İKTİSAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 6

Doğu devletlerinde tarım için vazgeçilmez olan sulama sistemlerini kontrol eden yöneticilerin toplumu tam bir baskı altına alarak kişisel teşebbüsün ve temsili kurumların gelişmesine izin vermediği yönetim modeline "Doğu Despotluğu" denir.

İslam Dünyasında yedinci yüzyılın sonunda gerçekleşen para reformuyla 4.25 gramlık dinar adlı altın ve 2.97 gramlık dirhem adlı gümüş paralara dayalı çift metalli para sistemine geçilmiştir.

Müslümanlar uluslararası ticaretle ilgili olarak Orta Çağ ekonomik hayatına  çok önemli katkılarda bulunmuşlardır. Çünkü ileri finansman ve ödeme araçları geliştirmişlerdir.

Osmanlı Devletinde taşra yönetiminin ve kırsal ekonominin temelini Tımar Sistemi oluşturuyordu.

Osmanlı Devletinde iltizam yoluyla vergi gelirlerini satın alan kişilere Mültezim deniyordu.

Osmanlı Devletinde Merkez Hazinesi kendisine ait gelirlerin tahsilini sağlamak amacıyla Mukata adı verilen mali birimler oluşturmuştur.

Osmanlı şehirlerinde esnaf loncaları ekonomik ve sosyal hayatın önemli bir unsuruydu

Osmanlı Devletinde "Lonca düzeni" ekonomik açıdan arz ve talep yasalarının işlemesindeki problemleri çözmeyi amaçlıyordu.

İpek kumaş üretimi oldukça erken tarihlerde ilk kez Çin'de başladı.

Hindistan'da "kast sistemi", toplumu ekonomik ve sosyal fonksiyonları kalıtımsal bir şekilde açıkça tanımlanmış ve birbirinden kesin şekilde ayrılmış gruplara bölüyordu.

İktisat tarihinin bir bilim alanı olarak ortaya çıkışı ile ilgili çok farklı tarihler ileri sürülmüştür. Önerilen tarihlerden birisi Adam Smith’in meşhur Milletlerin Zenginliği adlı kitabının yayın tarihi olan 1776’dır. Bu düşüncenin dayanağı, Smith’in tarihi verileri geniş ölçüde kullanmış ve özellikle de üçüncü kitabını tamamen tarihsel bir bakış açısından yazmış olmasıdır. Kitabın bu bölümü bir bakıma Avrupa’nın kısa bir iktisadi tarihidir. Doğru yanıt A'dır.

İktisat tarihinin başlangıç yılı olarak önerilen bir diğer tarih de ABD’de Harvard Üniversitesinde Sir William J. Ashley için özel olarak ve dünyada ilk kez bir iktisat
tarihi kürsüsünün kurulduğu 1892’dir. Doğru yanıt B'dir.

İnsanın ekonomik tarihi, toplumların ekonomik performansını temelden değiştiren ve uzun dönemli ekonomik büyümeyi mümkün kılan iki köklü değişim çerçevesinde yazılabilir. Bu iki değişimden ilki M. Ö. 8. bin yılda ortaya çıkan ve daha
önce avcılık ve toplayıcılıkla geçinen insan gruplarını çiftçi ve çoban toplumlarına
dönüştüren Tarım Devrimi; ikincisi ise 18. yüzyılda başlayan ve iki yüzyıl içinde
dünyanın tarımla uğraşan nüfusunu köklü biçimde azaltarak insanı artan ölçüde
hizmet ve mamul mal üreticisi haline getiren Sanayi Devrimi’dir.Doğru yanıt D'dir.

Başlıca 3 teori bulunmaktadır. Bunlar; Gordon Childe Teorisi, Çekirdek Alan Teorisi ve Nufus Artış Teorisidir.Robert J. Braidwood tarafından ileri sürülen çekirdek alan teorisidir. Bu teoriye göre, insanın doğal çevresindeki hayvan ve bitkileri daha iyi tanımasını sağlayan bir kültürel gelişme Tarım Devrimine yol açmıştır. Çekirdek alan, evcilleştirilmeye hazır çok sayıda vahşi hayvan ve yetiştirilmeye müsait çok sayıda bitkinin bulunduğu, tarım yapmaya son derece elverişli bir çevredir. İşte bu ortamda tarım aracılığıyla yiyecek üretimi, insan toplumlarının artan kültürel farklılaşmasının ve ihtisaslaşmasının bir nihai ürünü olarak ortaya çıkmıştı. Doğru yanıt E'dir.

Hayvanlar tarafından çekilen sabanlar ise ilk kez M.Ö. 4. veya 3. binyılda ortaya çıktı. Doğru yanıt A'dır.

Avcı ve toplayıcı topluluklarda insanın sahip olabileceği şeyler beraberinde taşıyabilecekleriyle sınırlıydı. Bu nedenle iktisadi kaynaklar üzerinde bir mülkiyet
hakkı oluşturulmasına gerek yoktu. Oysa tarım toplumlarında rakip grupların
topluluk tarafından elde edilen ürüne müdahale etmelerini ve yağmalamalarını
önlemek için hayvanlar ve bitkiler üzerinde mülkiyet haklarının kurulmasına ihtiyaç vardı.Doğru yanıt B'dir.

Firavun’un adamlarının denetimindeydi. Bazı değerli mallarda hükümet, tam bir tekel kurmuştu ve üreticiden sabit bir fiyatla satın aldığı bu malları içeride ve dışarıda daha yüksek fiyatlarla satıyordu. Bu nedenle Mezopotamya’da olduğu gibi bağımsız bir zengin tüccar sınıfı doğmamıştı.Doğru yanıt C'dir.

Sanayi öncesi toplumlarda ekonomik dengelerde köklü değişmelere yol açan en önemli faktör nüfustur. Doğru yanıt D'dir.

Kolonluk sistemi adı verilen bu uygulamaya göre topraklarından ayrılanlar 30 yıl içinde bulundukları yerlerden zorla eski topraklarına geri getirtilebilecekti. Böylece hür köylü toprağa bağlı köylü haline geldi.Doğru yanıt E'dir.