İLETİŞİM ARAŞTIRMALARI

Araştırma amacına "nasıl" ulaşılacağı ve "neden" böyle yapılmasının tercih edildiğinin gerekçeleriyle açıklandığı bölüm yöntem bölümüdür. Bu nedenle doğru yanıt c şıkkıdır.

Kavramlaştırma bir olguya dair gözlenmiş ortak bir karakteristik yapı, özellik ve durumların açıklanmasını içerir. Bu nedenle doğru yanıt d şıkkıdır.

Kavramlaştırma aynı zamanda bir keşfetme sürecidir. Bir olgunun kavramlaştırılması için olguyu var eden süreçlerin keşfedilmesi gerekir. Bu nedenle doğru yanıt e şıkkıdır.

Sınama bilimsel araştırmalarda yol gösterici bir diğer yaklaşımdır. "Bu çalışıyor mu?" tarzı soruların yol göstericiliği ile  açıklanabilir. Bu nedenle doğru yanıt a şıkkıdır.

Literatür belirli bir konu ile ilgili geçmişte yapılmış çalışmalara verilen genel addır. Literatür kelimesinin yerine "yazın" ifadesi de kullanılmaktadır. Her iki kelimede nitelenen aynıdır. Bu nedenle doğru yanıt c şıkkıdır.

Kapsam belirleme işi öncelikle araştırmanın amacında olur. Amaç araştırmaya imkan tanıyacak kadar geniş ve aynı zamanda da belirgin bir sonuç belirtmeyi mümkün kılabilecek kadar dar olmalıdır. Bu nedenle doğru yanıt a şıkkıdır.

Bilimsel araştırmalarda yöntemi hem raporlama hem de desenleme açısından değerlendirmek gerekir. Bu nedenle doğru yanıt b şıkkıdır.

Bir araştırmanın sınırlılığı o araştırmanın "kapsam"ından ve/veya "yöntem tasarımı"ndan kaynaklanabilir. Araştırmacının bu sınırlılıkların farkında olması ve araştırma raporunda açıkça belirtmesi gerekir. Bu nedenle doğru yanıt e şıkkıdır.

Sosyal bilimlerde nesnellik argümanını sağlamanın yolu öznel bakış açılarına sahip farklı araştırmacıların belirli sistematik gözlem yoluyla aynı sonuca ulaşabilmesidir. Yani "nesnellik" tekrarlı sınamalarda aynı sonuca işaret etme durumudur. Bu nedenle doğru yanıt c şıkkıdır.

Bilimsel bilginin en temel ayırt edici niteliksel özelliği “gözlenebilir olgularla ilgili” olmasıdır. 

Büyükbabanız sizin için bir otorite figürüdür ve söylediklerinin doğru olduğunu değerlendirmektesinizdir. Yani “otorite” diğer bir bilgi kaynağıdır. Şanslı kaleminiz olmadan girdiğiniz sınavlarda düşük not aldığınızı düşünmektesinizdir. Bu “kişisel deneyimden” gelen bir bilgidir. Dün baktırdığınız kahve falında çok şanslı bir döneme girdiğiniz ve işinizde yükseleceğiniz söylenmiştir. Bu tip “hurafeler” de bazılarınca bir bilgi olarak değerlendirilebilir. Özetle; her birinin kaynağı ve niteliği farklı olmakla birlikte, dini referanslar, gelenekler, otorite, kişisel deneyimler (bazıları için hurafeler dahi) alternatif bilgi kaynaklardır. Bilim de bir bilgi kaynağıdır ve bazı temel niteliksel özellikler açısından diğer bilgi kaynaklarından ayrılır.

Bilimsel bilginin en temel ayırt edici niteliksel özelliği “gözlenebilir olgularla ilgili” olmasıdır.

Ders anlatımlarında görsel materyal kullanımının, derse olan ilgiyi (görsel materyal kullanmamaya kıyasla) artırdığı bulunmuş olabilir. Bu araştırmanın raporlamasında, araştırmacı nasıl bir yöntemle bu bulguya ulaştığını açıklar. Böylece farklı bir araştırmacı Amerika’da bir üniversitede farklı öğrenciler üzerinde aynı çalışmayı tekrarlayabilir. Bu yaklaşım bilimsel bilginin diğer bir ayırt edici özelliğine işaret eder; “tekrarlanabilirlik”. Bilimsel bilginin tekrarlanabilirliği, sınanabilmeyi sağlar. Bir araştırmanın bulguları, farklı araştırmacılar tarafından tekrarlı sınamalara tabi tutulur. Böylece; “ders anlatımlarında görsel materyal kullanımı, derse olan ilgiyi artırır” gibi bir önerme güvenilir bilgi niteliğine kavuşur. Defalarca sınanan bilgi güvenilir bir genelleme yapmaya imkân verir. Bilimsel bilginin “sınanabilir”liği diğer bir ayırt edici özelliktir. Bilimsel bilginin tabi tutulduğu tekrarlı sınamalar aynı zamanda bilimin kendine yönelik “eleştirel” yapısını ortaya koymaktadır. Daha önceki araştırmalarda tekrarlamalı sınamalara tabi tutulmuş ve böylece güvenilirliğe kavuşmuş bilgiler, sonraki başka araştırmalar için nirengi olarak kullanılırlar. Böylece güvenilir bilgilerin ışığında ve onları dayanak alarak yeni hipotezler ve sınamalar gerçekleştirilebilir. Bunlar bilimin “birikimli” olma özelliğine işaret eder.

“Bu nedir” sorusu, bilimde “kavramsallaştırma” amacına yönelik araştırmaların sorusudur. Kavramsallaştırma, bir olguya dair gözlenmiş ortak bir karakteristik yapı, özellik ve durumların açıklamasını içerir. Diğer bir deyişle kavramları; bir olguya dair gözlenmiş ortak bir karakteristik yapı, özellik ve durumları niteleyen “etiketler” olarak düşünebiliriz. Olgulara yönelik belirli kavramsal tanımlar yapılmadan olgular arası ilişkileri incelemek anlamsız ve imkânsızdır. Çocuk ve ebeveyn iletişimini incelediğinizi düşünün. Çocuk, ebeveyn ve iletişim olgularının kavramsal tanımları olmadan böyle bir araştırma imkânsız olurdu. Bu nedenle öncelikle çocuk nedir, ebeveyn nedir, iletişim nedir sorularının cevaplarını ortaya koymak gerekir. Kavramsallaştırma bilimsel araştırmada sonraki amaçlar açısından da yol göstericidir.

Neden ve nasıl sorularıyla yönlenen araştırmalardaki amaç, olgular arasındaki ilişkinin yapısını “keşfetmek”tir. Örneğin “çocuk iletişimi nasıldır ve neden böyledir” sorularına cevap ararken bu iletişimi etkileyen diğer olgularla birlikte etkileşim yapısını ortaya koymak gerekir. Çocuk olma halinin niteliksel özellikleri, çocuk iletişiminde kullanılan kanallar, alternatif kanalların işleyiş mekanizması, farklı kanal kullanımlarının nedenleri, iletişimde verilmek istenen mesajın niteliği, mesaj niteliği ve kullanılan kanal arasındaki ilişki ve daha pek çok bağlam bu araştırma amacı içinde birbirleriyle anlamlı bir örüntü oluşturacak şekilde gözlenebilir. Bu tip keşifsel çalışmalar özü itibariyle teori geliştirme çalışmalarıdır.

Literatür; belirli bir konu ile ilgili geçmişte yapılmış çalışmalara verilen genel addır. Literatür kelimesinin yerine “yazın” ifadesi de kullanılmaktadır. Her iki kelimede nitelenen aynıdır. Bir araştırmaya başlarken; araştırmacının, araştırdığı konuyla ilgili geçmişte yapılmış çalışmaları bilmesi gerekir. Bu; araştırmacının kavrayışının gelişmesi, neyi, hangi kapsamda ve nasıl araştıracağını belirlemesi için bir zorunluluktur. Bunun için araştırmacı literatür taraması yapar.

Bilimsel araştırmanın kapsamı bir araştırmanın ele aldığı konunun sınırlarını belirleme işlemidir. Bir araştırmacı, yaptığı araştırmanın sınırlarını net olarak belirlemeden; uygun literatür taraması yapamaz, doğru şekilde gözlem yapıp veri toplayamaz, bulguları yorumlayamaz ve bilimsel bilgi birikimine katkı yapacak soyutlamayı gerçekleştiremez.

Olguların kendi yapısına ve diğer olgularla gösterdiği neden sonuç ilişkilerinin “niteliğine yönelik” tekil gözlemlerden hareketle genelleyici olgusal yargılara (tüm’e) ulaşmaya “tümevarım” denir.

Nesnel ifadesi en genel haliyle “düşünceden bağımsız olan” demektir ve sosyal bilimler “insani olarak öznel” oldukları için tamamen nesnel olamazlar (Rubin ve Babbie, 1989: 40,62). Bu nedenledir ki sosyal bilimlerdeki nesnellik argümanını araştırmacının nesnelliğiyle ilişkilendirmek doğru olmaz. Sosyal bilimlerde nesnellik argümanını sağlamanın yolu; öznel bakış açılarına sahip farklı araştırmacıların, belirli sistematik gözlem teknikleri yoluyla aynı sonuca ulaşabilmeleridir (Rubin ve Babbie, 1989: 62). Yani “nesnellik”; bulguların tekrarlı sınamalarda aynı sonuca işaret etmesi durumudur. Nesnellik argümanının karşılanması için, araştırma gözlem sürecinin tekrarlanabilir nitelikte raporlanması önemlidir.

Teorilerdeki olgusal ve ilişkisel önermelerden (tüm’den) hareketle hipotezler oluşturup, hedef nüfus açısından teorinin ilgili önermesinin geçerli olup olmadığını sınamaya “tümdengelim” denir.

Doğru cevap A seçeceğidir. Söylemler genelde tek başlarına bir bilgi kaynağı olarak kabul edilmezler.

Değişkenler gözlenirken, değişkenlerin değişim durumları kaydedilir ve bağımsız değişkendeki değişimin bağımlı değişkende yarattığı değişim düzeyi belirlenir ifadesi gözlemlenebilirlik daha doğrusu bilimin ayırt edici niteliği olan “gözlenen olgulardaki değişimin ölçümlenmesi” ile ilgilidir. Doğru cevap A seçeneğidir.