İKTİSADİ DÜŞÜNCELER TARİHİ

Karl Marx pek çok yapıta sahip olmakla birlikte en önemli yapıtları “Komünist Manifesto” ve üç ciltlik “Kapital”dir.

Thomas More (1478-1535) “Utopia” isimli eserinde mevcut toplumsal düzene isyan etmiş ve özel mülkiyetin olmadığı daha adil bir toplum hayalini ortaya koymuştur. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

İngiltere’de işçi ve işveren arasında görülen çatışmanın kaynağı Simon’a göre işverenlerin işçilere paylaşılan ortak çıkarlar konusunda bilgi vermeyişidir. Simon, hükümetlerin geleneksel rollerini bir kenara bırakıp üretim yönetimi ile ilgilenmesi gerektiğine ve bunun sonucunda rekabetin ortadan kalkacağına inanmıştır. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Simonde de Sismondi (1773-1842), yaptığı analizde "Krizler sadece ekonomik boyutuyla değil, sosyal boyutuyla da ele alınmalıdır. Toplumda görülen sınıflaşma, servet ile emek arasındaki ilişkinin kesilmesini ve üretim ile çalışma kararlarının kapitalistlerin “keyfi” doğrultusunda alınmasının bir sonucudur" görüşünü savunmaktadır. Dolayısı ile sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.

Marx’ın düşüncelerine kısmen katılmış, birtakım alanlarda ise Marx’ı şiddetle eleştirmiştir. Bu eleştiriler temelde üç noktaya odaklıdır: Birincisi, Bernstein, Marx’ın tarihsel diyalektik materyalizm görüşüne karşı çıkmıştır. Marx’ın tarihi ele alış biçimi ve çıkarımları ona göre eksiktir. İkinci olarak Marx’ın artık değer kavramı, kapitalist iktisadın gerçeklikleriyle uyumlu değildir. Son olaraksa Bernstein, Marx’ın kapitalist sistemin çöküşü ile ilgili tezine karşı çıkmıştır. Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.

Marksizmi Hıristiyanlığa daha yakın bulan; Marxizmin söylemlerinin genelindeki doğruluğu Ortodoks Marksistler gibi bilimsel temellere bağlamaya çalışmak yerine bu doğruluğun fikirsel ve etik anlamda proleteryanın korunmaya çalışılmasından kaynaklandığını düşünen filozof Georges Sorel (1847-1922) olarak bilinmektedir. Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Proudhon, kronolojik olarak kendini anarşist ilan eden ilk sosyal devrimcidir. Sorunlara aradığız çözümlerde kesin ve kısa yolları tercih etmeyişi onu zamanının diğer düşünürlerinden ayırır. Sorunun doğru cevabı C seçeneğidir.

Marx “klasik emek değer teorisini” Ricardo’dan farklı kullanarak işçilerin burjuvazi tarafından sömürüldüğünü ortaya koymuş ve kapitalizmi eleştirmiştir. Sömürü, ona göre, sistemle iliştirilmiştir ve işçinin sömürülmesinin nedeni üretim araçlarına sahip olmamasındandır. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Hegel’e göre herhangi bir zaman diliminde her toplumda her zaman hâkim bir görüş (tez) mevcuttur ve bu görüş onun karşısında kısa zamanda çatışan başka bir görüş (antitez) bulur. Tez ve antitezin çatışması ise daha iyi bir görüş olan sentez’in ortaya çıkmasına sebep olur. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Üretim ilişkileri kişiler arası, sosyal ilişkiler bütünü, mülkiyet ilişkisi ve kişiler ile mallar arasındaki ilişkiler şeklinde ortaya çıkar ve toplumsal “oyunun kuralları”’dır.

Marx, Malthusun nüfus teorisini reddeder. Marx’a göre sermaye birikimindeki artışlar emek talebininin artmasına ve bu artışında ücretlerin artması sonucu kârların azalmasına sebep olacaktır. Fakat ücretler artışları dolayısıyla kârların sıfırlanması yedek işsizler ordusunun varlığından dolayı söz konusu olmayacaktır. Dolayısı ile sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Kapitalizme alternatif olarak ortaya atılan sistem Sosyalizm olmuştur.

Charles Fourier iyi bir toplumun, kooperatifler şeklinde organize olmuş ve herkese minimum gelirin garanti edildiği toplum olduğunu öngörmüştür.

İnsanlık tarihinin ilkel, feodal ve modern olarak üç döneme ayıran Sosyalist düşünür Simon de Sismondi'dir

Luis Blanc, Sosyalizmi herkesin işinin olduğu ve her çalışana adil bir ücretin ödendiği sistem olarak tanımlamıştır.

Joseph Proudhon, temel prensibi bireyin özgürlük alanının olabildiğince geniş tutulması olan Anarşizmin temsilcilerinden biridir.

Marx, tarihsel değişime neden olan güçlerin neler olduğunu analiz etmiş ve bu gücün teknolojik değişimler olduğunu savunmuştur.

Marx'a göre ekonomik ve sosyal sınıflar dönüşümün merkezini oluşturur.

Üretim güçleri toplumun, mal ve hizmetlerin üretiminde kullandığı üretim teknolojilerdir ve kalifiye emek, bilimsel bilgi, fiziksel sermaye, üretimde kullanılan gereçler olarak ortaya çıkar.

Marx'a göre üretim güçlerinin yapısı dinamiktir.