İKTİSAT SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 5

Sürdürülebilirlik, tasarruf, verimlilik ve yenilikçilik bilinçli tüketicilerin sahip olduğu özelliklerdendir. Bu nitelikleri bünyesinde barındıran bilinçli tüketici, daha seçici, kaygılı, sağlığını ve çevreyi gözeten ve buna göre tüketimini yöneten bir tüketici olarak bazı özelliklere de sahiptir.

Bolluk ve israfa dayalı tüketim toplumu modelinin aksine, özenli ve gerektiğinde daha az tüketerek refah yolunun açılabileceği yeni bir model ve anlayış gelişiyor. Maddiyata daha az önem ve değer verildiği, çevreye ve diğer insanlara daha fazla özen ve saygı duyulduğu bir dünyanın oluşabileceği düşüncesi hızla gelişiyor. Bunda en önemli etki olarak tüketim toplumlarının sınırlarına gelindiği ve bunun dışında yeni arayışlar ve yönelimler içine giren yeni bir kültürün doğmakta olduğu gösterilmektedir. Küresel kriz tüketim alışkanlıklarını ve tüketime yönelik alışkanlıkları, davranışları değiştirmektedir.Tüketicilerin daha tutumlu davranmaları sağlanmaktadır. Keyfi harcamalar azaltılmıştır.

İngiltere’de 18. yüzyılda Endüstri Devrimi ile tüketim toplumunun doğumu gerçekleşmiştir.

Başta İngiltere’de I. Elizabeth dönemindeki, sonraları Fransa ve diğer Avrupa ülkelerindeki soyluların sarayda kendilerini fark ettirmek için girdikleri tüketimcilik rekabeti, bu ülkelerde öncelikli olarak tüketimin artmasına ve hiyerarşik bir yapı kazanmaya başlamasına neden olmuştur.

Doğru cevap B şıkkıdır

Alışveriş merkezlerinin 1950’lerden bu yana artışının yanı sıra satın alma ve tüketim alanlarının artışı da sürmektedir.

Perakendecilik, kitle üretiminin kitlesel tüketimle arasındaki bağlantıyı uyumlaştırması, sürekli kılması görevini üstlenir.

Üretim ile tüketim arasındaki denge ve sürekliliği sağlamak görevi reklamlar tarafından gerçekleştirilmektedir.

Üst kültür ve aristokrat anlayışa göre, kitle tüketimi ve onun yarattığı tüketim kültürü, basitliğe ve ortalama zevklere hitap eder.

Dünyada yeni dönemin basit ama sihirli formülü; sadelik, kendinlik, doğallık ve öze dönüş değerleridir.

Mübadele değeri, ürün için belirlenen parasal değeri ifade eder. Kullanım değeri ya da diğer adlarıyla teknik ya da fonksiyonel değer, ürünün nasıl kullanıldığı ile ilgilidir. Tüketicinin ürün ve o ürünün markasıyla birlikte oluşturduğu ve bununla çevresiyle iletişime geçebildiği değer ise "bağlantı değeri"dir. Doğru cevap E’dir.

Tüketimi bir tutku haline getiren tüketicilerin, tüketim etkinliğine bireysel düzeyde anlamlar vermesi ve bunu kültürel, sosyal içeriklerle yerine getirmesi "imaj dönemi" olarak adlandırılan bir yapıya dikkat çekmektedir. Bireyselliğin geliştiği ve ürünlere bireysel, kültürel anlamlar yüklendiği bu dönemde tüketiciler ayrıştırılmaya, farklılaştırılmaya çalışılmaktadır. Satın alma kararlarında ürünler ve hizmetler, işlevsel olarak bir ihtiyaç tatmin etmenin yanında, kültürel ve sosyal özelliklerine göre de tercih edilir hale gelmiştir. Doğru cevap B’dir.

Amerikalı Sosyolog Thorstein Veblen, tüketim tutkusunun altında kıskançlığın yattığını, insanların bir üstünlük olarak gördükleri zenginliklerini sergileme ve statü düşkünlüğü çabası içine girdiklerini, yeni zengin yaşam tarzında pahalı, gösterişli alışverişlerinden oluşan bir tüketimin ön plana çıktığını ileri sürmüştür. Doğru cevap A’dır.

Tüketim toplumunda statü ve farklılık peşinde koşan insanlar tükettikleri ürünler ile rekabetçi tüketim yarışında bulunurlar. Doğru cevap C’dir.

Tüketim ve bununla bağlantılı değerlerin, tutumların ve davranışların oluşmasında vazgeçilmez unsurlardan biri olan kitle iletişim araçları ve reklamcılığın gelişimi “Dünya Savaşları öncesi dönem (kitle iletişimi öncesi ortam)”; “reklam ve kitlesel satışın geliştiği 1950-1990 dönemi” ve “büyük dönüşüm yıllarının habercisi 1990’lı ve özellikle 2000’li yıllar” olmak üzere üç dönemde değerlendirilmektedir. Şıklarda verilen niteliklerden, geçmişin pasif medya izleyicisinin ve tüketicisinin ortadan kalkması 1950-1990 dönemine değil, "büyük dönüşüm yıllarının habercisi 1990’lı ve özellikle 2000’li yıllar" olarak ifade edilen döneme ait bir niteliktir. Doğru cevap E’dir.

Eğlence ve alışveriş birlikteliği yaratmada tüketim alanlarının geliştirilmesi konusu, yerel ve merkezi yönetimlerin başlıca çalışma alanlarını oluşturmakta, tüketici vatandaşlar merkezi ve yerel yönetimlere ne istediklerini ve nasıl bir hizmet almayı arzuladıklarını bildirmekte ve kamu yönetimleri de buna uygun bir şekilde hem merkezi hem de yerel düzeylerde uygulama ve politikalar geliştirmektedir. Bu durumun doğrudan ve yakından ilişkili olduğu unsur kamu altyapı yatırımlarıdır. Doğru cevap E’dir.

Tüketim ve tüketim toplumuna yönelik eleştirileri “sol siyasal düşünceye göre”; “üst kültür ve aristokrat anlayışa göre”; “tüketim tutkusunun insanları manevi değerlerden uzaklaştırdığı ve ahlâksızlığı yaygınlaştırdığı düşüncesine göre” ve “gelişmiş Batı türü bir tüketim biçiminin gelişmekte olan ve gelir dağılımının adaletli olmadığı ülkelerde, kaynak israfına ve toplumsal çalkantılara neden olabileceği kabulüne göre” olmak üzere sıralamak mümkündür. Vasatlaşma ve zevksizleşmenin yaratıldığı, popüler kültürün egemenliğinin ve özellikle kiç (kitch) ürünlerin her yanı sardığı bir tüketim toplumu oluştuğu eleştirisi “üst kültür ve aristokrat anlayışa göre” yapılmış olan bir eleştiridir. Doğru cevap A'dır.

Sürdürülebilirlik, en geniş anlamıyla, ekonomik, ekolojik ve sosyal amaçların ve sonuçların dengelenmesidir. Sürdürülebilir tüketim ise, ihtiyaçlarımızı tatmin ederken, gelecekteki nesillerin ihtiyaçlarını tatmin etmekten ödün verilmemesinin önemini vurgular ve buna uygun tüketimi önerir. Doğru cevap A’dır.