İKTİSAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 8

Fransız ekonomisi; 20. yüzyılın başında gıda maddeleri bakımından Avrupa’da kendine yeterli ve ihracat fazlası olan tek sanayi ülkesi konumundadır.

Aksine, tarım ülkenin sanayileşmesinde çok önemli bir rol oynamıştır.

1913’te yılında Osmanlı İmparatorluğunun nüfusu yaklaşık olarak 26 milyon kadardı.

Osmanlı devletinde Düyun-u Umumiyye İdaresi 1881'de kurulmuştur.

İngiltere’de başlayan ve daha sonra diğer ülkeleri de etkileyen Sanayi Devrimi daha çok insanın daha fazla mal ve hizmet elde etmesini sağlamıştır. Doğru cevap A'dır.

C şıkkında belirtildiği gibi Aydınlanma ve Bilim Devrimi, Sanayi Devrimi'nin gerçekleşmesinde önemli rol oynamışlardır çünkü sorudaki ifade de geçtiği üzere Sanayi Devrimi, Aydınlanma ve Bilim Devrimi'nde sonra gerçekleşmiştir. Avrupa'da önce akıl,düşünce ve bilim gelişmiştir. Bu gelişimler sonucunda oluşan tecrübe ve deneyim Sanayi Devrimi'nin temelini oluşturmuştur. Diğer şıklarda verilen sonuçlar gerçeği yansıtmamaktadır. Doğru cevap C'dir.

İngiliz sanayileşme tecrübesini devrim kavramı çerçevesinde ele alan ilk iktisat tarihçisi Arnold Toynbee idi. Ona göre 1750’lerde İngiliz ekonomisinde köklü bir değişim başladı ve bunu 1850’lere doğru tamamlanan hızlı ve genel bir sanayileşme süreci izledi. Doğru cevap B'dir.

J. H. Clapham 1850’lerde henüz sanayileşmenin pamuklu dokuma ve demir sanayileri ile sınırlı olduğunu; makineleşmenin ve fabrika sisteminin diğer alanlara yayılması suretiyle genel bir sanayileşmenin çok daha ileri tarihlerde tamamlandığını ileri sürdü. Sonuç olarak 1750 sanayileşmenin başlangıcı için geç, 1850 ise değişimin tamamlanması açısından erken bir tarih olarak değerlendirilmiştir. Doğru cevap C'dir.

II. ve III. maddelerde verilen bilgiler yanlıştır çünkü Sanayi Devriminin 1750’lerden başlayıp 1850’lerde tamamlandığını Arnold Toynbee ileri sürmüştür. Sanayi Devrimi’nin 1783-1802 yılları arasında gerçekleştiğini Walt W. Rostow ileri sürmüştür. Yalnızca I. maddede verilen bilgi doğrudur. Buna göre doğru cevap A'dır.

On yedinci yüzyıl boyunca Hollanda, sanayi ve teknoloji alanında Avrupa’nın lideri durumundaydı. On sekizinci yüzyılda ise İngiltere öncülüğü eline geçirdi. Doğru cevap E'dir.

II. maddede verilen "İngiltere’de sanayide kömür kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte üretimde büyük bir azalma oldu" bilgisi yanlıştır çünkü sanayide kömür kullanımın yaygınlaşmasıyla birlikte üretimde büyük bir artış oldu. Diğer maddelerde verilen bilgiller ise doğrudur. Buna göre doğru cevap D'dir.

E şıkkındaki ifade doğru değildir çünkü buharlı makine, demir gemilere uygulanmasıyla Yeni Dünya’dan ucuz yiyecek ithalatı sağladı ve böylece sanayileşme sürecinin nihai sonucu olan uluslararası ihtisaslaşmayı teşvik etti. Doğru cevap E'dir.

1764’te James Hargreaves’in icat ettiği iplik yapma makinesi, mekanik güç gerektirmeyen basit bir alet olmasına rağmen iplik işçisinin verimini önemli ölçüde artırdı.

1733’te John Kay, bir dokuyucunun iki kişinin işini yapmasına imkân veren uçan mekiği icat etti.

Samuel Crompton’un çıkrık makinesini icat etti.

1706’da Thomas Newcomen, kaba ve etkin olmayan bir (buharlı)makine yapmıştı. Bu makinenin en büyük eksiği, yaptığı işe göre yakıt tüketiminin çok fazla olmasıydı. 

1769’da patenti alınan Richard Arkwright’ın su gücüyle çalışan pamuk ipliği makinesi bir diğer önemli icattı. Doğru cevap B'dir.

Çıkrık makinesi Samuel Crompton tarafından, iplik yapma makinesi James Hargreaves tarafından, pamuk ipliği makinesi ise Richard Arkwright tarafından icat edilmiştir. Buna göre doğru cevap B'dir.

Sanayi öncesi toplulukların kişi başına gelirlerinde ortaya çıkan değişmeleri belirleyen temel faktör nüfusun artış oranıdır. T. Malthus tarafından ortaya konan modele göre sanayi öncesi toplumlarda doğum oranı kişi başına gelirin artan, ölüm oranı ise düşen bir fonksiyonudur

Sanayi Devrimi bazı yapısal değişmeleri de içeren ve tarihte ilk kez hayat standartlarında kalıcı ve sürekli yükselme sağlayan başarılı bir ekonomik büyüme örneğidir. Simon Kuznets daha önceki büyüme örneklerinden bu önemli farkını vurgulamak için sanayileşmeyi ‘modern ekonomik büyüme’ olarak nitelendirmiştir.

İngiliz sanayileşme tecrübesini devrim kavramı çerçevesinde ele alan ilk iktisat tarihçisi Arnold Toynbee idi. Ona göre 1750’lerde İngiliz ekonomisinde köklü bir değişim başladı ve bunu 1850’lere doğru tamamlanan hızlı ve genel bir sanayileşme süreci izledi.

John U. Nef tarihte devamlılığın esas olduğunu belirterek büyük ölçekli sanayinin ve teknolojik değişmenin başlangıçlarının 16 ve 17. yüzyıllara kadar götürülebileceğini; bu dönemdeki ekonomik gelişmelerin 18. yüzyılın ikinci yarısı ile 19. yüzyılın ilk yarısındaki değişmeler kadar önemli olduğunu savundu. Nef ’e göre Büyük Britanya’nın sanayileşmesi, 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başları ile ilişkilendirilen ani bir olay olarak değil de, 16. yüzyılının ortalarına kadar uzanan ve 19. yüzyılın sonuna doğru sınai devletin doğuşu ile sonuçlanan uzun bir süreç olarak değerlendirilmelidir.

1790-1870 döneminde elle kullanılan araçlar şekil olarak geliştirildi ve tahıllar daha erken biçilmeye başlandı. Sık nadas uygulamaları terk edilerek baklagillerin de yer aldığı çeşitli rotasyon şekilleri benimsendi. Aynı topraklardan sırasıyla tarla ve çayır olarak yararlanıldı. Böylece hem etkin olarak ürün alınan alanlar genişledi, hem de hayvanlar için daha bol kış yemi sağlandı.

Tohum ekme makinesi 1700’de yapıldı ve 1730’ların başında yaygın hale geldi.