İLETİŞİM ARAŞTIRMALARI - Deneme Sınavı - 3

Bilimsel araştırma amaçlarında yol gösterici olan diğer yaklaşım, “bu çalışıyor mu” tarzı soruların yol göstericiliği ile açıklanabilir. Bu tip araştırmalar özü itibariyle “sınama” araştırmalarıdır. Daha önce yapılan kavramsallaştırma ve keşfetme araştırmalarından hareketle oluşturulan teorilerdeki önermeler hipotez formunda ifade edilerek sınanır.

Yöntem bölümünün araştırma amaçlarına uygun desenlenmesi bilimsel araştırmanın bulgularının “geçerlilik” argümanını sağlaması açısından önemlidir.

Olguların kendi yapısına ve diğer olgularla gösterdiği neden sonuç ilişkilerinin “niteliğine yönelik” tekil gözlemlerden hareketle genelleyici olgusal yargılara (tüm’e) ulaşmaya “tümevarım” denir. Tümevarım yaklaşımıyla yapılan keşifsel ve kavramsallaştırmaya yönelik çalışmalar bizi teorilere götürür.

Araştırma raporlarındaki literatür sunumu, yapılan yeni araştırmanın amacına, önemine ve katkısına dayanak olacak önceki araştırmaların serimi için yapılır.

Bilimsel araştırmanın kapsamı bir araştırmanın ele aldığı konunun sınırlarını belirleme işlemidir. Bir araştırmacı, yaptığı araştırmanın sınırlarını net olarak belirlemeden; uygun literatür taraması yapamaz, doğru şekilde gözlem yapıp veri toplayamaz, bulguları yorumlayamaz ve bilimsel bilgi birikimine katkı yapacak soyutlamayı gerçekleştiremez.

Bilimsel araştırmalardaki sınırlılıkların diğer araştırmacılara sağladığı avantajlar şunlardır: 1-Bir araştırmanın sınırlılıkları gelecek araştırmalarda ne yapılması ve hatta ne yapılmaması konusunda öneriler olarak araştırma raporunda açıklanır. 2-Araştırmacı sınırlılığın ne olduğunu, neden kaynaklandığını, aşılmak için neler yapıldığını ve neden aşılamadığını raporunda açıklar. Bu sorun alanı sonraki araştırmalar için yol gösterici bir ışıktır. Sonraki araştırmacılar kendi çalışmalarında bu sorun alanından kaçınmanın yollarını arayabilirler veya aksine bu sorun alanının üzerine gidip çözüm yollarını bulup uygulayarak katkı yaratabilirler. 3- Araştırmacı kendi araştırmasının kapsamı dâhilinde ilgilendiği soruna/soruya cevap üretebilmiş olabilir. Ancak araştırmanın daha kapsayıcı bilgelere işaret edebilmesi için farklı ve/veya tamamlayıcı kapsamda araştırmalar yapılması gerektiğini farketmiş olabilir. Gelecekte konuyla bağlantılı farklı ve/veya tamamlayıcı kapsamda yapılacak araştırmalar, bilginin daha üst soyutlama seviyelerine ulaşmasını sağlayabilir. 4-Bir araştırmanın desenlemesinden veya kapsamından kaynaklı sınırlılıklar, “gelecek araştırmalar için öneriler”le ilişkilendirilerek açıklanır. Böylece bilimsel faaliyet, daha gelişkin bilgiye ulaşma yönünde sürüp gider.

Berelson’un 1952 yılında çıkardığı kitap günümüzde araştırma dünyasında hâlâ güncelliğini korumaktadır. Berelson’un bu kitapta yaptığı tanım günümüzde de geçelidir ve araştırma literatüründe yerini korumaktadır. Berelson’a göre İçerik analizi iletişimin içerdiklerini nesnel, sistematik ve nitel (sayısal olmayan) bir biçimde açıkça ortaya koyabilmek ve detaylı bir biçimde açıklayabilmek için kullanılan bir araştırma yöntemidir. Berelson, tanımı ile birlikte tanımda kullandığı ifadeleri de ayrıntıları ile açıklamıştır. Bu açıklamaları incelediğimizde; Nesnel teriminin bir araştırmada, farklı yöntemler kullanıldığında bile aynı sonuca ulaşılması gerektiği anlamına geldiğini, Sistematik teriminin iki anlamı olduğunu belirtmiştir. Birinci anlamı, ilgili içeriği parça parça analiz etmek yerine tümünü çözümlemektir. !kinci anlamı ise araştırma için bilgi toplama ve bu bilgilerle problem durumu oluşturma biçiminin diğer yöntemlerle aynı olması gerektiğidir. Diğer bir deyişle bilimsel araştırmada kullanılan yöntemlerle paralellik göstermesi gerekliliğidir. Farklı bir biçimde bilgi toplamamak gerekir. Berelson içerik analizinin, aynı zamanda, Nitel olduğunu belirtmiştir. Nitellik, içerik analizinin, belki de, en can alıcı noktasıdır. Bunun anlamı içerikteki görünen ya da görülmeyen ifadelerin sayılarla ölçülüp ölçülemeyeceğidir. Gerçekte nitellik sayılarla ifade edilemez ancak araştırmalarda çoğu zaman sayıların kullanıldığı da görülür (Berelson, 1952).

Bu araştırma yöntemi iletişim araştırmacıları tarafından pek çok uygulama ve kullanma alanı bulmuştur. Bunlara örnek olarak, iletişimin içeriğini açıklamak, mesajları hipotezlerle test etmek ya da sınamak, dünyada neler olduğunu anlamak için iletişimin içeriğini karşılaştırmak, toplum içerisindeki belirli grupları medyanın nasıl açıkladığını incelemek ve iletişimin insan davranışı üzerindeki etkilerini araştırmak gibi konular verilebilir. Daha sonra televizyon programları, filmler ve kitle iletişim araçlarındaki şiddet, ırkçılık ve kadınlara ilişkin konular içerik analizi yöntemi ile yoğun bir biçimde çalışılmaya başlanmıştır.

İçerik analizi dört aşamada gerçekleştirilir (Yıldırım ve Şimşek, 2000). Bu aşamalar: 1. Verilerin kodlanması 
 2. Temaların bulunması 
 3. Kodların ve temaların organize edilmesi 
 4. Bulguların yorumlanması

İçerik analizinde birinci aşama verilerin kodlanmasıdır. Kodlama süreci bir anlamda verilerin anlamlı bölümlere ayrılması olarak tanımlanabilir. Anlamlı bölümler de kelime, cümle, paragraf ya da daha uzun bir metin olabilir. Bu bölümlerin yani bir kelimenin, cümlenin ya da paragrafın kendi içinde anlamlı olması gerekmektedir. Kendi içinde anlam taşıyan bu bölümler araştırmacı tarafından isimlendirilir, diğer bir deyişle kodlanır. Kodlama bazen bir kelime ile bazen de bir deyimle yapılabilir. Burada önemli olan nokta kendi içinde araştırmacı tarafından ayrılan bölümlere tanımlayıcı ve ayırt edici kodlar bulmaktır.

Araştırmanın temeli kuram ya da kavramsal bir çerçeve ile belirlenmişse yani araştırmada ne ya da nelerin sorgulanacağı önceden kararlaştırılmışsa veri toplamadan önce bir kod listesi çıkarılabilir. Böyle durumlarda veri toplamak daha kolaydır.

Elimizde bir veri setinin olduğunu varsayalım. Bu veri setinin aynı araştırmacı tarafından analizinin bir kere daha yapılması halinde aynı sonuçlara ulaşılıp ulaşılamayacağını gösterir. Eğer aynı sonuçlara ulaşılırsa araştırmada değişmezlik vardır demektir. Aynı veri seti aynı araştırmacı tarafından tekrar tekrar analiz edilip aynı sonuçlara ulaşılıyorsa araştırmada değişmezlik ilkesi de çalışıyor demektir.

İçerik analizi için geliştirilmemiş olsalar da, kelime işlemci olarak adlandırılan yazılımlar, araştırmacıya analiz sırasında yardımcı olmaktadırlar. Verilerin metinler halinde yazılması ve saklanmasında, yine verilerin organize edilmesinde ve kodlama işlemi için hazırlanmasında araştırmacının önemli yardımcılarından biridir. Yazılımdaki makrolar ve çeşitli bağlantılar yardımıyla verilerin kodlanmasında ve birbiriyle ilişkilendirilmesinde araştırmacılar tarafından kullanılır. En çok kullanılan yazılımlara örnek olarak “Microsoft Word” yazılımı verilebilir.

Kitle iletişim araçlarında oldukça fazla yer bulan, haber olan işletmeler, kurumlar, kuruluşlar, devlet birimleri ve siyasi partiler medya içerik analizini oldukça fazla kullanırlar. Kurum ve kuruluşların medyada yer alma oranlarını bireysel incelemelerle yaptığımızda onlar ile ilgili çıkan haberlerin küçük bir bölümünü yakalayabiliriz. Küçük ve orta boy işletmeler de pratikte, genel olarak, kendileriyle ilgili haberleri izlemede bireyleri kullanmaktalar. Ancak, çok uluslu şirketler ve büyük kuruluşlar kitle iletişim araçlarında, yüzlerce belki de binlerce kere yer almaktadırlar. Bu şirketler ve kuruluşların isimleri farklı ülkelerde, değişik dillerde yayınlanan kitle iletişim araçlarında haber olurken bunları basit bir biçimde analiz etmek ve yorumlamak da mümkün değildir. Bu nedenle medya içerik analizi günümüzde çok hızlı bir biçimde gelişen ve ticari olarak da kullanılan bir çözümleme yöntemidir. Kitle iletişim araçlarını içerik analizinde çok önemli kılan iki neden vardır. Bunlar: 1. Kitle iletişim araçlarının dünyanın en güçlü iletişim kanalları olması 2. Kitle iletişim araçlarının dünyanın en büyük veritabanı olması (Macnamara, 2005). Kitle ileti#imi ile ilgili ço"u ara#tırmada kitle ileti#im araçlarının insanların alı#veri# ve oy verme tercihlerine, ve bu ba"lamda, davranı#larının ve algılarının de"i#imine büyük etkileri oldu"u belirtilmektedir (Macnamara, 2005). $irket üst düzey ve pazarlama yöneticileri, reklamcılar ve halkla ili#kiler uzmanları kitle ileti#im araçlarının kurumlarının markasına, itibarına ve ileti#im kampanyalarının ba#arısına büyük etkiler yaptıklarını bilirler. Bu nedenlerden dolayı mal ve hizmetlerinin reklamlarında kitle ileti#im araçlarını kullanmayı tercih ederler. Kitle ileti#im araçları halkın görü#lerini ve dü#üncelerini etkiledi"i gibi, kurum ve kurulu#ların ve di"er insanların da ne söylediklerini ve neler yaptıklarını yayınlarıyla raporlar. Bunlara ek olarak, kitle ileti#im araçları moda olan ve halkın gündeminde olan konularla da ilgilenir ve aynı zamanda gündemi belirleme gibi konularda da etkili yayınlar yapar (Macnamara, 2005).

Genel olarak nitel araştırmalarda özel olarak da içerik analizinde verilerin yüzdelik değerler olarak sayısallaştırılması araştırmalarda önemli bir yer tutar. Nitel içerikli araştırmaların yüzdelik değerlerle ifade edilmesinde bazı aşamalar vardır. Bu aşamalar: 1. Analiz biriminin saptanması 2. Tema ve kategorilerin tanımlanması 3. Kodlamanın örnek bir veri seti üzerinde denenmesi 4. Kodlama sonuçlarının tekrar gözden geçirilmesi 5. Gözden geçirilmiş tema ve kategorilerle başka bir örnek veri setinin kodlanması 6. Verinin tümünün kodlanması ve yüzdelerin hesaplanması (Weber, 1985; Aktaran: Yıldırım ve Şimşek, 2000).

Araştırma süreci şu şekilde sıralanır; 1- Durum analizi ve problem tanımı 2- Biçimsel olmayan keşfedici araştırma 3- Araştırma hedeflerinin yapılandırılması 4- Biçimsel araştırma 5- Bulguların yorumlanması ve raporlanması Yukarıda belirtilen 'Biçimsel olmayan keşfedici araştırma' ikincil veri kısmında, diğer maddeler birincil veri kısmında yer alır.

Sanayi Ar-Ge Proje Destekleri başlığı altında 'Sanayi Ar-Ge Proje Destekleme Programı','Proje Pazarları Destekleme Programı','TÜBİTAK KOBİ Yararına Teknoloji Transferi Destek Programı','KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı' yer alır. 'Patent Başvurusu Teşvik ve Destekleme Programı' ise Akademik Ar-Ge Desteklerinden biridir.

Bilimsel Araştırma Projeleri, yüksek öğretim kurumlarındaki bilimsel araştırmaların desteklenmesi amacıyla geliştirilmiş bir uygulamadır. BAP fonları ile aşağıdaki alanlardaki araştırma projelerine fon sağlanabilmektedir: Lisansüstü tez projeleri: Yüksek lisans ve doktora tezlerine yönelik olarak verilen fonlardır. Genel amaçlı projeler: Genel amaçlı projeler, doğrudan bir akademik dereceye yönelik olmayan, teknolojik, ekonomik, sosyal, kültürel, sportif ve sanatsal gelişmeye katkıda bulunabilecek özgün çalışmalardır. , Soruda doktora tezi için yapılan bilimsel çalışma lisansüstü tez projelerine girer. Başvurulabilecek en yakın kurum üniversitelerin bilimsel araştırma fonlarıdır.

Personel maliyetleri birçok araştırma projesinin toplam maliyetinin en büyük kısmını oluşturur. Birçok araştırma projesi için, projeyi yürütürken sahip olmaları gereken bağımsızlık seviyesine bağlı olarak, bir ya da birçok kişiye ihtiyaç duyulabilir.Bazen mevcut iş miktarı bir araştırmacıdan daha fazla sayıda araştırmacıyı, büyük olasılıkla da farklı yetenek ve deneyim düzeylerinden olmak üzere, zorunlu kılabilir.

Araştırma bütçesi ve fonlarına ilişkin olarak sürekli ortaya çıkan sorunlar şunlardır: Bütçeniz yeterli olacak mı? : Araştırma bütçelendirilmesi araştırma için ne az ne çok olmalıdır. Hazırlanan bütçe fon sağlayan tarafından ve eş düzey hakemler tarafından dikkatli bir şekilde denetlenecektir: Fon harcamalarının gerekçelendirilmesi gerekmektedir. Bağlı olduğunuz kuruma araştırma sürecinde vermediğiniz hizmeti nasıl geri ödemeniz gerektiği önemli bir konudur: Araştırma süresince başka birinin yerinize ikame edilmesinden kaynaklanan giderleri ücretlendirmeniz beklenebilir. Bir araştırma projesi gerçekleştirirken eğer araştırmayı kendiniz yapacaksanız ve araştırma dışında başka bir işiniz varsa bu problem olabilir:bağlı olduğunuz kurumdaki yetkiliniz ile proje için ihtiyaç duyduğunuz zamanı, projeye ayırmak için diğer görevlerinizden sizi muaf tutmaya hazır olup olmadıklarını görüşüp belirlemeniz gerekebilir. Araştırmanın istenen doğrultuda sonuçlanmaması bütçe ve fonlara ilişkin sorunlar arasında yer almaz.