İLETİŞİM BİLGİSİ

Konuşmanın ve dilin kökeni ile ilgili daha bilimsel ve sistematik yaklaşımları 19. yy da bulmak
mümkündür. Bu yaklaşımları da belli kamplarda
toplayabiliriz (Taşer, 2004):
• Ünlem kuramı
• Yansıtma kuramı
• İş şarkısı kuramı
• Jest kuramı
• Toplumsal denetim kuramı

Ünlem kuramı hayvanlardaki iletişim örneklerinden yola çıkarak ilkel insanların da coşkusal
tepkilerini dile getirdikleri ünlemlerle konuşmanın başlamış olabileceği görüşünü paylaşanların
değerlendirdikleri bir kuramdır.

Yansıtma kuramı insanın ilk önce doğadaki sesleri yansılaması ile konuşmanın ortaya çıktığını söylemektedir.

İş şarkısı kuramı ise konuşmanın ortaya çıkışını
ilkel insanın birlikte çalışmasına bağlamaktadırlar.

Jest kuramı bedensel hareketler olan jestleri çoşkuların ve duyguların dile geldiği içgüdüsel
hareketler olarak ele almaktadır.

Çocukta konuşmanın gelişim evrelerini şu
şekilde sıralamak mümkündür (Taşer, 2004):
• Doyumsuzluk evresi
• Jest evresi
• Dil öncesi seslenme evresi
• Telaffuz edilen dil evresi

Toplumsal denetim kuramı diğer dört kuramda
olmayan bir kavramı içerir. Bu kavram toplumsal
denetim dürtüsüdür.

Telaffuz edilen dil evresi çocukta dilin gelişmesinde dördüncü ve son evredir. Bebeklerin rastgele seslemeleri ünlüler dediğimiz açık seslerle başlar
ve dilin, dudakların, üst damağın engellemeleriyle de sessizler yani ünsüzler üretilir. Bu dönemde toplumsal denetimden uzak adeta bir oyun biçimi
dönemidir.

Dil öncesi seslenme evresi ile jest evresi arasında yakın bir ilişki vardır. Bebek toplumsal denetim kurma amacıyla jestleri öğrenirken bir yandan da
daha sonra kullanacağı dilin simgeleri için gerekli konuşma seslerini toplayıp biriktirme çabası içindedir.

Fiziksel, Fizyolojik, Psikolojik, Sosyolojik boyutlar konuşmanın ne olduğunu değerlendirirken bize fayda sağlar.

"Sofistler konuya sosyolojik ve psikolojik açıdan yaklaşmışlardır." ifadesi yanlıştır.

çocukta konuşmanın gelişim evreleri doğru sırası ile Doyumsuzluk- Jest-Dil öncesi seslenme- Telaffuz edilen dildir.

Dil öncesi seslenme evresinde bebek toplumsal denetim kurma amacıyla jestleri öğrenirken bir yandan da daha sonra kullanacağı dilin simgeleri için gerekli konuşma seslerini toplayıp biriktirme çabası içindedir.

Cevap: Konuşmanın niteliğini sağlayan dört boyut şunlardır: • Fiziksel Boyut • Fizyolojik Boyut • Psikolojik Boyut • Sosyolojik Boyut "Dilsel Boyut" burada yer almamaktadır ve dolayısıyla doğru yanıt "Dilsel Boyut" tur.

Cevap: Çocukta konuşmanın gelişim evrelerini şu şekilde sıralamak mümkündür: • Doyumsuzluk evresi • Jest evresi • Dil öncesi seslenme evresi • Telaffuz edilen dil evresi Dolayısıyla buradaki doğru yanıt D şıkkıdır.

İyi bir konuşma hazırlamak için öncelikli olarak, bir konu belirleyip, bunun üstüne beyin fırtınası yapmak gereklidir. Dolayısıyla buradaki doğru yanıt: D şıkkıdır.

Jest kuramı bedensel hareketler olan jestleri çoşkuların ve duyguların dile geldiği içgüdüselhareketler olarak ele almaktadır. Jestler çocuklarınkonuşmayı öğrenmelerinde ilk gözlenen davranışlardır. İlkel kabilelerin dillerinde de yaygınlık göstermektedirler. Ayrıca modern insan da konuşmasında jestlere sık sık başvurduğuna göre konuşmanın ortaya çıkışında jestler bulunabilir. Bunun yanı sıra ilkel kabilelerin dilleri üzerine yapılan gözlemlerde jestler ile dilleri arasında açık bir yakınlık tespit edilmiştir. Fakat bu diller soyut olmaktan çok somut ve harekete dayalı dillerdir. Düşünürlere göre ilkel insanın konuşmasında görsel işaretler işitsel işaretlerden önce gelmektedir.

Jest evresinde de toplumsal denetim dürtüsüönem taşımaktadır. Jestler biyolojik ihtiyaçlarıngiderilmesine yardımcı hareketler olarak ortaya çıkarlar. Hayvanlarda da jestler görmek mümkündür ama onların jestlerinde karşı tarafta bir denetim amacı gütmeyen gelişigüzel davranışlar gözlenmektedir. İnsan yavrusunda ise el kol hareketlerinin ya da yüz ifadelerinin kendisine bakan kişilerin eylemlerini etkilediğini anlayan bebek bu hareketleri ihtiyaçlarını gidermek amacıyla çevresini düzenlemek, çevresindeki kişilerin davranışlarında değişiklikler yaratmaya yaradığını fark ettiğinde, bu amaçlar artık belli bir amaç doğrultusunda yapılmaya başlar. Bir kişinin istekleri başka bir kişinin tepkileri ile doyurulduğunda yani simgesel eylemleri yerine getirildiğinde ise artık konuşmanın temel ilkelerinin varlığından söz edilebilir.

İyi bir konuşmacı, seçtiği konuşma alanlarında geniş bir bilgi birikiminin desteğinden yararlanır. Anlattığı konu bilgisine hakim olmalıdır. Ancak sadece anlattığı konuya ilişkin bilgisi yeterli değildir. İyi bir konuşmacı gözlem gücünü geliştirmiştir ve  dış dünyaya açıktır. Genel kültür sahibi olmalıdır.

Gözden geçirme stratejisi konuşmanın açılış bölümünde değil kapanış bölümünde kullanılan stratejilerden birisidir.