İKTİSAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 17

Makineleşme İngiltere tarımının adeta çağ atlamasında başlıca etken oldu.  Tarımsal verimliliğin yükselmesinde makineleşme kadar başka değişmeler de rol oynadı. Diğer gelişmeler ise makineleşmeye bağlı olarak ortaya çıktı.

Osmanlı devleti siyasi kariyerine küçük bir sınır devleti olarak başladı. Daha sonra dönemin lojistik teknolojisinin imkân verdiği en uç sınırlara kadar sürekli genişleyerek bir imparatorluğa dönüştü. İmparatorluk içinde önemli bir siyasi ve ekonomik rol oynayan İstanbul, Anadolu’da ve Balkanlar’da Akdeniz ve Karadeniz’e kıyısı olan zengin tarım topraklarını kapsayan geniş bir hinterlanda sahipti. Anadolu ve Balkanların insan gücü ve diğer kaynaklarının İstanbul’un avantajlı konumuyla kontrol edilmesi imparatorluğun gücünün temelini oluşturuyordu.

Savaşlar, Orta Çağ Avrupa’sında veba kadar yaygındı. Savaşlarda karşılaşılan acımasızlık ve vahşet örnekleri hayalleri zorlayacak türdendi. Kuşatmalar çoğu zaman işkence ve katliamla sonuçlanıyordu. Yine de savaşlar diğer iki felakete göre daha az doğrudan ölüm sebebiydi. Savaşın yol açtığı asıl yıkım, açlığa ve bunun sonucunda da salgın hastalığa neden olmasından kaynaklanıyordu. Orta Çağ ordularının hijyen koşulları olağanüstü derecede kötüydü. Bu nedenle de salgınlar, savaşların sık karşılaşılan bir yan ürünüydü. Ordular savaştan çok salgınları yayarak ölüm oranları üzerinde etkili oluyordu. Savaşlarda ürünlerin, sürülerin ve tarım aletlerinin yağma edilmesi ise açlık ve kıtlığı beraberinde getirerek yaygın şekilde ölümlere yol
açıyordu. Savaşlar, sermayeyi yok ettiğinden sağ kalanlar büyük bir açlık ve kıtlıkla karşı karşıya kalıyorlardı.

1000 yılında İslam dünyasının toplam nü- fusu 28 milyona ulaştı.

Sanayi öncesi toplulukların kişi başına gelirlerinde ortaya çıkan değişmeleri belirleyen temel faktör nüfusun artış oranıdır. T. Malthus tarafından ortaya konan modele göre sanayi öncesi toplumlarda doğum oranı kişi başına gelirin artan, ölüm oranı ise düşen bir fonksiyonudur.

Sanayileşmenin en orijinal örneği İngiltere’de gerçekleşmiştir. İngiltere’deki Sanayi Devrimi, daha sonraki sanayileşme örneklerinden farklı olarak teknoloji transferi ya da sermaye akışı şeklinde dış yardım ve hükümet desteği olmaksızın kendiliğinden ve hür teşebbüs ekonomisi kuralları içinde ortaya çıkmıştı.

Arnold Toynbee, Sanayi Devriminin 1750’lerden başlayıp 1850’lerde tamamlandığını ileri sürdü.

Walt W. Rostow Sanayi Devrimi’nin 1783-1802 yılları arasında gerçekleştiğini ileri sürmüştür.

On yedinci yüzyıl boyunca Hollanda, sanayi ve teknoloji alanında Avrupa’nın lideri durumundaydı. On sekizinci yüzyılda ise İngiltere öncülüğü eline geçirdi.

Bir ülkede yeniliklerin hızlanabilmesi için ekonomik teşvik ve teknik imkân en temel koşullardır.

James Watt, 1760’da buharlı makineyi geliştirdi.