İKTİSADİ DÜŞÜNCELER TARİHİ - Deneme Sınavı - 14

Milli İktisat Doktrini.

Keynes'e göre, toplam talep; ulusal gelirin, üretim düzeyinin ve istihdamın en önemli belirleyicisidir ve toplam talep toplam harcamalardan meydana gelir. Toplam harcamaların; ekonomideki tüketim, yatırım, kamu harcamaları ve net ihracatın toplamından oluştuğunu söylemiştir. Doğru cevap C'dir.

Keynes'e göre, ekonomi her zaman büyüme ve daralmalara gebedir; çünkü planlanan yatırım harcamaları sürekli değişir. Planlanan yatırımlarda meydana gelen değişim, ulusal gelir ve çıktı düzeyinde daha büyük miktarda bir değişime yol açar. Doğru cevap A'dır.

Keynes'e göre, piyasaların tam istihdama yönlenmesini engelleyen en önemli nedenlerden birisi fiyat ve ücret katılığıdır. Fiyatların ve ücretlerin aşağı doğru yapışkan olması nedeniyle fiyat mekanizması düzgün bir şekilde çalışamamaktadır. Dolayısıyla, Klasik ve Neo Klasik iktisatçıların öngördüğünün aksine, piyasalar sürtünmesiz değildir; fiyatlar ve ücretler esnek değil, katıdır. Mal piyasasında fiyatlar, faktör piyasasında ise ücretler aşağı doğru gitmekte isteksizdir. Ekonominin genişlemekte olduğu dönemlerde ücret ve fiyatların yükselebilmesine rağmen, durgunluk dönemlerinde kolay kolay düşemezler. Fiyatlar esnek olmadığı için de mal piyasasında arz veya talep fazlalıkları kendiliğinden ortadan kalkmaz. Emek piyasasında da ücretler düşemediği için emek arz ve talebi eşitlenemez. Kısaca piyasaların kendi kendini temizleyeceği görüşü geçerli değildir, işsizlik kendi kendine ortadan kalkmaz. Doğru cevap E'dir.

Keynes'e göre, durgunlukla mücadele etmek için devlet ya harcamalarını arttırmalıdır ya da vergileri azaltmalıdır. Vergileri azaltmak özel tüketim harcamalarının artmasına yol açar. Keynesyen iktisatçılara göre, maliye politikası araçları daha kısa sürede etkisini gösterir, iktisadi değişkenler üzerinde para politikası araçlarına göre daha etkilidir. Bu nedenle, durgunluk dönemlerinde bütçe açığı vermek pahasına, kamu harcamalarını arttırmak, vergileri azaltmak daha tavsiye edilebilir politikalardır. Doğru cevap B'dir.

Keynes tüketim ve gelir arasındaki ilişkiyi incelerken insan doğasına vurgu yapmıştır. Keynes'e göre insanların geliri arttığında tüketimlerini arttırırlar fakat tüketimlerini gelirlerindeki artış miktarından daha az miktarda arttırırlar.
(C) tüketim ve (Y) geliri ifade etmek üzere, gelir ile tüketim arasında pozitif yönlü bir ilişki söz konusudur. Yani gelir arttıkça tüketim de artar. Tüketim fonksiyonu aşağıdaki gibi tanımlanabilir:

C = f (Y)

Doğru cevap D'dir.

Keynes iktisadi yatırımı yeni sermaye malı satın alımı olarak tanımlamıştır. Burada iktisadi yatırım ve finansal yatırımı birbirinden iyi ayırt etmek gerekir. Finansal yatırım pay senedi ve tahvil gibi finansal araçların satın alınmasını ifade eder. Keynes'e göre, finansal yatırımlar yatırım sayılamaz çünkü finansal yatırım doğrudan sermaye malı satın alımını ifade etmez, finansal yatırımlar basitçe bireylerin tasarruflarını değerlendirmek için kullandıkları alternatifler araçlardır. Doğru cevap A'dır.

Çarpan etkisinin büyüklüğü toplam harcamalar eğrisinin eğimine bağlıdır. Bu eğrinin eğimi marjinal tüketim eğilimini ifade etmektedir. Marjinal tüketim eğilimi ne kadar büyük olursa çarpanın değeri o kadar artar. Doğru cevap C'dir.

Gelirin tüketime gitmeyen kısmı tasarrufa ayrılacağına göre, marjinal tüketim eğilimi 0, 80 ise, marjinal tasarruf eğilimi (MPS) 0,20 olacaktır (MPS=1-0,80=0,20)

MPS'yi çarpan formülünde yerine koyduğumuzda; k=1/0,20=5 olacaktır. Yani çarpanın değeri 5'tir. Bunun anlamı harcama artşı kendisinden 5 kat daha fazla gelir artışına yol açar. Doğru cevap E'dir.

Devlet kriz dönemlerinde genişletici para politikası aracılığıyla faiz oranlarının düşmesini sağlayarak özel yatırımların artmasını sağlayabilir. Fakat faiz oranlarını düşürürken de bazı sınırlılıklar ortaya çıkmaktadır. Likidite tercihi (para talebi) eğrisi faiz oranlarının çok düşük olduğu seviyelerde oldukça yatıklaşmaktadır. Bu durumda merkez bankası tarafından piyasaya sokulan yeni parayla kişiler tahvil satın almak yerine ellerinde atıl vaziyette tutmaktadırlar, bu seviyeden sonra faiz oranı daha fazla düşmemektedir. Keynes'in likidite tuzağı olarak adlandırdığı bu şartlarda ciddi bunalımlarla mücadele etmekte para politikası etkililiğini yitirmektedir. Doğru cevap B'dir.

Keynes, ücret kesintileri yoluyla bir firmanın istihdamını arttırabileceğini; fakat firmanın ürünlerine olan talep değişmeyeceği için bu tip bir politikanın etkisiz kalacağını savunmuştur. Keynesyen bakış açısına göre, ekonominin dışa kapalı olduğu varsayımı altında, bir bütün olarak ekonomideki satışlar ücret kesintileri yoluyla arttırılamaz, çünkü ücretler üretimin maliyeti olduğu kadar talebin kaynağını da teşkil eder. Doğru cevap C'dir.

Keynes’in fikirleri Neo Klasik İktisat’a bir tepki niteliğindedir.

Keynes’e kadar iktisatçılar “mikro-makro” diye bir ayrım yapmamışlardır. Fakat Keynes’le birlikte böyle bir ayrım başlamıştır.

Keynes’e göre, efektif talep (toplam talep); ulusal gelirin, üretim düzeyinin ve istihdamın en önemli belirleyicisidir.

Sadece aşırı ciddi ekonomik bunalım dönemlerinde ortaya çıkan fiyatların genel düzeyinin sürekli olarak düşmesi olgusuna deflasyon denir.

Keynes, ekonomi dalgalanma gösterse dahi bir dengenin oluşabileceği ama bunun Klasiklerin savunduğu gibi tam istihdam dengesi değil, eksik istihdam dengesi oluşabileceğini savunmuştur.

Klasik teorinin “arz-talep-fiyat” üçlüsüne karşılık, Keynes, “tasarruf-yatırım-gelir” üçlüsünü ortaya atar. Keynes’in görüşlerinde Klasiklerin fiyat mekanizmasının yerini gelir mekanizması alır.

Keynes ulusal gelir ve istihdam düzeyi arasında çok kuvvetli bir ilişki olduğunu varsaymıştır.

Devlet kriz dönemlerinde genişletici para politikası aracılığıyla faiz oranlarının düşmesini sağlayarak özel yatırımların artmasını sağlayabilir.

Keynesyen yaklaşımın başarısının ardında yatan temel etkenlerden biri de döneminin en büyük problemleri olan durgunluk ve işsizliği ele alması ve çözüm yolları sunmasıdır.