İLETİŞİM ARAŞTIRMALARI - Deneme Sınavı - 13

“Nesnellik”; bulguların tekrarlı sınamalarda aynı sonuca işaret etmesi durumudur. Nesnellik argümanının karşılanması için, araştırma gözlem sürecinin tekrarlanabilir nitelikte raporlanması önemlidir. Çalışmanın sınırlılığı Bilimsel araştırmalarda yöntem ya da kapsamdan dolayı araştırmada gerçekleştirilemeyen çalışmalar ya da karşılaşılan sorunlara işaret eder. Bilimsel çalışmalarda öznellik bilimsel araştırmaların özelliklerinden değildir. Bilimsel çalışmanın tabi tutulduğu tekrarlı sınamalar da bilimin kendine yönelik “eleştirel” yapısını ortaya koymaktadır. Bilimsel bilginin tekrarlanabilirliği bilimsel bilginin sınanabilir özelliğini de göstermektedir.

Bilimsel bilginin en temel ayırt edici niteliksel özelliği “gözlenebilir olgularla ilgili” olmasıdır. Bilimsel araştırmadaki tüm dizgeler, doğrudan ya da dolaylı olarak gözlenebilen olgularla ilgilenir. Örneğin insan düşünce ve duyguları doğrudan gözlenebilir bir niteliğe sahip olmamasına rağmen, bilimsel araştırma alanına girmektedir. Doğru cevap C'dir.

Bilimsel araştırmaların raporlamasında belirli ilkeler vardır. “Yöntem” bölümü, bilimsel araştırma raporlarında yer alan temel bölümlerden biridir. Bu bölümde araştırma amacına “nasıl” ulaşılacağı ve “neden” böyle yapılmasının tercih edildiği gerekçeleriyle açıklanır. Bunun nedeni sonraki araştırmalarda aynı yöntem tasarımıyla gözlemlerin “tekrarlanabilirliğine” olanak sağlamaktır. Doğru cevap D'dir.

Bu nedir sorusuna karşılık; “İletişim nedir”, “mesaj nedir”, “algı nedir” gibi sorular örnek olarak verilebilir. “Bu nedir” sorusu, bilimde “kavramsallaştırma” amacına yönelik araştırmaların sorusudur. Kavramsallaştırma, bir olguya dair gözlenmiş ortak bir karakteristik yapı, özellik ve durumların açıklamasını içerir. Doğru cevap A'dır.

Literatür; belirli bir konu ile ilgili geçmişte yapılmış çalışmalara verilen genel addır. Literatür kelimesinin yerine “yazın” ifadesi de kullanılmaktadır. Her iki kelimede nitelenen aynıdır. Bir araştırmaya başlarken; araştırmacının, araştırdığı konuyla ilgili geçmişte yapılmış çalışmaları bilmesi gerekir.

Bilimsel araştırmanın yönteminin tekrarlanabilirliğe uygun raporlanmasının dışında “araştırma amaçlarına uygun” olarak da tasarlanması gerekir. Bilimsel araştırmaların yöntem tasarımında (araştırmanın desenlenmesinde) en önemli belirleyici “araştırma amaçlarına uygunluk”tur. Doğru cevap A'dır.

Bilimsel araştırmaların yöntemlerine kılavuzluk eden iki temel yaklaşım tümevarım ve tümdengelimdir. Bilimsel araştırmanın amaçları dikkate alındığında; kavramsallaştırma ve keşfetmenin “tümevarım”, sınamanın “tümdengelim” yaklaşımlarını yansıttığı söylenebilir. Tümevarım yaklaşımında “teorik/olgusal genelleme” hedeflenir. Doğru cevap E'dir.

Tümevarım ve tümdengelim yaklaşımları, bilimin eleştirel yapısının da göstergesi niteliğindedir. Tümevarım yoluyla ne olduğu ve nasıl oluştuğu “keşfedilen” olgular ve olgular arası ilişkilerin doğruluğu, tümdengelim yaklaşımıyla “sınanır”. Doğru cevap D'dir

Bir araştırmanın desenlemesinden veya kapsamından kaynaklı sınırlılıklar, “gelecek araştırmalar için öneriler”le ilişkilendirilerek açıklanır. Böylece bilimsel faaliyet, daha gelişkin bilgiye ulaşma yönünde sürüp gider. Doğru cevap A'dır.

“Nesnellik”; bulguların tekrarlı sınamalarda aynı sonuca işaret etmesi durumudur. Nesnellik argümanının karşılanması için, araştırma gözlem sürecinin tekrarlanabilir nitelikte raporlanması önemlidir.

“Olgu”; doğada var olan ve duyular yoluyla gözlemlenebilen oluşlardır.

Teori; bir takım olguları ve bu olgular arasındaki ilişkileri anlamlı bir örüntü oluşturacak şekilde ortaya koyan kavramsal sistemdir.

“Örneklem” ise nüfusun genel özelliklerini yansıtan, yani nüfusun bütününü temsil niteliği taşıyan, yeterli büyüklükteki seçilmiş nüfus parçasıdır.

“Ödül beklentisi ile istendik davranış arasında pozitif ilişki vardır”. Bu tip hipotezlere “doğrusal ilişki arayan” hipotezler denir.

Bir nedene bağlı olarak durumu değişen değişkene ise “bağımlı değişken” denir. Yani bağımlı değişkendeki değişim, bağımsız değişkendeki değişime bağlıdır.

Bulgu; verilerin amaç doğrultusunda seçilmesi, sınıflanması ve ilişkilendirilmesiyle ulaşılan sonuçtur. Veriler ham halleriyle bulgu olma niteliğine kavuşamazlar.

Güvenilirlik, tekrarlı sınamalarda aynı sonuca ulaşılmasıdır. Yani bilimsel bilgi, doğru olanı göstermeli (geçerlilik) ve bu doğru süreğen olmalıdır (güvenilirlik). Hatta bilim “geçerli ve güvenilir bilgi” olarak tanımlanabilmektedir.

Algılanan fiyat (bağımsız değişken) ile algılanan kalite (mediatör değişken) arasında “pozitif” ilişki var. Yani bir ürünün fiyatının yüksek olmasını bize onun kaliteli olduğunu düşündürür.

Algılanan kalite (mediatör değişken) ile satın alma eğilimi (bağımlı değişken) arasında “pozitif” ilişki var. Yani kaliteli ürünleri almayı tercih ederiz.

Bilim alanında yapılan çalışmalar sonucu olgulara ait kesin ve mutlak tanımlamalar yoktur. Çünkü çalışmaların süreğenliği, bilim insanlarını olgularla ilgili daha gelişkin kavrayışlara ulaşmak için, hep daha derine ve daha uzağa bakmaya yönlendirir. Ayrıca, bilim insanları eleştirel ve çok yönlü bakabilme çabası içindedir. Bundan ötürü, doğru cevap B'dir. Diğer şıkları incelersek, şunları söyleyebiliriz: Bilim insanlarının çalışmalarını sahiplenmelerinin, olguların mutlak olmayan tanımlarıyla bir ilgisi yoktur. Buna ek olarak, bilim nesnel bir alan olduğu için, araştırmacıların karakterlerinin ve aralarındaki kişisel ilişkilerin de bu durum üzerinde bir etkisi yoktur. Son olarak da, bilim insanlarının çalışmaları nesnel verilere dayanır; bu nedenle güvenilirliği düşük değildir.