Aof Panel

S

Pozitivizm nedir ve neyi amaçlar?

Pozitivizm; bilimsel bilgiye ulaşma yöntem ve süreçlerine dair metodolojik bir yaklaşımdır. Neyi; nerede, nasıl, neden, kimin, ne kadar yaptığına dair soruların cevaplanma yöntem ve süreçlerini belirli bir dizgede sistematize ederek; sınanabilir, tekrarlanabilir ve böylece güvenilir, geçerli, nesnel ve genellenebilir kılmayı amaçlar.

S

Einstein'e göre bilim nasıl tanımlanır?

Einstein’a göre; “bilim; düzenden yoksun duyu verileriyle, mantıksal olarak düzenli düşünce arasında uygunluk sağlama çabasıdır”.

S

Bertrand Russell'a göre bilim nasıl tanımlanır?

Bertrand Russell’a göre bilim; “gözlem ve gözleme dayalı akıl yürütme yoluyla, dünyaya ait olguları ve bu olgular arasındaki bağlantıları bulma çabasıdır”.

S

Teori nedir? Açıklayınız.

Teori; bir takım olguları ve bu olgular arasındaki ilişkileri anlamlı bir örüntü oluşturacak şekilde ortaya koyan kavramsal sistemdir.

S

Hipotez nasıl tanımlanır?

Teoride önerilen olgular arası ilişkilerden hareketle sınanmak amacıyla belirtilen yargı ifadelerine hipotez denir.

S

Gözlem yoluyla bir hipotezdeki yargının doğruluğunu veya yanlışlığını saptamak amacıyla yapılan testlere ne ad verilir?

Gözlem yoluyla bir hipotezdeki yargının doğruluğunu veya yanlışlığını saptamak amacıyla yapılan testlere sınama denir.

S

Bir hipotez için sınama ifadesi yerine doğrulama ifadesinin kullanması neden yanlıştır?

Hipotezler doğrulanmak için değil sınanmak için ortaya atılırlar. Bu bilimdeki nesnellik anlayışının bir gereğidir. Sınama ifadesi yerine doğrulama ifadesi kullanmak hata olur.

S

Hipotez türleri nelerdir?

Hipotez türleri şu şekilde sıralanabilir:

Doğrusal ilişki arayan hipotezler
Eğrisel ilişki arayan hipotezler
Fark yaratan hipotezler

S

Bir bilimsel araştırmada veri toplamak için kullanılan tekniklerin genel adı nedir?

Gözlem bir bilimsel araştırmada veri toplamak için kullanılan tekniklerin genel adıdır.

S

Evren ve örneklem arasındaki fark nedir?

“Evren”; hakkında araştırma yaptığımız, belirli bir konuda niteliğini öğrenmek istediğimiz kitlenin bütünüdür. “Örneklem” ise nüfusun genel özelliklerini yansıtan, yani nüfusun bütününü temsil niteliği taşıyan, yeterli büyüklükteki şeçilmiş nüfus parçasıdır.

S

Bir bilimsel araştırmada değişken ne demektir?

Neden sonuç ilişkisi kurulan ve karşılıklı etkileşim durum ve düzeyleri incelenen olgulara “değişken” denir.

S

Bağımlı ve bağımsız değişken kavramlarını açıklayınız.

Belirli bir sonucun “nedeni” olan, yani sonucun durumu üzerinde değişime neden olan değişkene “bağımsız değişken” denir. Bir nedene bağlı olarak durumu değişen değişkene ise “bağımlı değişken” denir. Yani bağımlı değişkendeki değişim, bağımsız değişkendeki değişime bağlıdır.

S

Konu olarak "Kilo ve yeme miktarı arasındaki ilişki"yi inceleyen bir bilimsel araştırmada bağımlı ve bağımsız değişken hangisidir?

“Kilo” ve “yeme miktarı” arasındaki ilişkiye bakarsak; kilo, bağımlı değişkendir ve yeme miktarına göre değişir. Yeme miktarı ise bağımsız değişkendir.

S

Moderatör değişken ne demektir?

Bağımlı ve bağımsız değişken arasında öngörülen ilişkinin yapısında değişikliğe neden olma potansiyeline sahip “farklı gözlem kategorilerine” moderatör değişken denir.

S

Mediatör değişken ne demektir?

Bağımlı ve bağımsız değişken arasında gözlenen ilişkinin şiddetini, bu değişkenlerle olan farklı ilişkisi nedeniyle azaltan veya ortadan kaldıran değişkene mediatör değişken denir.

S

Bilimsel çalışmalarda "veri" kavramı ne demektir?

Veri; araştırmamızda incelediğimiz değişkenlerin gözlenen niteliksel veya niceliksel özelliklerine atfen saptanan değerlerdir.

S

Veri çeşitleri nelerdir?

Veriler; birincil veri ve ikincil veri olmak üzere iki çeşittir. Araştırmacının bizzat kendi gözlemleri sonucu elde edilen verilere “birincil veri” denir. Daha önce farklı araştırmaların gözlemleri sonucu elde edilmiş verilere ise “ikincil veri” denir.

S

Bir bilimsel araştırmada soyutlamanın önemi nedir?

Soyutlama; gözleneni, bağlamı içerisinde değerlendirmektir. Bilimsel bir bulgunun bilgi haline dönüşebilmesi için, bir bulguya anlam kazandıran kavramsal çerçevenin belirgin olması gerekir. Yani gözlem verilerinden hareketle elde edilen bulguların hangi bağlamda değerlendirildiği mantıksal gerekçelendirmelerle açıklanır. Böylece bilimsel bulgunun hangi üst kavramlarla ilişkilendirildiği bilinir ve bilgi; “bağlamı içinde” güvenilir ve geçerli olur.

S

Bilimsel bir araştırmada bulgu ne demektir?

Bilimsel araştırma tasarımlarında bulgu; araştırma amaçları doğrultusunda test edilmek üzere ortaya atılan hipotezlerin sınama sonuçlarıdır.

S

Bilimsel bulguların geçerliliğinin sağlanabilmesi için gerekli olan seçilen yöntemin amaca uygunluğu nasıl belirlenir?

Bilimsel bulguların geçerliliğinin sağlanabilmesi için tüm araştırma sürecinin geçerlilik argümanını destekleyecek şekilde tasarlanması gerekir. Seçilen yöntemin amaca uygunluğu ilk adımdır. Gözlem teknik, araç ve süreçlerinin tasarımında, (1)araştırmacı yanlılığının (reseracher bias) engellenmesi, (2)araştırmacı yönlendirmesinin (responce construction) engellenmesi, (3)teyit edici yaklaşımların (confirmist responces) engellenmesi ve (4)sosyal kabul edilirlik kaygısının engellenmesi gerekir.

BİLİMSEL ARAŞTIRMADA TEMEL KAVRAMLAR