İKTİSADİ DÜŞÜNCELER TARİHİ

Keynes, eksik istihdam durumunda ancak toplam harcamaların devlet tarafından uyarılmasıyla çıkılabileceğini savunmuştur.

Mikro iktisat, bireysel karar vericilerin davranışlarını incelerken makro iktisat ise ekonomik birimlerin toplu davranışlarını inceler.

Keynes'e göre toplam talep ulusal gelirin, üretim düzeyinin ve istihdamın en önemli belirleyicidir.

Planlanan yatırımlardaki sürekli değişme, iktisadi dalgalanmalara neden olur.

Fiyatların genel düzeyinin sürekli olarak düşmesine deflasyon denir.

Keynes, ekonominin tam istihdam ve istikrara ulaştırılması konusunda maliye politikasının daha etkili olacağını savunmuştur.

Ekonomik birimler üç amaca bağlı olarak ellerinde para tutmak ister. Birincisi işlem amacı, ikincisi ihtiyat amacı, üçüncüsü ise spekülasyon amacıdır.

Merkez bankası para miktarını açık piyasa işlemleri, zorunlu karşılıklar veya reeskont oranı gibi araçlarla etkileyerek artırabilir veya azaltabilir.

Ekonomik birimlerin öngörülmeyen durumlar için ellerinde para tutma isteği ihtiyat amaçlıdır.

Tüketim fonksiyonu, tasarruf fonksiyonu, marjinal tasarruf eğilimi, marjinal tüketim eğilimi ve çarpan etkisi gibi kavramlar Keynes'in iktisat alanına kazandırdığı kavramlardır.

Keynesyen yaklaşım iktisadi düşüncenin en önemli okullarından biridir. Bu okul John Maynard Keynes tarafından 1936’da yazılan “İstihdam, Faiz ve Paranın Genel Teorisi” adlı kitapla başlar ve halen Ortodoks İktisat’ın içinde çok önemli bir yer tutmaktadır. Bizzat Marshallyan gelenek içinde yetişen Keynes’in fikirleri Neo Klasik İktisat’a bir tepki niteliğindedir. Her ne kadar Keynes Neo Klasik okulun bazı yanlarını sert bir şekilde eleştirse de bu okulun bazı varsayım ve yöntemlerini kullanmıştır.

Keynes’in ele aldığı ana konu ekonomide genel dengenin her zaman tam istihdam düzeyinde oluşup oluşmadığıdır. Keynes ekonomide  dengenin eksik istihdam düzeyinde de oluşabileceğini ortaya atmıştır. Modelinde, statik denge modeli dahil, marjinalist yaklaşımın bazı özelliklerini de içine alan öznel, psikolojik yaklaşım temelli bir sistem oluşturmuş ve devletin ekonomide etkin rol oynadığı müdahaleci kapitalist sisteme teorik altyapı kazandırmıştır.

Keynes’in yaşadığı dönemde batı ekonomilerinde büyüme oranının hızla düşüyor olması, Keynes’i bu gibi konulara çözüm aramaya yönlendirmiştir. Batı dünyasının özel sektör girişimine dayalı ekonomileri Birinci Dünya Savaşı sonrasında savaş öncesine nazaran enerjisini kaybetmekteydi

Buna bağlı geçmiş yatırımlardan biriken amortismanlar hızlı bir şekilde tekrar sisteme döndürülememiştir. Bu sorunlar liberalizmin doğal yapısında ortaya çıkabilecek olağan durumlar olarak nitelendiriliyordu, liberal kapitalizmin içinde bu sorunların kendi kendine ortadan kalkması gerekiyordu. Ancak işler beklendiği gibi gitmedi.

Kriz yıllarında Birleşik Devletler’deki birçok iktisatçı daha sonra Keynesyen politikalar olarak adlandırılacak olan politikaları krizden çıkılması için önermeye başladılar. İlgili dönemde tartışılan bu politikalar; federal hükümetin harcamalarını arttırarak bütçe açığı vermesi, bayındırlık işleri programlarının oluşturulması ve merkez bankasının kredi kanalını gevşetmesi gerektiği idi.

Sonuçta milyonlarca insanı etkileyen kriz büyük bir yoksulluk ve sefalete neden oldu. Bu durumlar Klasik İktisat’ın öğretilerinin işe yaramadığına ve ekonomideki tüm bu sorunlarla etkin bir şekilde mücadele edecek devlet kontrolüne ihtiyaç duyulduğuna işaret ediyordu.

Keynes’in temel varsayımları, Klasik ve Neo Klasik İktisat’ın varsayımlarından büyük farklılık göstermemektedir. Keynes farklı olarak, ekonomiyi arz yönünden değil talep (toplam harcamalar) yönünden ele alır.

Bu doğrultuda Keynesyen analiz tek bir mal veya hizmetin
fiyatındaki artıştan ziyade, ekonomideki bütün mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki ortalama artışı yansıtan enflasyon; tek bir işçinin emek arzından ziyade ekonomideki tüm çalışanları kapsayan toplam istihdam; iş bulamayan herkesi içine alan işsizlik oranı gibi makro kavramları çalışma konusu
haline getirmiştir.

Keynes efektif talep kavramı üzerine vurgu yapmıştır. Bu kavram günümüzde toplam talep olarak da nitelendirilmektedir. Keynes’e göre, toplam talep; ulusal gelirin, üretim düzeyinin ve istihdamın en önemli belirleyicisidir ve toplam talep toplam harcamalardan meydana gelir. Toplam harcamaların; ekonomideki tüketim, yatırım, kamu  harcamaları ve net ihracatın toplamından oluştuğunu söylemiştir. Ekonomideki tüm firmalar satış yapmak ümidiyle reel bir çıktı düzeyi üretir. Fakat bazen toplam harcamalar üretilen tüm bu çıktı düzeyini satın olmak için yeterli olmayabilir. Satılamayan ürünler firmaların bünyesinde biriktikçe firmalar işçi çıkarmaya ve üretimlerini düşürmeye başlarlar.

Keynes’e göre, ekonomi her zaman büyüme ve daralmalara gebedir; çünkü planlanan yatırım harcamaları sürekli değişir. Planlanan yatırımlarda meydana gelen değişim, ulusal gelir ve çıktı düzeyinde daha büyük miktarda bir değişime yol açar. Yatırım harcamaları; faiz oranı ve sermayenin marjinal verimliliği tarafından birlikte belirlenir.