İKTİSAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 4

İkinci Dünya Savaşı da uluslararası ilişkilerde önemli değişimlere neden oldu.

Avrupa’nın büyük güçleri arasındaki rekabet yerini iki yeni süper güç olan ABD ve Sovyetler Birliği arasındaki Soğuk Savaş olarak adlandırılan ekonomik, siyasi ve askeri rekabete bıraktı. Bu rekabetin sonucunda Avrupa, Doğu ve Batı olarak ikiye bölündü. Doğu Bloku, Sovyetler’in egemenliği altına girerken demokratik Batı ülkeleri politik ve ekonomik olarak ABD’ye bağlandı. 1949’da Çin’de Komünist Parti iktidara geldi. Böylece komünist blok Orta Avrupa’dan Asya’nın en doğu ucuna kadar yayıldı. Hindistanın bağımsızlığının İkinci dünya savaşının hemen akabinde gelmesine (1947) karşın savaşla  ve akabinde üçüncü dünya ülkelerinin uluslararası ekonomik platformda görülmeleri ile yakın bir diyaloğu yoktur. Doğru cevap D'dir.

Yukarıdaki tablodanda takip edilebileceği gibi dünya ticaretindeki söz sahibi en önde gelen kıta Avrupadır. 20. yüzyılın başına göre yüzyılın sonunda önemli miktarda gerilemiş olsa bile liderliğini korumaktadır. Akabinde Asya önemli bir gelişme elde ederek Avrupayı henüz liderlik koltuğundan indirmeden uzaksa da gelecekte Avrupayı zorlayacağı açıktır.Doğru cevap D'dir.

Kamunun büyümesinin diğer bir nedeni olan transfer ödemeleri de 19. yüz- yılın sonlarında doğdu fakat İkinci Dünya Savaşı sonrasına kadar yaygınlaşmadı. 1880’lerde Almanya’da işçiler için zorunlu olarak hastalık ve kaza sigortası ile yaşlı ve sakatlar için emeklilik uygulaması başlatıldı. Bu uygulamalar Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra diğer ülkelere yayıldı. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra güçlü politik baskıların sonucu olarak pek çok demokratik hükümet, sosyal güvenlik sistemlerini yaygınlaştırdılar. Yirminci yüzyılın ikinci yarısı boyunca Avrupa’da kamu giderlerinin %50-60’ı refah harcamaları niteliğindeydi. Bu nedenle de onlar "Refah Devleti" olarak adlandırıldılar.

Cevap A şıkkıdır.

Ekonomik açıdan uzun dönemde fiziki yıkımdan daha zararlı olan normal ekonomik ilişkilerin bozulması.

Dış ticaretin altüst olmasından ve savaşan ülkeler, özellikle de Almanya ve İngiltere arasındaki ekonomik savaşın şiddetlenmesi.

Uluslararası ticaretin kesintiye uğraması ve devlet müdahalelerinin ortaya çıkması, dış pazarların kaybedilmesi.Savaşın yol açtığı diğer bir önemli ekonomik kayıp da dış yatırım gelirleriydi.

Enflasyonun tüm milletleri etkilemesi.

Ancak, Amerika Birleşik Devletleri'nin batı dünyasının ekonomik liderliğini ele geçirmesi ise İkinci Dünya Savaşından sonra gözlenen bir durumdur. Doğru cevap D'dir.

Yeni-merkantilizm olarak adlandırılan uygulamalar, diğer devletlerin karşı tedbirler getirmesiyle yaygınlaşarak ticaretin daha da sınırlanmasına yol açtı. Nitekim savaştan önceki 20 yıl içinde iki katından daha fazlaya yükselen toplam dünya ticareti, savaşı izleyen 20 yılda bu seviyesini güçlükle koruyabildi. Savaş öncesi 20 yılda ikiye katlanan Avrupa ülkelerinin dış ticareti, aynı dönem içinde yalnızca 1929 yılında savaş öncesi düzeyine ulaşabilirken 1932 ve 1933 yıllarında ise 1900’de olduğu seviyenin de altında kaldı. Bu aşırı ekonomik milliyetçilik, savunucularının amaçladıkları sonucun tersine olarak daha düşük gelir ve üretim düzeylerine yol açtı. Doğru cevap B'dir.

Bütün bu şokların dünya ekonomisi üzerinde olumsuz etkileri olsa da liberal uluslararası düzen gücünü korumuş ve gerek dünya ticaretinde ve gerekse sermaye piyasalarında ciddi bir düşüş yaşanmamıştır. Doğru cevap B'dir.

II. Hükümetlerin yapıcı tutum ve rolleri azaldı. (Yanlış, Avrupa ekonomisinin bir mucize olarak adlandırılan bu yeniden inşasında rol oynayan bir önemli faktör hükümetlerin yapıcı tutum ve rolleriydi. )

III. Avrupa Ödemeler Birliği (EPU) kuruldu. (Doğru)

Cevap D şıkkıdır.