İLETİŞİM ARAŞTIRMALARI - Deneme Sınavı - 43

Doğru yanıt D seçeneğidir. Çünkü, pozitivizm; bilimsel bilgiye ulaşma yöntem ve süreçlerine dair metodolojik (yöntem bilimsel) bir yaklaşımdır. Neyi; nerede, nasıl, neden, kimin, ne kadar yaptığına (ve tüm bunlarının diğer oluşlardaki kimseleri, nerede, nasıl, neden ne kadar etkilediğine) dair soruların cevaplanma yöntem ve süreçlerini belirli bir dizgede sistematize ederek; sınanabilir, tekrarlanabilir ve böylece güvenilir, geçerli, nesnel ve genellenebilir kılmayı amaçlar. Günümüzde bilimsel araştırma pratiklerinin gerçekleştirilmesinde egemen olan yaklaşımdır.

Doğru yanıt D seçeneğidir. Çünkü, bağımlı ve bağımsız değişken arasında öngörülen ilişkinin yapısında değişikliğe neden olma potansiyeline sahip “farklı gözlem kategorilerine” moderatör değişken denir. Moderatör değişken, bağımsız ve bağımlı değişken arasındaki ilişkinin yönüne ve/veya gücüne etki eden üçüncü değişkendir.

Doğru yanıt B seçeneğidir. Çünkü, araştırmacının doğrudan kendi gözlemleri sonucu elde edilen verilere “birincil veri” denir. Araştırmacı amaçları doğrultusunda birinci elden gözlem yapar ve sonuçlarını kaydederek kendi verilerine ulaşır.

Geçerlilik ve güvenilirlik, bilimsel bilginin niteliğinin yorumlanışında kullanılan temel kavramlardır. Geçerlilik, bilimsel bulguların “doğru” olması, gerçeği göstermesidir. Güvenilirlik, tekrarlı sınamalarda aynı sonuca ulaşılmasıdır. Yani bilimsel bilgi, doğru olanı göstermeli (geçerlilik) ve bu doğru süreğen olmalıdır (güvenilirlik). Hatta bilim “geçerli ve güvenilir bilgi” olarak tanımlanabilmektedir. Geçerlilik genellikle ölçme aracının bir fonksiyonu olarak görülür. Ölçme aracının geçerliğinin sayısal ispatı için bazı istatistik analizler yapılır ve analiz sonuçlarının belirli kriterleri karşılaması beklenir. Diğer yandan geçerlilik “ölçek ve ölçme süreçleri, yani tasarımın kendisi” ile ilişkili bir kavram olarak da görülebilmekte veya “araştırma sonuçlarının doğruluğu” ile de ilişkilendirilebilmektedir. Yani geçerlilik niteliği atfedilen; araştırma tasarımı, ölçme aracı veya bulgular olarak değerlendirilebilmektedir. Güvenilirliği de geçerlilik gibi ölçme aracının bir niteliği olarak gören yaklaşımlar olmakla birlikte, aynı ölçme aracıyla yapılan tekrarlı ölçümlerde aynı bulgulara ulaşmak olarak değerlendiren yaklaşımlar da vardır. Güvenilirlik, bilimsel bilginin evrenselliği yani genel geçerliğiyle ilgilidir. Bilimde genellenebilir ve evrensel bilgilere ulaşma çabası vardır. Elbette genelleme için tekrarlı sınamalar gerekir. Tekrarlı sınamalarda aynı bulgulara ulaşıldığı görüldüğünde, güvenilirlikten bahsedilebilir.

Araştırmacının veri toplamasının engellenmesi gözlem, teknik, araç ve süreçlerinin tasarımı aşamasında yer almamaktadır.

Sorumuzun doğru cevabı D şıkkıdır.

Sorumuzun doğru cevabı C şıkkıdır.

Teori; bir takım olguları ve bu olgular arasındaki ilişkileri anlamlı bir örüntü oluşturacak şekilde ortaya koyan kavramsal sistemdir. Bu tanımı çözümlersek; teorilerin olgulara ilişkin olduğunu, etkileşim halindeki bir grup olgunun birbiriyle ilişkisini nitelediğini, bu nitelemenin mantıksal olduğunu ve teoriyi ortaya koyma işinin kavramsal düzeyde yapıldığını anlayabiliriz. Teori bir icat değil, doğada zaten var olan oluşları ortaya koyan bir keşfin açıklamasıdır.

Gözlem yoluyla bir hipotezdeki yargının doğruluğunu veya yanlışlığını saptamak amacıyla yapılan testlere sınama denir

Teori icat değildir; Doğada zaten var olan oluşları ortaya koyan keşfin açıklamasıdır. Bu keşifsel açıklamadan sonraki icatlar, yaklaşımlar, gelişmeler için kaynaklık yapar. Bu nedenle doğru yanıt d şıkkıdır.

Daha önce farklı araştırmaların gözlemleri sonucu elde edilmiş verilere “ikincil veri” denir.

Bulguların bilgi haline ulaşabilmesi için daha üst soyutlama seviyelerine ihtiyaç vardır. Soyutlama; gözleneni, bağlamı içerisinde değerlendirmektir.

Yanıt E'dir. İkincil veriler araştırmacının bizzat kendi gözlemleri sonucu elde edilmez.

Yanıt D'dir. Bilimsel araştırmalarda; hakkında araştırma yaptığımız, belirli bir konuda elde edilen bulguları genellemek istediğimiz kitlenin bütünü evrendir.

Doğru yanıt C seçeneğidir. Çünkü, bilimsel bilginin temel ayırt edici özellikleri, gözlenebilir olgularla ilgili olması, ölçüm sonuçlarına dayanması, tekrarlanabilir, sınanabilir, eleştirel ve birikimli olmasıdır. Bu ayırt edici özellikler nedeniyle bilimsel bilgi; güvenilir, geçerli, nesnel ve genellenebilir olma vasıflarına kavuşur. Bu vasıflara sahip bilimsel bilgi üretimi ilk adımdan sonuna kadar titiz bir süreç gerektirir.

Doğru yanıt, E seçeneğidir. Çünkü, Literatür taraması için internet ortamında bulunan bilimsel veri tabanlarından veya basılı pek çok materyalden faydalanılabilir. Yeni araştırmacılar için başlangıçtaki en büyük zorluk çok büyük hacimdeki literatürden uygun kaynakları seçebilmektir. Doğru literatür seçimine yardımcı ilk kılavuz samimi bir “merak”tır. Araştırmanın başlangıç aşamasında önünde binlerce literatürle karşı karşıya olan araştırmacı karanlıkta kaybolmuş gibidir. Merak edilen ve ilgi duyulan bir konuda okumak daha akıcı ve verimli olur ve karanlıkta yol aramak için araştırmacıya güç verir. Literatür okumaları devam ettikçe araştırmacı için “amaç” belirginleşmeye başlar. Amaçla birlikte beliren “kapsam”, okunacak literatürün sınırlanmasına yardımcı olur. Bunun yanı sıra araştırma sonucunda teorik ve pratik alana yapılabilecek “katkı hedefi”nin netleşmesi de literatürü sınırlamada diğer bir yardımcıdır.

Olguların kendi yapısına ve diğer olgularla gösterdiği neden sonuç ilişkilerinin “niteliğine yönelik” tekil gözlemlerden hareketle genelleyici olgusal yargılara (tüm’e) ulaşmaya “tümevarım” denir. Tümevarım yaklaşımıyla yapılan keşifsel ve kavramsallaştırmaya yönelik çalışmalar bizi teorilere götürür. Bu yüzden doğru yanıt B seçeneğidir.

Bilimsel araştırma amaçlarında yol gösterici olan yaklaşımlardan biri de, “bu çalışıyor mu” tarzı soruların yol göstericiliği ile açıklanabilir. Bu tip araştırmalar özü itibariyle “sınama” araştırmalarıdır. Daha önce yapılan kavramsallaştırma ve keşfetme araştırmalarından hareketle oluşturulan teorilerdeki önermeler hipotez formunda ifade edilerek sınanır. Aynı teorik önermenin farklı örneklemler, farklı ürün grupları için de geçerli olup olmadığı test edilebilir. Veya alternatif iki teorinin birbiriyle çelişkili önermelerinden hangisinin belirli bir koşulu açıklamak için daha uygun olduğu sınanabilir. Burada da Türkiye’de yapılan bir deneyin başka bir yerde tekrarlanarak sınaması yapılmak istenmektedir.

“Bütün kuğular beyazdır” önermesi, teorik genellemeye örnektir. Doğası gereği, böyle bir önermeye ulaşmak için tüm kuğuları temsil yeteneğine sahip bir örneklem belirlemek ve gözlemek mümkün değildir. Beyaz olma hali kuğunun niteliğiyle ilgilidir. “En çok kar kışın yağar” ve “Bırakılan cisimler yere düşer” ifadeleri de zihinlerde “acaba öyle mi?” sorusu uyandırmaz. Ancak “bu sınavı kimse geçemez” ya da “bu ürün kesin satar” önermeleri kişisel bir düşünceyi yansıtmaktadır. Yapılmayan sınavın ya da pazara çıkmayan bir ürünün satıp satmayacağını kim bilebilir?

Sorumuzun doğru cevabı A şıkkıdır.