İKTİSAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 15

1930 yılların parasal ve mali kargaşasında pek çok ülke döviz kontrolü uygulamaya başlamıştır.

Döviz kontrolü; ödemeler sıkıntısı çeken ülkelerde dış ticaretin ve sermaye transferinde dövizin alım ve satımının belirli kısıtlamalara tabi olmasıdır.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) 1961 yılında kurulmuştur. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün amacı; ileri sanayi ülkelerinin az gelişmiş ülkelere yardımlarını koordine etmek, makro ekonomik politikalar üzerinde uzlaşma imkânları aramaktadır.

1973 yılından itibaren farklı zamanlarda dünyanın çeşitli bölgelerini farklı derecelerde etkileyen ve büyüme hızını düşüren 4 büyük ekonomik kriz yaşanmıştır. Bu şoklar sırası ile:

İlk şok: 1970’lerde hızla yükselen enflasyon, uluslararası para düzeninin çöküşünden ve OPEC’in ham petrol fiyatlarını 3-4 katına yükseltmesinden kaynaklanmış ve özellikle de gelişmiş ülke ekonomilerini önemli ölçüde etkilemiştir.

İkinci şok: 1980’lerin başlarında Latin Amerika ülke ekonomilerini sarsan borç kriziydi.

Üçüncü şok: 1990’larda Japon senetlerinin fiyatlarının düşmesinin, dünyanın bu en dinamik ekonomisinde yarattığı deflasyonist etkiden doğmuştu.

Dördüncü şok: 1991’de Doğu Avrupa ülkeleri üzerindeki Sovyet kontrolünün son bulması, COMECOM ticaret anlaşmalarının geçerliğini yitirmesi, Varşova Paktı’nın dağılması ve yıkılan Sovyetler Birliğinin yerine 15 ayrı devletin kurulasına neden olmuştu.

19. yüzyıldaki bu hızlı nüfus artışının temel nedeni ortalama hayat süresinin uzamasıydı.

Sanayileşme ortaya çıktığı her yerde önemli bazı değişmelere yol açtı. Hızlı nüfus artışı, ulaşım ve haberleşmenin büyük ölçüde kolaylaşması, zirai prodüktivitede ve sınai teknolojide büyük bir gelişme bu değişmelerin en göze çarpanlarıydı.

Boşluğa 60 getirilmelidir.

1830’da ilk başarılı buharlı tren demiryolu açıldı.

Buharlı lokomotif 19. yüzyılda sanayileşmenin yalnız sembolü değil, aynı zamanda onun en önemli aracıydı.

İlk başarılı buharlı gemi 1807’de yapıldı.

Telgraf 1844 yılında icat edilmiştir.

Serflik, Fransız İhtilali’nin başlangıcında Fransa’nın çok sınırlı bir bölümünde hukuki olarak varlığını sürdürmekteydi ancak Doğu Avrupa’ya doğru gittikçe yaygınlık kazanıyordu. Fransız İhtilali Fransa’da serfliğe son verirken 1810’da Prusya’da, 1848’de Avusturya’da, 1861’de de Rusya’da serflik son buldu.

Serfliğin kaldırılmasının uzun dönemdeki sonucu, toprakların köylülerin eline geçmesi oldu. Özellikle Avusturya ve Rusya’da toprak sahiplerinin büyük bir çoğunluğu ücretli iş gücü kullanarak çiftçilikle uğraşmaktansa, küçük parçalar halinde topraklarını satmayı ya da kiraya vermeyi ve rantiye bir hayat sürdürmeyi tercih ettiler.

1856’da Henry Bessemer adlı bir İngiliz mucit, eritilmiş demirden doğrudan
çelik üretme metodunun patentini aldı

On dokuzuncu yüzyılda dünya nüfusu % 70 artış göstererek 978 milyondan 1.650 milyona yükseldi.

Böylece Avrupa nüfusunun dünya nüfusu içindeki oranı %21.2’den %26.8’e yükseldi.

19. yüzyıldaki bu hızlı nüfus artışının temel nedeni ortalama hayat süresinin uzamasıydı.

Yüzyıllarca 30 yılda sabit kalan Batı insanının ortalama hayat süresi 40’a yükseldi.

19. yüzyılda Avrupa’nın en önde gelen sanayi ülkeleri olan İngiltere ve
Almanya’da nüfus her yıl %1 artıyordu.

19. yüzyılın son çeyreğinde deniz aşırı bölgelerden büyük miktarlarda tahıl ithaline imkân verecek şekilde taşımacılığın gelişmesinden önce, Avrupa’da nüfus artışını sınırlayıcı önemli bir faktör zirai kaynakların yetersizliğiydi.

Ucuz ulaşım aynı zamanda göç hareketlerini de hızlandırdı.