardır: bilinmezi bilinir kılın, hatırlayın, en zor bölümü bitirdiniz! , en kötüyü hayal etmek, olumlu hayal kurmak, rahatlama egzersizleri ve tanıdık yüzlerdir. Doğru cevap B’dir.

Bunları konuşmanın ne olduğunu tanımlamaya çalışırken bakacağımız ve bize konuşmanın farklı değerlendirilme biçimlerini gösteren boyutlar olarak düşünebilirsiniz.

Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek dört boyutu burada sıralamakta fayda var:

Bunları konuşmanın ne olduğunu tanımlamaya çalışırken bakacağımız ve bize konuşmanın farklı değerlendirilme biçimlerini gösteren boyutlar olarak düşünebilirsiniz.

Geri bildirim deyince psikolojik boyutta hareket uyandıran bir uyarandan bahsedilir. Konuşurken kendi sesimizi de duyarız ve bu öncelikle sesletimin yapılıp yapılmadığı bilgisini, doğru olup olmadığı bilgisini vererek bir sonraki söze geçmemiz için bizi tetikler. Duyma güçlüğü çeken ya da doğuştan duyma engelli olan çocuklarda konuşmanın duyanlara oranla daha az gelişmesinin temel açıklamasını böyle yapmak da mümkündür.

Bu boyutta son olarak geri bildirimden bahsetmek yararlı olacaktır. Geri bildirim deyince psikolojik boyutta hareket uyandıran bir uyarandan bahsedilir. Konuşurken kendi sesimizi de duyarız ve bu öncelikle sesletimin yapılıp yapılmadığı bilgisini, doğru olup olmadığı bilgisini vererek bir sonraki söze geçmemiz için bizi tetikler. Duyma güçlüğü çeken ya da doğuştan duyma engelli olan çocuklarda konuşmanın duyanlara oranla daha az gelişmesinin temel açıklamasını böyle yapmak da mümkündür.

İnsanlar dil sayesinde çevrelerini bir kozmos yani bir düzen şeklinde algılarlar. Dilin temeli soyutlama ve sınıflandırmadır. Sözcükler nesnelerin kendileri değil onları temsil eden soyutlamalardır. Bu soyutlamalar ile her toplum kendi düzenine göre, kendi koşullarına göre sözcükler üretip kullanmaktadır.

Etos, iyi bir konuşmacının sahip olması gereken bir özellik olarak, konuşmacının söyledikleri ile yaptıklarının, içiyle dışının ya da kişiliğinin çelişmemesi demektir.

Patos, duygularla ilgilidir. Dinleyicilerin duygularını anlayabilme ve yönlendirebilme yetisi olarak düşünülebilir. Patos sahibi bir konuşmacının iletişimin ilk ögelerinden olan referans çerçevesi kavramına oldukça aşina olması gerekir.