İKTİSAT SOSYOLOJİSİ

Romalıların çalışma için kullandıkları “labour” (ya da labor) sözcüğü de “zahmet”, “yorgunluk”, “acı”, “ızdırap” gibi çağrışımlara sahiptir.

Çalışma kavramının etimolojisi, pre-modern toplumlarda, çalışmaya yüklenen anlamlar konusunda oldukça önemli ipuçları vermektedir. Örneğin batı dillerinde çalışma anlamına gelen “travail”, Latince işkence aleti olan “tripalium”dan türemiştir. Yine Romalıların çalışma için kullandıkları “labour” (ya da labor) sözcüğü de “zahmet”, “yorgunluk”, “acı”, “ızdırap” gibi çağrışımlara sahiptir. Yani çalışmak bir tür ceza olarak görülmektedir

Haz, hoşa giden bir duygulanım, insana doygunluk veren coşku, zevk ya da bir şeyden duyulan duygusal/manevi sevinç olarak tanımlanmaktadır.

Çalışma, zorlama ve zorlukla yapılır oysa boş zaman zorlamasız ve varoluşu sürdürmek için zorunlu değildir.

Çalışmanın toplumsal olarak yararlı ve toplum için zorunluluk olduğuna inanılır oysa boş zamanın tadı bireysel olarak çıkartılır.

“Çalışma” ya da “çalışma etiği” modern çağın bir kavramıdır.

“Çalışma” düşünürler arasında özellikle Antik Çağ’da köle “sınıfına” özgü “aşağılık” bir kavram olarak değerlendirilmiştir.

“Tembellik Hakkı”nın yazarı Paul Lafargue'dır.

“Cumhuriyet” adlı eser Platon'a aittir.

Burke, “Çalışmazlarsa, dünyanın sonu geleceği için, çalışması gerekenlere yoksul diye acımaya kalkarsak, insanlığın durumunu ciddiye almıyoruz demektir.” (Ak. Polanyi, 1986, s.131) şeklindeki ifadesiyle, “iş disiplin”indeki yetersizliğin tehlikelerine işaret etmiştir.

Çalıflma, bir kullanım değeri olan mal veya hizmet üreten
her türlü etkinliktir.

Kapitalist/endüstriyel düzeninin geliflimine paralel olarak büyük miktarlarda iflgücü
gereksinimi ortaya ç›km›flt›r. Oysa pre-endüstriyel toplumun “tembel” insan›, yaflayabilece¤i kadar kazanc›n peflindedir. Kapitalist giriflimcinin fabrikas›n› çal›flt›rabilmesi
için ise daha fazlas›na gereksinimi vard›r. Öte yandan köle eme¤i kullan›m›, Adam
Smith’in de vurgulad›¤› flekilde, pek rasyonel de¤ildir çünkü bir köle, yiyebilece¤i kadar fazla yiyip çal›flabilece¤i kadar da az çal›flmaya bakmaktad›r (See, 1972, s.152).

Werner Sombard

H.M. Robertson

R.H. Tawney

Kurt Samuelson: Weber’in yaklafl›m› Katolik Belçika’n›n sanayileflmesini aç›klayamaz. Kapitalizmi ortaya ç›kartan küçük tasarruflar de¤il, büyük miktarlarda risk, flans ve
do¤al kaynaklardan elde edilen büyük sermayedir. Weber teoriye çok fazla fakat olgulara (facts) çok az yer veriyor.

Weber, ünlü
çal›flmas›
“Protestan Etik ve
Kapitalizmin
Ruhu” adl› eserinde
ça¤dafl
kapitalizmin
kökenindeki
düflüncenin rolünü
ve erken
kapitalizmin kiflilik
tipini ortaya
koymaya
çal›flm›flt›r.

Pre-endüstriyel toplumların “doğal insan”ı için, çalışlma geçim için yapılan bir süreçtir ve asla “toplumsal bütünlük” unsuru olmamış ve sadece “özel alan”a hapsedilmiştir.

Pre-endüstriyel ve pre-modern toplumlarda çalışma münhasıran özel alanda gerçekleşmekte iken, modern toplumlar ile birlikte kamusal alana taşınmıştır.

Modern eğitim ile çalışma kültürü arasındaki üretim ölçeklerinin büyümesi, iş süreçlerinin karmaşıklaşması, zaman ve süreç yönetiminin öneminin artması ile birlikte çalışma kültürüne dakiklik ve disiplin unsurlarının öğretimi ile eklemlenmektedir.