İKTİSADİ KALKINMA - Deneme Sınavı - 13

Sızıntılar: Bir ekonomide planlanan toplam harcamaları azaltan faktörlerdir.

Yapılmış olan bilimsel çalışmaların büyük çoğunluğu vergi oranları arttıkça tasarrufların ve dolayısıyla yatırımların azaldığını ve böylece büyüme oranlarının düştüğünü göstermektedir. Bireyler için kazanç arttıkça gelir vergisinin artması çalışmanın getirdiği zahmeti artırması nedeniyle bir seviyeden sonra daha az çalışmaya dönüşür. Kurumlar için de iş hayatı riskler ve güçlüklerle dolu olduğu için kurumlar vergisinin belirli bir oranın üzerine çıkması girişimcilerin yeni yatırım yapma arzusunu baskılar

Türkiye’de dolaylı vergilerin OECD ülkeleriyle kıyaslaması Tablo 4.2’de yapılmaktadır. Dolaylı vergilerin toplam vergiler içindeki payı OECD ülkelerinde ortalama yaklaşık yüzde 30 civarında iken Türkiye’de yaklaşık yüzde 50’lere ulaşmaktadır.

Enflasyonun aylık %50’yi aşması durumunda hiperenflasyondan söz edebiliriz.
Hiperenflasyonun yaşandığı bir ekonomide ulusal para kullanılamaz hale gelir.

Kamu kesiminin hazine bonosu ve devlet tahvili gibi araçlarla yurtiçi piyasalardan (kişi, kurum ve bankalardan) yaptığı borçlanmaya kamu kesimi iç borçlanması adı verilir. Bu borçlanma “hazine” aracılığı ile yapılır.

Türkiye bu verilerle birçok Avrupa Birliği ülkesinden daha iyi durumdadır. Tablo 4.3’de görüleceği üzere 2015 yılında borç stokunun GSYH’ye oranı Euro bülgesinde ortalama %90,7, AB’de 85,0 iken Türkiye’de yüzde 27,5’tir. Bu oran Yunanistan’da 177,4’e, İtalya’da 132,3’e ulaşmaktadır. Almanya’da bile
yüzde 71,2’ye ulaşmış durumdadır.

Burada Özel Kesim Tasarruf-Yatırım Dengesi (S-I), Bütçe Dengesi (Kamu Kesimi Tasarruf-Yatırım Dengesi) (T-G) ve Cari İşlemler Dengesi (X-M) ile (cari işlemler dengesinin net ihracata eşit olduğu varsayımı altında) gösterilmektedir. S tasarrufları, I yatırımları, T kamu gelirlerini, G kamu giderlerini, X ihracatı, M ise ithalatı göstermektedir

Sosyal altyapı bu etkenler arasında yer almamaktadır.

Kalkınma süreci eğitimli işgücü ve teknolojik ilerleme ile birlikte çok sayıda sosyal, siyasi ve kültürel değişkeni içeren karmaşık bir süreç olmakla birlikte sermaye birikimi tüm bu sürecin “ön koşulu” niteliğindedir.

Bir ülkenin kalkınma süreci aslında nitel bir süreç olmakla birlikte kalkınma hızını somut olarak nicel bir büyüklük olan “reel milli gelirin artış hızı (g)” şeklinde ifade edebiliriz. Burada reel milli gelir arttığında ülkenin sosyo-ekonomik durumunun da buna paralel iyileşeceğini varsaymaktayız.

k= I/ ΔY şeklinde formüle edilen sermaye hasıla katsayısı;

k= 10/1 eşitliğnden 10 birim olarak bulunur.

İktisadi kalkınma literatüründe tek değil birden fazla sermaye-hasıla katsayısı kavramı vardır. geçmişte kalmış yıllara ait hasıla ve sermayede oluşan değişmelere dayalı olarak hesaplanan katsayıya “tarihsel sermaye-hasıla katsayısı”, üretim faktörlerinde gelecekte oluşacak değişmelerin kestirilmesiyle elde edilen katsayıya “tahmini
sermaye-hasıla katsayısı” adı verilir. Öte yandan ilgili dönemde hasılada ortaya çıkan yıpranmaların ve eskimelerin (amortismanların) düşülmesiyle elde edilen katsayıya “net sermaye-hasıla katsayısı”, düşülmeden elde edilen katsayıya da “gayri safi sermaye-hasıla katsayısı” adı verilir.

s/k=g 

bu eşitlikte k sermaye hasıla katsayısı, s tasarruf oranı g ise kalkınma hızı

s=k*g eşitliğinden 0.08*5=0.40

Ülke milli gelirinin %40 tasarruf etmelidir.

Marjinal Tasarruf Eğilimi
Harcanabilir gelirde meydana gelen bir birimlik artışın ne kadarının tasarrufa ayrılacağını gösteren katsayıdır.

vergi oranları arttıkça tasarrufların ve dolayısıyla yatırımların azaldığını ve böylece büyüme oranlarının düştüğünü göstermektedir.

vergi oranlarının artması gelişmiş ekonomilerde üretimi ve büyüme oranını düşürebilir, zira bu ülkelerde özel sektör ekonomide geniş yer tutmaktadır.

Vergilerin tasarruflar üzerindeki etkisi ülkedeki gelir grupları üzerinde farklı etkiler oluşturur. Eğer gelir dağılımında altta kalan gruplara odaklanan bir vergi sistemi varsa bu durum gelir dağılımını daha da bozacak ve uzun dönemde vergi gelirleri azalacaktır. Vergilerin ağırlığı eğer üst gelir gruplarına odaklanırsa bu kişiler buna tüketimlerini artırarak cevap verecekler, tasarruflarını ise düşüreceklerdir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Kalkınmanın finansmanında enflasyondan yararlanılması aslında para üzerinden alınan bir vergi olarak düşünülebilir. Enflasyonun reel para ankesleri üzerinden elde edilen bir vergi olduğu ve kamu otoritesinin yatırımları para arzını artırarak finanse
ettiği bu yaklaşım “Klasik Miktar Teorisi Yaklaşımı” olarak bilinir.

Gelişmiş ülkelere doğrudan yabancı sermaye yatırımları (DYY) akışının olması gayet normaldir. Peki gelişmekte olan bir ülke olan Çin bu çekiciliğini nasıl sağlamaktadır? Burada sıralayacağımız nedenler aslında yabancı sermayenin bir ülkeye yönelmesine neden olan temel faktörlerdir ve gelişmekte olan ülkeler için ipucu taşımaktadır.

• Fiziksel ve teknik altyapı

• Ekonomik İstikrar ve Başarılı Ekonomi Yönetimi

• Siyasi istikrar

• Ücret seviyesi

Genellikle büyük çok uluslu şirketler tarafından (ÇUŞ) gerçekleştirilen DYY, yüksek kar elde etmeyi umduğu ve riski düşük olan ülkelere uzun vadeli yatırımlarla girmektedir. Girdiği ülkede istihdamı artıran, döviz kazancı sağlayan, teknoloji transferine aracılık eden, ürün kalitesini artıran, rekabeti canlandıran DYY, gelişmekte olan ülkelerde sermaye ve tasarruf açığını kapatan önemli bir faktördür. Doğru cevap B seçeneğidir.

Reel Milli Gelir: fiyat artışlarından arındırılmış milli gelirolarak tanımlanır.

Brüt kalkınma hızından ülkenin nüfus artış hızı düşüldüğünde "net kalkınma hızı" elde edilir.