İKTİSADİ KALKINMA - Deneme Sınavı - 3

Uluslararası rekabet gücü kapsamında, genel olarak, bir ülkenin ürettiği malların fiyatları en önemli belirleyici olmaktadır. Bu malların fiyatlarının da üretici işletmelerin içinde bulundukları piyasa yapısına, döviz kurlarına, ihracat teşviklerine, ulaştırma maliyetlerine, işgücü maliyetlerine, girdi maliyetlerine, üretim ölçeğine, üretim sürecinin organizasyonuna ve üretim teknolojisinin niteliğine bağlı olduğu söylenebilir. Fiyatı belirleyen bu unsurları “üretim sürecinin organizasyonu ve üretim teknolojisinin niteliği” ile bu iki unsur dışındakiler biçiminde iki gruba ayırmak teknolojik gelişmenin kalkınma sürecindeki önemini anlayabilmek için faydalı olacaktır. Teknolojik gelişme ile ilişkili ilk grupta yer alan unsurlar uzun dönemde malların fiyatlarını etkileyebilecek kendine özgü dinamiği olan unsurlardır. Üretim sürecinin organizasyonu ve üretim teknolojisinin niteliğinin diğer unsurlara oranla sürekli değişebilme ve yenilenebilme özelliği, fiyata dayalı rekabet gücünü korumanın veya geliştirmenin en önemli unsurları olmalarını sağlamaktadır.

Toplumun kurumsal yapısının kaynak dağılımının temel mekanizması olduğunun savunur. Kurumsal yapının kurumlar, iktidar yapısı ve bunların etkileşimi sonucunda oluşarak zaman içerisinde değişime uğradığını öne sürer.

Kurumsal yapının kalkınma üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır. Kurumsal yapı, üretim sürecinde maliyetleri etkileyerek yapılacak harcama miktarını etkilemesi nedeniyle kalkınma sürecini etkilemektedir. Kalkınma yazınında özellikle gelişmiş ülkeler açısından kurumsal yapının, kalkınmanın lokomotif gücü olduğu ve kurumların kalitesindeki artışın kişi başına gelirde büyük artışlar yaratabileceği kabul edilmektedir. Bu nedenle etkin kurumlar ve kurumsal yapı kaynak israfını önleyerek, piyasa aksaklıklarını ortadan kaldırarak, pozitif dışsallıklar yaratarak, belirsizliği azaltıp işlem maliyetleri üzerinde etkili olmaktadır. Bu durum da finansal kaynakları bir araya getirerek, teknolojik bilgi akımlarını kolaylaştırarak ve girişimcileri teşvik ederek uzun dönemli ekonomik büyümeyi etkilemektedir. Bu nedenle birçok kalkınma iktisatçısı, kurumların farklı boyutlarını ele alarak, kurumsal yapının ekonomik performans üzerindeki etkilerini incelemişlerdir

Finansal sistemler, yeni teknolojilerin yayılması ve sermaye birikiminin gerçekleşebilmesi için fon sağlama fonksiyonu üstlenmelerinden dolayı ekonomik büyüme sürecinde önemli bir unsurdur.

Sağlam bir kurumsal yapı içerisinde yer alan etkin bir yargı sistemi, mülkiyet haklarının korunması, sözleşmelerin güvencesinin sağlanması ve işlem maliyetlerinin düşürülmesi konusunda büyük öneme sahiptir.

Teknoloji; bilginin ve bilgiye dayalı yöntemlerin herhangi bir işin yapılmasına uygulanmasıdır.

Ürün yenilikleri; yeni bir ürünün ilk ticari üretimi ya da mevcut bir ürünün kalitesini arttıran yenilikler.

Tekno ekonomik paradigmayı değiştiren yenilikler; Ekonomi üzerinde uzun süreli etkileri olan büyük teknolojik değişmelerdir.

Bilgiyi, üretim sürecinde kullanılan diğer faktörlerden ayıran üç temel özellik;

Rekabete konu olmama,

Dışlanamazlık,

Birikimlilik.

Lisars anlaşmaları; Gelişmekte olan ülkelerin yaygın bir biçimde kullandıkları teknoloji transfer yöntemidir.

Esnek üretim teknolojileri; farklı parça ve ürünleri önemli bir değişikliğe gerek kalmadan üretebilme yeteneğine sahip olan sistemlerdir.

Kalkınma literatürüne Horddal Etkisi olarak geçen bir olay yaparak öğrenme modeline iyi bir örnektir.

Asimetrik bilgi; Alım satım işlemlerinde bir tarafın diğerine göre daha iyi veya daha fazla bilgiye sahip olması, alım satım işlemlerinde güç dengesizliğine neden olur.

Bürokrasi; sosyal bilimlerde toplumların oluşturduğu yasaları uygulayan idari yapıyı anlatmak için kullanılan kavramdır.

Mülkiyet hakları; bireylerin mevcut kaynakları etkin biçimde kullanabilmeleri için oluşturdukları çeşitli düzenlemelerdir.

Küreselleşme; Uluslar, toplumlar ve yerel gruplar arasında karşılıklı ilişkilerin ve etkileşimlerin genişlemesi, derinleşmesi ve hızlanması ile ilgili tüm eğilimleri ve olguları kapsayan bir süreçtir. Küresel çapta finansal, ekonomik, politik, sosyal ve kültürel süreçlerin yerel, ulusal ve bölgesel düzeylerde artan etkisini ifade etmektedir.

Siyasi ve Hukuki Küreselleşme: Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla iki kutuplu dünya düzeni 1990’lı yılların başında sona ermiş ve dünyada serbest piyasa ekonomisi, siyasal alanda ise demokrasiye
dayalı siyasi sistem yaygınlık kazanmıştır.

Deregülasyon; Piyasa ekonomisine işlerlik kazandırmak amacıyla ekonomik faaliyetlere ilişkin
devletin koyduğu yasal düzenlemelerin azaltılması veya ortadan kaldırılması yönünde yapılan düzenlemelerdir.

Ticari küreselleşme; Ulusal mal ve hizmet piyasalarının uluslararası piyasalara açılması olarak tanımlanabilir.

Know-how; Bir firmanın üretim teknolojisi veya işletme yönetimiyle ilgili olarak sahip olduğu belirli bilgi ve becerilere verilen isimdir.